به گزارش تیتربرتر؛ به اعتقاد اکثر کارشناسان اگر نظام بانکی قاعده مند و همچنین مدیریت به درستی انجام شود مشکل تورم هم حل می شود اما اگر بخواهد به همین وضع جلو برود با توجه به ۲ برابر شدن میزان نقدینگی نسبت به ۲ سال پیش، نسبت به بروز تورم افسارگسیخته در ماه های آینده هشدار می دهند.
تورم به زبان ساده یعنی افزایش سطح عمومی تولید پول، درآمدهای پولی یا قیمت که عموماً به معنی افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمت در نظر می گیرم و دلایل متعددی دارد اما اگربخواهیم تورم افسارگسیخته معنی کنیم زمانی به‌وجود می‌آید که تورم بیش از ۵۰ درصد در ماه یا بیش از ۱ درصد در روز باشد.
پیش بینی تورم در دولت رئیسی
هشدار تورم چند برابری
مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران امروز در صفحه شخصی خود نوشت: طبق آمار بانک مرکزی میزان نقدینگی از ۳۷۰۰ هزار میلیارد عبور کرده و نسبت به دو سال پیش ۲ برابر شده است. اگرچه طی ماه‌های گذشته نسبت به عواقب افزایش نقدینگی بر اقتصاد و تورم هشدار داده شده «امادریغ». با این روند در ماه‌های آینده دولت با تورمی رو به رو خواهد شد که هیچگاه درکشور تجربه نشده است.
نظر رئیسی درباره تورم
حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی در این باره می گوید: آنچه که الان همه نگرانش هستند این است که چرا تسهیلات به تولید کننده نمی رسد؟ مگر ما نمی گوییم افزایش نقدینگی. این نقدینگی کجاست که تعداد قابل توجهی از کارخانه ها فریادشان بلند است که ما کمبود نقدینگی داریم. افزایش نقدینگی که اینگونه در کشور نگران کننده می شود، کجا می رود؟ اگر تولیدکننده فریادش بلند است معلوم است که جای دیگر می رود. در دلالی و سوداگری می رود. باید در تولید بیاید. اگر نقدینگی وارد تولید نشود سیل بنیان کن می شود؛ لذا حتما باید به طرف تولید بیاید.
رئیس جمهور منتخب تاکید کرد: برنامه ریزی ما این است که نقدینگی به طرف تولید بیاید، در این صورت افزایش نقدینگی نگران کننده نیست لذا یکی از کارهای مهم آوردن نقدینگی به سمت تولید هست. فعال شدن تولید می تواند به افزایش اشتغال کمک کند.
ربیسی گفت: شفافیت که بعضی شعارش را می دهند را ما بنا داریم در حوزه تصمیم گیری و اجرا بوجود آوریم تا مردم احساس آرامش کنند و با اقداماتی که انجام می شود بتوانیم وضعیت تورمی و گرانی را کنترل کنیم و سطح تولید را به سطح قابل قبول برسانیم و ظرفیت خالی اقتصادی کشور را که ۷۰ درصدش خالی است فعال و یک میلیون شغل ایجاد کنیم.
رییسی تاکید کرد: کاهش تورم با افزایش تولید و برنامه ریزی امکان پذیر است و یکی از مسائلی که مدنظر دارم، تیم اقتصادی هماهنگ است. زیرا یکی از مشکلاتی که الان کشور با آن مواجه است، تیم اقتصادی ناهماهنگ است که هر بخش آن یک صدایی دارد. تیم اقتصادی هماهنگ در کشور می تواند بخش اقتصادی را در کشور اطمینان بخش برای بازار و مردم و مصرف کننده و تولید کننده کند.
رئیس جمهور منتخب تاکید کرد: با اقدامات جدی کاهش تورم به یک رقمی امکان پذیر است ولی نیاز به کار دارد.
راهکارهای کنترل تورم برای دولت جدید
سجاد پادام، کارشناس مسائل اقتصاد ایران در همین زمینه معتقد است: بانک‌ها را باید نظارت پذیر، مدیریت و کنترل کنند. مسئله اصلی ما مدیریت نظام بانکی در کشور است. بیشتر از اینکه در این حوزه مسئله سیاسی و اقتصادی داشته باشیم، مسئله مدیریتی داریم. اینها اگر مدیریت شوند، می توان امیدوار بود که موضوع تورم در کشور نیز حل شود. به عبارت دیگر، در صورتی که مدیریت نظام بانکی قاعده مند شوند، مشکلات زیادی حل می شود.
علل تورم در کشور ما چیست؟
پادام گفت: تورم در ایران چند منشا دارد. به صورت آکادمیک و دانشگاهی نظریه های متعددی در حوزه تورم وجود دارد. ما می‌دانیم یک تورم از سمت عرضه و یک تورم نیز از سمت تقاضا به وجود می‌آید. در مورد تورم طرف تقاضا باید بگوییم تورم از ناحیه کسری بودجه، خلق پول و نقدینگی توسط بانک ها، درامدهای نفتی که در حال حاضر زیاد مطرح نیست و انتظارات تورمی از جمله علل شکل گیری این تورم است. در بین این موارد که گفته شد، مهم تر از همه کسری بودجه و خلق نقدینگی توسط بانک‌ها است. اگر به عنوان دولت بخواهیم اولویت بندی کنیم باز هم باید به این تورم کسری بودجه و خلق نقدینگی توجه ویژه داشته باشیم.
تاثیر کسری بودجه بر تورم
پادام: در حوزه کسری بودجه باید گفت ما باید بتوانیم هزینه های جاری خود را با درآمدهای جاری پوشش دهیم. یکی از هزینه های جاری که ماهیانه با آن مواجه هستیم و دولت دوازدهم نیز هر روز این هزینه را افزایش می دهد، بحث حقوق و دستمزد است که حدود ۴۵ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان به صورت ماهیانه هزینه برای دولت دارد. در صورتی که درآمدهای جاری ما که همان مالیات است، ماهیانه حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که می‌توانیم وصول کنیم. یعنی ما هر ماه برای جبران هزینه‌های جاری چیزی حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان کسری داریم. اینها همان کسری بودجه‌ای است که دولت برای جبران آن از بدترین راهکار ممکن استفاده می‌کند. همه دولت‌های گذشته کسری بودجه را از محل پایه پولی تامین مالی کرده‌اند. این دولت نیز در استفاده از این راهکار مانند گذشتگان رفتار کرده است. این موضوع غیر از این است که ببینیم دولت می‌خواهد برنامه جدیدی برای ایجاد منابع جدید مالی داشته باشد یا نفتی بفروشد. در این زمینه باید بر اساس اصول بودجه‌ریزی حرف بزنیم. چون وقتی حرف از اصول بودجه ریزی می‌زنیم هزینه های جاری را باید درآمدهای جاری پوشش دهند. اما اگر دولت بتواند اوراق و نفت به فروش برساند، به جای اینکه پول این اقدام خود را به سمت تسویه طرح ها یا به سمت اتمام پروژه های عمرانی ببرد، معمولا تلاش می‌کند اول حقوق و دستمزد که همان هزینه های جاری هستند را پوشش دهد. در صورتی که فروش اوراق، نفت و دارایی های دولت کفاف این کسری بودجه را ندهد که در اکثر مواقع نمی‌دهد، بعد از این راهکار به سمت چاپ پول و افزایش پایه پولی می رود. این افزایش پایه پولی هم منجر به رشد بی رویه نقدینگی می‌شود که در نتیجه این رشد نقدینگی، تورم نیز رشد خواهد کرد. ارتباط کسری بودجه و تورم را می توان به صورت بیان کرد. در حال حاضر ما کسری بودجه زیادی داریم و در نتیجه در آینده تورم بالایی هم خواهیم داشت، ولی دلیل اصلی تورم در وضعیت فعلی کسری بودجه نیست.
مطالب مرتبط:
علت اصلی تورم در کشور چیست؟
پادام در این باره گفت: دلیل اصلی به نظرم خلق پول و نقدینگی است که بانک ها این را انجام می‌دهند. ما تقریبا الان یک نظام بانکی بی حساب و کتاب که نظارتی هم بر آن وجود ندارد، داریم. در خصوص شیوه خلق نقدینگی هم باید بگویم که مثلا من بانکدار هستم و شما می خواهید از من وام بگیرید و شما تضمین کافی هم برای وام ندارید. ولی رفیق من و شرکت زیر مجموعه من هستید و من 500 میلیارد وام به شما می‌‌دهم، ولی شما تضمین‌تان 100 میلیون است. این وام را شما بر نمی گردانید. این عدم برگشت وام توسط من یک نقدینگی را خلق می کند و اعتباری به حساب شما منتقل کردم که به ازای آن ایجاد اعتبار باید برگشتن اقساط باشد. یعنی باید اعتبار را به صورت پول برگردانید تا نقدینگی خنثی شود. ولی چون از روز اول می دانید بر نمی‌گردانید و هم من می‌دانم نمی توانید برگردانید این نقدینگی امحا نشده و آثارش در جامعه بروز پیدا می کند. می توان گفت این که بانک های ما چنین امکانی دارند و بی حساب و کتاب و بی نظارت، این خلق نقدینگی و پول و در نهایت تورم را افزایش می دهند، بخش زیادی از تورم را تشکیل می‌دهد. در این زمینه اگر بخواهم با اعداد و ارقام صحبت کنم، باید بگویم اگر تورم نقطه به نقطه در یکسال اخیر حدود 50 درصد بوده است، چیزی حدود ۴۰ درصد آن ناشی از این رشد و ایجاد نقدینگی توسط سیستم بانکی بوده است.
نظارت بر بانک ها برای کنترل تورم
پادام افزود: این مسئله اصلی کشور ما در حوزه تورم است و این موضوع نیز یک نظارت هدفمند در زمینه خلق نقدینگی توسط بانک‌ها می‌خواهد. اگر جای آقای رییسی باشم و مشاور اقتصادی ایشان باشم باید این مساله را در اولویت برنامه‌های خود می‌گذارم. بانک‌ها را باید نظارت پذیر، مدیریت و کنترل کنند. مسئله اصلی ما مدیریت نظام بانکی در کشور است. بیشتر از اینکه در این حوزه مسئله سیاسی و اقتصادی داشته باشیم، مسئله مدیریتی داریم. اینها اگر مدیریت شوند، می توان امیدوار بود که موضوع تورم در کشور نیز حل شود. به عبارت دیگر، در صورتی که مدیریت قاعده‌مند شوند، مشکلات زیادی حل می‌شود.
دولت جدید باید چکار کند؟
پادام گفت: اگر بخواهیم راهکار کوتاه مدت ارائه کنیم، باید دو دسته باشد. یک دسته در خصوص کسری بودجه و دسته دوم در خصوص خلق نقدینگی توسط بانک ها. درباره کسری بودجه اگر بخواهیم راهکار کوتاه مدت بدهیم، باید فروش اوراق بدهی را باید جذاب تر کنیم و نرخ بهره را اگر امکان دارد بیشتر کنیم. با این راهکار، مشکلات را مقداری به آینده می فرستیم. در صورتی که از طریق فروش اوراق بتوانیم بخشی از مشکلات را به آینده منتقل کنیم، می توانیم برای انجام اصلاحات ساختاری و راهکارهای میان مدت و کوتاه مدت نیز اقدامات لازم را انجام دهیم. دولت آقای روحانی تلاش کرد، مشکلات را به آینده پاس دهد، ولی تلاش برای اصلاحات ساختاری نکرد. اگر در چهار سال گذشته می توانستیم همزمانی که مشکلات را به آینده پاس می‌دهیم اصلاحات ساختاری را رقم بزنیم، امروز اصلاحات انجام شده بود و کشور اوضاع بهتری داشت.
اصلاحات ساختاری در زمینه تورم
پادام در این باره گفت: اگر آقای رییسی می‌خواهد مشکلات را به سمت آینده پاس دهد که این راهکار می تواند در کوتاه مدت با فروش اوراق رخ دهد، باید برای انجام اصلاحات ساختاری نیز برنامه داشته باشد. اصلاحات ساختاری پیش فرض هایی دارد. یکی از مواردی که باید حتما مورد توجه قرار گیرد این است که دولت باید فرض کند، ابتدا کشور را بدون فروش نفت باید اداره کند. اگر دولت آینده این مسئله را پیش قرارداد کشورداری و دولت داری قرار داد خود را ملزم می‌کند به انجام اصلاحات ساختاری. زمانی که بحث اصلاحات ساختاری می‌شود منظور اقدامات تقریبا میان مدتی است، اما در مورد اینکه ما بانک‌ها را و نقدینگی که بانک‌ها ایجاد می کنند را چطور مدیریت کنیم، به مسائل کوتاه مدت بر می گردد که جزیی از اصلاحات ساختاری قلمداد می‌شود. در زمینه راهکارهای میان مدت در خصوص خلق پول بانک ها باید اصلاح ساختار نظام بانکی را در کشور فعال کنیم.
تعیین مدیریت قوی برای بانک مرکزی
پادام: البته مدیریت مقتدر بانک مرکزی و مدیریتی که درک درستی نسبت به مسائل داشته باشد، می‌تواند کارساز باشد. دولت آینده در صورتی که انتخاب خوبی در بانک مرکزی داشته باشد، می‌توان امیدوار به مدیریت سیستم بانکی باشیم. افرادی داریم که سیستم‌های پولی جهانی را می‌شناسند و می‌دانند اقدامات لازم چیست و صورت حساب‌ها را می‌توانند تفکیک کنند و سرشان توسط بانک‌ها کلاه نرود. افرادی داریم که در بانک مرکزی بتوانند مفید باشد. به نظرم فرد مقتدر و کاربلد اگر در بانک مرکزی منصوب شود، اولین اقدام است. مسئله بعد این است که کسی که در بانک مرکزی منصوب می‌شود از اقتدار از سمت رییس جمهور برخوردار باشد که بتواند بانک‌ها را مدیریت و کنترل کند. الان مسئولین بانک سرمایه چرا همه بازداشت شده اند. مسئولان بانک سرمایه مدلشان همین بود. آقای ایکس رفته بود ۸۰۰ میلیارد وام گرفته بود و تضمین ضعیف داده بود و پول‌ها را خارج از کشور تبدیل به دارایی کرد و الان در کشور هیچ دارایی ندارد و مسئولین بانک سرمایه و او هم الان زندانند. بعد از آن بانک سرمایه تا مدتی از نظر پرداخت تسهیلات ممنوع شده بود. تسهیلاتی نمی‌داد. هم مدیرانش متخلف شناخته شده بودند و هم یک سری بدهکار بانکی از آن شناسایی شده بود. رییس مقتدر بانک مرکزی می‌تواند یک سری محدودیت اعمال کند. در صورتی که این خلق نقدینگی توسط بانک مرکزی کنترل شود می توان امیدوار بود که تورم نیز از این محل مدیریت شود.
آنچه دیگران می خوانند:
گزارش از علی اکبر رضایی
