تیتربرتر: کوهنوردی از پرطرفدارترین و لذت‌بخش‌ترین شکل‌های طبیعت‌گردی و در عین حال ورزشی جذاب و چالش‌برانگیز است که نه‌تنها لذت وافری از تماشای افق‌های باز را پیشکش شما می‌کند، بلکه نقش مهمی در حفظ و بهبود سلامت روحی و جسمی شما دارد.
صعود به قله کوه و تجربه زیبایی و شکوه آن، مستلزم رعایت یک سری اصول است که باعث می‌شود کوهپیمایی و کوهنوردی ایمن‌تر و راحت‌تری داشته باشید و همچنین از شرکت در این برنامه‌ها بی‌نهایت لذت ببرید.
فارغ از اینکه به‌تنهایی یا گروهی راهی کوهپیمایی می‌شوید یا تورهای طبیعت‌گردی و گردشگری را برای این منظور انتخاب می‌کنید، کوهنوردی می‌تواند تجربه‌ای عالی برایتان باشد که شوق تکرار آن رهایتان نکند یا به حدی به شما بد بگذرد که فکر تکرار آن را از سرتان بیرون کنید. چنین نتیجه‌ای کاملا به میزان آمادگی و آگاهی شما پیش از شروع کوهنوردی بستگی دارد؛ پس برای اینکه بهترین تجربه عمرتان را داشته باشید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
قوانین کوهنوردی
کوهنوردی طبق سه قانون طلایی، سخت‌تر، دورتر و بلندتر از آن چیزی است که به نظر می‌آید. این قوانین برای همه صعودها صدق می‌کند تا در نتیجه آن افراد بتوانند شرایط سخت را مدیریت کنند و بهترین صعود را داشته باشند.
قانون اول: دورتر از انتظار
کوهنوردی در مسیرهای طولانی بسته به شرایط جوی متغیر می‌تواند بین هشت تا ۱۲ ساعت در روز طول بکشد. در برخی مسیرها که شامل برف و یخ می‌شوند و مجبور به حمل کوله‌پشتی ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرمی هستید، کوهنوردی خیلی دشوارتر خواهد بود و با آنچه که انتظار دارید، فاصله زیادی دارد.
قانون دوم: بلندتر از انتظار
فارغ از اینکه به قله اورست یا هر قله دیگری صعود می‌کنید، باید بدانید که صعود به قله شامل چند مرحله است و پس از رسیدن به بیس کمپ باید به کمپ بعدی بروید و به همین ترتیب به مسیر خود ادامه دهید تا به قله برسید. در اصل، قله بلندتر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و برای صعود به آن نباید عجله کنید.
قانون سوم: سخت‌تر از انتظار
تا جایی که می‌توانید برای یک سفر کوهنوردی آموزش ببینید؛ هرچند که آماده‌سازی اصلی از طریق کسب تجربه به دست می‌آید و رفتار یک نفر در وضعیتی خطرناک می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد.
برنامه‌های کوهنوردی دروسی برای مبتدیان ارائه می‌کنند تا مهارت‌ها و تکنیک‌های کوهنوردی را از کارشناسان باتجربه بیاموزند. پس خیلی اهمیت دارد که اول تمرین کافی داشته باشید و بعد با آمادگی کافی به صعود بپردازید که همین موضوع نشان می‌دهد، کوهنوردی سخت‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنید.
اصول کوهنوردی
برای کوهنوردی باید حجم عظیمی از تجربه، مهارت و آمادگی جسمانی و روانی داشته باشید تا بتوانید به موفقیت برسید. از جمله اصول کوهنوردی می‌توان به کار با طناب، صعود از سنگ و یخ، هواشناسی، پوشاک کوهستان، عبور از یخچال و… اشاره کرد.
آماده‌سازی و برنامه‌ریزی: برای صعود زمان مشخص کنید و آمادگی هر نوع شرایطی را داشته باشید. برای این منظور، گزارش‌های مربوط به مسیر را مطالعه کنید و تصاویر مسیر را ببینید. با افرادی صحبت کنید که این صعود را انجام داده‌اند. تجهیزات موردنیاز را به‌طور کامل در نظر بگیرید. همیشه طوری برنامه‌ریزی کنید که برای استراحت، حوادث پیش‌بینی‌نشده و بازگشت به پایین، وقت کافی داشته باشید.
آمادگی جسمانی و روانی: قبل از هر چیز باید مطمئن شوید که توانایی این سفر را دارید؛ زیرا در غیر این صورت احتمال بروز سانحه و شکست برنامه وجود دارد. کوهنوردی، ورزشی است که فقط به آموزش و تمرکز فکری خلاصه نمی‌شود و تجهیزات و اسباب خاص خود را می‌طلبد. در نتیجه فهرستی از ملزومات سفر با توجه به فصل، زمان، سطح برنامه و... تدارک ببینید.
کفش کوهنوردی: کفش خود را متناسب با فصل انتخاب کنید؛ به‌عنوان مثال کفش کوهپیمایی برای صعود در فصل تابستان مناسب‌تر است و کفش زمستانی باید در برابر سرمای هوا مقاومت کافی داشته باشد و بتوانید یخ‌شکن یا کرامپون به آن وصل کنید.
تغذیه: غذاهای با کالری بالا و حجم کم در اولویت هستند. میوه‌های خشک (کشمش خشک)، مواد انرژی‌زا (شکلات و اوتمیل)، ژله‌های خوراکی، آب نبات، بیسکویت کرم‌دار و... از گزینه‌های عالی برای کوهنوردی به شمار می‌روند. از آنجا در حین کوهنوردی به انرژی نیاز دارید، مواد غذایی با کالری پایین مناسب این رشته ورزشی نیستند.
بررسی وضعیت هوا: قبل از سفر به کوهستان برای کوهنوردی، اسکی و… حتما وضعیت آب‌وهوایی را بررسی کنید. با وجودی که طوفان، بارش سنگین برف و غیره در کوهستان عادی است؛ چنین شرایطی می‌تواند بسیار خطرناک باشد و حتی برگشتن از ارتفاعات را به یک چالش بزرگ تبدیل کند.
پناهگاه اضطراری: از آنجا که امکان شب‌مانی اضطراری (بیواک) در کوهستان وجود دارد، با خود کیسه بیواک، چادر و پتوی نجات همراه داشته باشید.
شرایط اضطراری: داشتن آمادگی برای شرایط غیرقابل پیش‌بینی، یکی از اصول کوهنوردی است. با تمرین بالا می‌توانید به‌صورت خودکار وارد عمل شوید. در شرایط اضطراری، آرامشتان را حفظ کنید. شرایط را بررسی و مشخص کنید که می‌توان آن را توسط گروه مدیریت کرد یا به کمک بیرونی نیاز است. در صورت نیاز با منابع کمک‌رسان معتبر تماس بگیرید و درخواست کمک کنید. اگر کسی آسیب دید، او را به یک سرپناه انتقال دهید؛ گرم نگه دارید و آب موردنیاز بدنش را تامین کنید. چنانچه فرد مشکوک به آسیب ستون فقرات بود، او را تکان ندهید.
قانون ساعت ۱۴: طبق این اصل، هر کوهنوردی در هر جایی از مسیر که باشد، قبل از ساعت ۱۴ باید به پایین برگردد. این قانون به‌هیچ عنوان فصل و ماه نمی‌شناسد! پس برای اینکه برنامه‌تان مطابق با برنامه‌ریزی پیش برود، با سرعت بهینه صعود کنید و آمادگی کافی برای این موضوع داشته باشید. علاوه بر این، باید بتوانید برای چندین ساعت با کوله‌ای حدود پنج کیلویی با سرعت حداقل ۴۰۰ متر در ساعت ارتفاع بگیرید. شب برنامه زودتر بخوابید تا صعود خود را صبح زود آغاز کنید. همچنین با تعداد افراد کمتر می‌توانید بهره‌وری بهتری در زمان داشته باشید.
حفظ طبیعت و همکاری با سایر کوهنوردان: از مهم‌ترین اصول کوهنوردی، برقراری ارتباط با سایر اعضای تیم است. ضمن اینکه نباید در شیب‌ها توقف کنید؛ زیرا مسیر صعود سایر اعضای گروه مسدود می‌شود. به‌جای صدای موسیقی، به صدای طبیعت گوش کنید. از آنجا که هندزفری باعث کاهش هوشیاری نسبت به وضعیت کوهستان می‌شود، قید استفاده از آن را بزنید. چیزی از خود در طبیعت به جا نگذارید و زباله‌هایتان را با خود به پایین بیاورید. به پوشش گیاهی آسیب نزنید.
آشنایی با مقصد کوهنوردی: اگر هیچ آشنایی یا اطلاعات کافی راجع به یک کوه ندارید، از آن بالا نروید. برای این منظور بهتر است به تیم معتبری ملحق شوید که اطلاعات کاملی از کوه موردنظر دارد.
تبعیت از سرپرست تیم: همیشه از سرپرست تیم اطاعت و دستورات او را اجرا کنید. به‌هیچ‌وجه از گروه جدا نشده و از مسیر مشخص‌شده خارج نشوید؛ زیرا این رفتار می‌تواند به گم‌شدن شما بینجامد.
مطالب مرتبط:
تجهیزات کوهنوردی
صعود به قله مستلزم استفاده از ابزارهای متفاوتی است که بسته به نوع صعود، محل کوهنوردی و فصل ممکن است به تجهیزات گوناگونی نیاز باشد. ضروری‌ترین لوازم به دو دسته لوازم انفرادی و گروهی تقسیم می‌شوند که باید با توجه به برنامه سفر انتخاب شوند.
لوازم انفرادی کوهنوردی
کفش، کوله‌پشتی و کیسه خواب از وسایل انفرادی ضروری هر کوهنوردی هستند.
کفش: پوتین، بهترین نوع کفش است؛ زیرا علاوه بر مقاوم‌بودن، تخت مناسبی دارد و به‌خوبی از مچ پا مراقبت می‌کند. کفش سبک برای کوهپیمایی در مسیرهای خشک مناسب است و می‌توانید از کفش نیمه‌سنگین برای برنامه‌های غیرزمستانی و یک روزه و از کفش سنگین برای مناطق برفی استفاده کنید.
کوله‌پشتی: برای برنامه‌های چند روزه باید یک کوله از پارچه ضدآب و مقاوم داشته باشید. وزن کوله نباید در حدی باشد که به کمر فشار آورد. کوله باید مجهز به تسمه کمری، تسمه شانه‌ای و قفل مقاوم باشد. حجم کوله‌پشتی‌ها از ۱۵ لیتر (حمل وسایل مختصر) تا ۸۰ لیتر (کوهنوردی چند روزه زمستانی) متغیر هستند که بسته به نوع سفرتان باید دست به انتخاب بزنید. ضمن اینکه کوله باید علاوه بر کاور باران، رنگی مخالف محیط داشته باشد.
کیسه خواب: کیسه خواب باید مانع نفوذ رطوبت شود و در عین حال در برابر سرما مقاوم باشد. کیسه خواب در دو جنس پر و الیاف مصنوعی طراحی می‌شود که با ظرفیت‌های یک و دو نفره موجود است. کوهپیمایی یک‌روزه یا کمتر نیازی به کیسه خواب ندارد.
پوشاک: پیراهن و شلوار پلار، کت پر یا ویسکوز، کاپشن و شلوار بادگیر، کلاه و دستکش و جوراب کوهنوردی و شنل باران (پانچو) از جمله وسایل ضروری این ورزش هستند.
عینک کوهنوردی: عینک مناسب کوه باید امواج ماورای بنفش را به میزان زیادی کاهش دهد، اختلاف سطحی در دید فرد به وجود نیاورد و در برابر باد و طوفان مقاوم باشد.
بطری آب: با وجودی که بطری‌های آب در رنگ‌ها، شکل‌ها و حجم‌های مختلفی به فروش می‌رسند؛ بطری‌های فلزی یک لیتری برای کوهنوردی مناسب‌تر هستند.
غذا و خوراکی: در طول کوهنوردی نمی‌توانید فقط غذاهای سرد بخورید؛ پس حتما چند کنسرو با خود همراه ببرید. چای، قند یا شکر، بیسکویت و شکلات را نیز فراموش نکنید!
وسایل بهداشتی: مسواک و خمیر دندان، صابون و شامپو و حوله از لوازم بهداشتی ضروری هستند که هر کوهنوردی باید با خود داشته باشد. کرم مرطوب‌کننده، کرم ضدآفتاب، پماد ضد نیش حشرات، دستمال کاغذی و قرص تصفیه آب نیز ترجیحا همراهتان باشد.
باتوم (چوب دست اسکی)، گتر، زیرانداز (اسفنجی یا بادی)، جعبه کمک‌های اولیه، کلنگ کوهنوردی، یخ‌شکن (کرامپون)، طناب انفرادی و کارابین، پتوی نجات، فلاسک چای، چراغ قوه (با باتری اضافی)، قطب نما، سوت، ظروف غذا، وسایل دوخت و دوز، کارت شناسایی، چاقوی سوییسی، کبریت و فندک، چند ورق روزنامه، دستمال کاغذی و غیره از دیگر وسایل لازم برای کوهنوردی هستند.
لوازم گروهی کوهنوردی
اگر به فکر برنامه کوهنوردی چند روزه هستید، به هیچ عنوان تنهایی سفر نکنید! سفرهای گروهی این مزیت را دارند که می‌توانید برخی وسایل را به‌صورت شریکی با همراهانتان استفاده کنید. به‌عنوان مثال یک چادر دو نفره را می‌توانید با همنوردتان سهیم شوید.
چادر کوهنوردی: چادر از مهم‌ترین وسایل کوهنوردی است که از شما در مقابل سرما، گرما، باران، برف و… به‌خوبی محافظت می‌کند. انتخاب چادر به عوامل متعددی نظیر ارتفاع، نوع برنامه، فصل، آب‌وهوا، تعداد افراد و غیره بستگی دارد. در کل چادرهای کوهنوردی در دو نوع ارتفاع و کمپینگ هستند.
چراغ خوراک‌پزی: از لوازم بسیار کاربردی خصوصا در فصول سرد سال است که برای گرم‌کردن غذا، ذوب یخ و برف و نوشیدن چای داغ به کار می‌رود.
نقشه، کروکی، ارتفاع سنج، صندلی سنگنوردی (هارنس)، کتری، قوری، انواع کارابین‌های موردنیاز، چراغ روشنایی (گازی)، فانوس شمعی، بیلچه، وسایل عکاسی با باتری و حافظه اضافه از جمله لوازم گروهی کوهنوردی هستند.
کوهنوردی برای افراد ماهر و حرفه‌ای معمولا زمان و مکان ندارد و صعود به قله‌های مرتفع حتی در فصول سرد و برفی نیز برای آن‌ها جذابیت دارد؛ گرچه به‌طور کلی بهترین زمان برای کوهنوردی را می‌توان فصل بهار، تابستان و اوایل پاییز دانست که شرایط هوایی مناسب‌تر و پایدارتر است و خبری از برف سنگین، باد شدید و هوای سرد و برفی نیست.
هر کوهی بسته به شرایط آب‌وهوایی آن منطقه، در برخی ایام سال شلوغ‌تر می‌شود و در شرایط نامساعد آب‌وهوایی امکان صعود به آن وجود ندارد.
آنچه دیگران میخوانند:
گردآورنده: زهرا فرامرزی
