پایگاه خبری تحلیلی تیتربرتر

تقویم تاریخ

امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
شنبه, ۰۱ مرداد ۱۴۰۱ ۲۰:۳۲
۵
۰
نسخه چاپی

ساز کوبه ای | صفر تا صد آشنایی با ساز سنج

ساز کوبه ای | صفر تا صد آشنایی با ساز سنج
سنج برای افرادی که با موسیقی آشنایی کمی دارند یادآور نوای محرم و ملودی های شورانگیز مذهبی است.

تیتربرتر: سِنج نوعی ساز کوبه‌ای به شکل دو صفحهٔ برنجی گرد است که معمولاً صدای آن را با کوبیدن به هم درمی‌آورند. قدمت درام‌ها تقریبا به قدمت نسل بشر هستند. به استثنای حنجره انسان، سازهای درام قدیمی ترین ابزار موسیقایی ما هستند.کسانی که با سازهای خانواده درامز به طور دقیق آشنا نباشندِ ممکن است که تفاوت انواع مختلف سنج را ندانند. سنج‌ها نه تنها از نظر اندازه بسیار متنوع هستند و شما می‌توانید انواع آن را از اندازه یک سی‌دی تا اندازه یک سپر جنگی در بازار پیدا کنید، از نظر جنس، ساختار و بسیاری خصوصیات دیگر با هم تفاوت دارند. وزن و اندازه از جمله معیارهایی هستند که صدای یک سنج را می‌سازند.

معرفی ساز سنج

معرفی ساز سنج
معرفی ساز سنج

سِنج نوعی  ساز کوبه ای به شکل دو صفحهٔ برنجی  گرد است که معمولاً صدای آن را با کوبیدن به هم درمی‌آورند. اینطور به نظر می رسد که این ساز در عهد باستان نیز دارای چنین کارکردی بوده باشد.

در جنوب ایران جنس سنج از فلزی سخت و محکمی است که به آن «هفت‌جوش» می‌گویند. آیین های عزاداری منطقه بوشهر واقع در جنوب ایران، در سالگرد شهادت امام حسین(ع) همواره با سنج و ساز دیگری به نام «دمام» همراه است.

در منطقه خلیج فارس، در گذشته بر این عقیده بوده‌اند که چون جنس سنج از فلز است و «اجنه » از فلز می‌هراسند به همین خاطر آن را در کنار نوازنده‌های دمام می‌نواختند تا جسمشان از اشباح و شیاطین آزاد شود و نوازنده بتواند با نیتی پاک به نواختن بپردازد.

در جنوب ایران، آیین سنج و دمام، معمولاً با تعداد هفت سنج نواخته می‌شود، سه سنج که از دیگر سنج‌ها خوش‌صداتر هستند در جلو و چهار سنج دیگر را در عقب گروه می‌نوازند

همانطور که گفته شد سنج عبارت از یک صفحه برنجی و فلزی مدور با قطرهای مختلف بین ۲۰ تا ۶۰ سانتیمتر و معمولاً وسط سمت بیرونی سنج برای نگهداشتن آن بکار می‌رود است.

صدای سنج‌ها بسته به خاصیت آن‌ها تفاوت می‌کند. این خاصیت‌ها عبارتند از:

  • قطر سنج
  • ضخامت سنج
  • شکل سنج
  • آلیاز و جنس فلزی که در ساختن سنج بکار رفته است.

قرص های سنج گاهی روی پایه ی قرار میگیرند واین پایه متشکل است

از یک میله ی فلزی که درون لوله قائم حرکت میکند

و به پدالی که روی زمین قرار گرفته وصل میشود نوازنده پدال را با پای خود فشار میدهد

و در نتیجه قرص بالایی به پایین امده و با قرص زیرین برخورد میکند.

انواع سنج

انواع سنج
انواع سنج

در یک ست درامز به طور معمول از چند نوع سنج استفاده می شود که هر کدام در جای مشخصی از سِت قرار دارند و نوع خاصی از صدا را اجرا می کنند. در ادامه با اصلی ترین سنج های موجود در یک ست درامز آشنا می شویم.

سنج کرش (Crash)

آن صدایی که وقتی مردم به سنج فکر می کنند، معمولا در ذهن شان می آید، در واقع صدای سنج از نوع کرش است. صدای این نوع از سنج، بلند وانفجاری است و معمولا در جاهایی از الگوهای درام برای تاکید استفاده می شود. اندازه کرش از ۸ تا ۲۴ اینچ متغیر است. این تغییر اندازه موجب تغییر شدید در زیر و بمی یا پیچ صدا می شود. معمولا ست سنج هایی که برای مبتدی ها پیشنهاد می شود، دارای سنج کرش با اندازه ای بین ۱۴ تا ۱۸ اینچ است. گهگاهی هم یک کیت یا ست درامز، یک سنج کرش-راید دارند. معمولا این نوع سنج، کارکرد هر دوی سنج های کرش و راید را دارد. به طور عمومی، سنج کرش در ست درامز راست دست، سمت چپ قرار می گیرد و از کرش برای تاکید در آهنگ استفاده می شود.

مطالب مرتبط:

سنج راید (Ride)

سنج راید روی پایه نصب می شود. معمولا در یک ست درامز مبتدی، بزرگ ترین سنج است و در سِت های راست دست، سمت راست بالای فلور تام (floor tom) قرار می گیرد. در حالیکه کرش برای تاکید استفاده می شود، راید برای ریتم های ثابت استفاده می شود، تقریبا با همان روشی که های هت ها استفاده می شوند.

در حالیکه کرش صدایی غنی و انفجاری دارد، راید صدایی ممتد و سوسو زننده دارد. عموما و نه همیشه راید از کرش بزرگ تر است. اندازه یک سنج راید عموما ۲۰ اینچ است، هرچند که ۲۶ اینچ و بزرگ تر هم اندازه هایی غیرمعمول نیستند. صدای راید بسته به اینکه به کدام قسمت آن ضربه وارد شود، متنوع است. بخش مرکزی آن دارای یک برآمدگی به نام زنگ (bell) است که وقتی به آن ضربه بزنید، صدایی زنگ دار و زودگذر ایجاد می کند. در حالیکه با ضربه زدن به بخش سینه (bow) صدایی آشنا و شبیه تر به صدای سنج تولید می شود. به همین خاطر سنج راید، به خاطر تنوع صوتی که دارد، یک ساز کوبه ای همه کاره است.

نوع راید را می توان به شیوه های مختلف نواخت . ضربه با نوک استیک به روی قسمت سینه سنج، زدن نوک استیک به زنگ، ضربه با باریکه استیک روی قسمت سینه. هر چه اندازه ی یک سنج بزرگتر باشد دارای صدایی قویتر، کشش بیشتر و سرعت پاسخ دهی کمتری است.

هر سنجی حد و حدود خود را داراست. زدن ضربه قوی و قدرتی بر روی سنج های نازک وکوچک برای تولید صداهای بلند راهکار مناسبی نیست چون آن ها برای تولید صداهای بلند و قوی ساخته نشده اند.

می توانید برای تولید این نوع از صداها از انواع بزرگتر وسنگین تر سنج استفاده کنید.

های هت (Hi-Hats)

های هت یا جفت سنج به دو سنج می گویند که رو به روی هم قرار دارند و روی پایه ای ثابت شده اند در پایه پدالی تعبیه شده است که با فشار دادن، این دو سنج در حالت باز یا بسته قرار می گیرند. این سنج ها برای نواختن الگوهای ریتمیک یکنواخت استفاده می شوند. وقتی که دو سنج در حالت باز قرار دارند می توانند تاکید بیشتری ایجاد کنند. وقتی که سنج ها در حالت بسته ها قرار دارند، طیف متنوعی از صداها را تولید می کند از صدای ترد و خشکی موسوم به صدای «چیک» تا صدای تهاجمی تر و متالیک، بسته به اینکه از چه نوعی باشد. وقتی که های هت در حالت باز باشد به راحتی به درامر امکان تاکید روی اصوات را می دهد. در این حالت صدای شبیه به جلز و ولز ایجاد می کند. های هت ها معمولا اندازه ای بین ۱۳ تا ۱۶ اینچ دارد. های هت های سبک تر صدایی روشن تر دارند، درحالیکه های هت های سنگین تر صدایی تار تر دارند.

اسپلش (Splash Cymbals)

این نوع سنج هم مانند نوع «کرش» برای تاکید استفاده می شود. ام در عین حال، برای ایجاد افکت های ویژه درامینگ هم استفاده می شود. معمولا کوچک و نازک هستند و به همین دلیل صدایی تیز و کوتاه دارند. شاید صدایی شبیه فش فش پاشیدن آب! گاهی به این نوع، سنج «مولتی کرش» هم می گویند. سنج های اسپلش معمولا اندازه ای از ۶ تا ۱۳ اینچ دارند.

چاینا (China Cymbals)

سنج های چاینا را معمولا می توان از لبه های برآمده آن ها و زنگ (بل) استوانه ای شکل شان تشخیص داد. نام این سنج به این دلیل «چاینا» است که صدای و شکل آن به ساز چینی و مالایی یعنی gong شبیه است. در تصویر زیر می توانید یک گانگ چینی را ببینید.

نام دیگری که برای نوع چاینا به کار می رود، «ترش» (trash) است. استایل های متنوعی از این نوع سنج وجود دارد که از نظر اندازه بین ۸ تا ۲۷ اینچ متغییر هستند.

ساختار سنج

ساختار سنج
ساختار سنج

به طور کلی می‌توان سنج‌ها را از نظر جنس به دو دسته تقسیم کرد: سنج‌های کاست (cast cymbals) و سنج‌های شیت (sheet cymbals). جنس شیت، با فشار بر ورقه‌های فلزی ایجاد می‌شود.

این نوع معمولا ارزان‌تر است اما در قیاس با سنج‌های کاست دوام کم‌تری هم دارد و عمدتا برای مبتدی‌ها مناسب است.

نوع کاست، با قالب زدن فلز مذاب تولید می‌شود. سنج‌های کاست صدا دهی و دوام بهتری دارند. این نوع معمولا گران‌تر هم است.

در طبقه‌بندی سازها،‌ساز سنج و سیمبال در دسته‌بندی ساز پرکاشن، ایدیوفون (هواصدا) با زیر و بمی نامشخص، concussion (صدا در اثر به هم زدن دو بخش ساز ایجاد می شود) قرار می‌گیرد.

 

ساز سنج در ایران

در جنوب ایران جنس سنج از فلزی سخت و محکمی است که به آن «هفت جوش» می گویند. در منطقه خلیج فارس، در گذشته بر این عقیده بوده اند که چون جنس سنج از فلز است و اجنه از فلز می هراسند به همین خاطر آن را در کنار نوازنده های دَمّام می نوازند تا جسمشان از اشباح و شیاطین آزاد شود و نوازنده بتواند با نیتی پاک به نواختن بپردازد. در جنوب ایران، آیین سنج و دمام، معمولاً با تعداد هفت سنج نواخته می شود، سه سنج که از دیگر سنج ها خوش صداتر هستند در جلو و چهار سنج دیگر را در عقب گروه می نوازند.

آنچه دیگران میخوانند:

نویسنده: معین کرمی میرعزیزی



+ 5
مخالفم - 3
نظرات : 0
منتشر نشده : 0

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید

تمام حقوق مادی و معنوی این پایگاه محفوظ و متعلق به سایت تیتربرتر می باشد .
هرگونه کپی و نقل قول از مطالب سايت با ذكر منبع بلامانع است.

طراحی سایت خبری