به گزارش تیتربرتر؛ از جمله وظایف قوه قضائیه در پایان هر سال، تعیین و ابلاغ نرخ دیه سال آتی است؛ موضوعی که هر ساله به بحث نرخ تورم و حتی مولفه‌هایی مانند نرخ شتر و گوسفند گره می‌خورد، اما امسال هم به مانند سال گذشته، به دلیل شرایط ویژه کرونایی به شکل ویژه و با کمترین حاشیه ای به سرانجام رسید و نهایی شد.
اعلام نرخ دیه برای سال ۱۴۰۰
غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری با اصحاب رسانه با اشاره به میزان دیه سال ۱۴۰۰ گفت: این موضوع در پایان هر سال باید توسط قوه قضائیه تعیین و تکلیف شود.
وی افزود: برای سال ۱۴۰۰ نرخ دیه قتل عمد یا غیرعمد مسلمان ۴۸۰ میلیون تومان تعیین شد و این نرخ از تاریخ ۱۴۰۰/۱/۱ لازم‌الاجرا است.
نرخ دیه در ماه‌های حرام سال 1400 چقدر است؟
همانطور که گفته شد دیه در سال 1400 و در ماه‌های غیرحرام مبلغ 480 میلیون تومان بود که این رقم برای ماه‌های حرام افزایش می یابد.
بر اساس قانون مجازات اسلامی، مبلغ دیه در این ماه‌ها افزایش پیدا می‌کند و یک سوم مبلغ دیه به آن افزوده می‌شود، می‌شود محاسبه کرد که دیه سال آتی در ماه‌های حرام مبلغ ۶۴۰ میلیون تومان خواهد بود.
ماه‌های حرام کدام است؟
در بین ماه‌های قمری، رجب، ذی‌القعده، ذی‌الحجه و محرم جزء ماه‌های حرام حساب می‌شوند و بنابراین اگر قتل در یکی از ماه‌های حرام صورت بگیرد یک‌سوم دیه بر میزان تعیین شده آن در ماه‌های معمولی اضافه می‌شود؛ به این تغییر در میزان دیه «تغلیظ دیه» می‌گویند.
دیه چیست؟
دیه در لغت به معنای خون بها و به مالی گفته می‌شود که توسط مجرم، به شخصی که به واسطه ارتکاب جرم مصدوم شده یا در مواردی که قربانی، جان خود را از دست داده است، به ورثه متوفی باید پرداخته شود.
میزان دیه پرداختی، متفاوت و مشمول قواعد و مقررات خاصی است. حکم به پرداخت دیه مستلزم درخواست مجنی علیه یا اولیای دم و افرادی که دیه را به ارث می‌برند می‌باشد. شکایت کیفری در خصوص مطالبه دیه از طریق دادسرا صورت می‌گیرد و نیازی به تقدیم دادخواست ندارد.
به موجب ماده ۱۷ قانون مجازات اسلامی دیه اعم از مقدر و غیر مقدر، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایات غیر عمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد، به موجب قانون مقرر می‌شود.
مطالب مرتبط:
آشنایی با انواع دیه
دیه قتل:
دیه قتل معادل یک دیه کامل است که میزان آن در ابتدای هر سال توسط رئیس قوه قضاییه براساس نظر مقام رهبری تعیین و اعلام می‌گردد. میزان دیه کامل در ماه‌های غیر حرام در سال 1400 به میزان 480 میلیون تومان و در ماه‌های حرام 640 میلیون تومان می‌باشد.
دیه اعضای بدن:
در صورتی که از یک عضو تنها یک عدد در بدن انسان وجود داشته باشد، از بین بردن آن دیه کامل دارد و در صورتی که از یک عضو دو عدد وجود باشد، از بین بردن یکی از آن‌ها نصف دیه کامل و از بین بردن هر دوی آن‌ها دیه کامل خواهد داشت.
دیه منافع اعضاء:
در صورتی که شخصی مرتکب جنایتی بر دیگری شود که به موجب آن فرد برخی از حواس خود را از دست بدهد، باید دیه منافع آن عضو را بپردازد. (به عبارت دیگر منفعتی که از برخی از اعضا حاصل می‌شود مثلاً منفعت شنیدن توسط گوش مختل شود، اما خود گوش آسیبی نبیند.) مطابق قانون مجازات اسلامی، دیه منافع شامل مواردی همچون دیه عقل، دیه شنوایی، دیه بینایی، دیه بویایی و دیه صوت و گویایی است.
دیه جراحات:
در صورتی که شخص مرتکب جنایتی بر دیگری شود و به موجب آن جراحتی به وجود آید باید دیه جراحات وارده را بپردازد که به نسبت میزان جراحت وارد شده و بنا به تشخیص پزشکی قانونی مقدار آن مشخص خواهد شد. مانند خراش، کبودی، تورم و ... جراحت انواع مختلفی دارد و هر یک از این جراحات از یک خراشیدگی سطحی گرفته تا بریدگی‌های بسیار عمیق دیه متفاوتی دارند.
مهم‌ترین نکته در مورد دیه جراحات این است که طول زخم و تعداد بخیه در محاسبه دیه از اهمیت چندانی برخوردار نیست و ملاک و نحوه محاسبه دیه بر اساس عمق جراحت است؛ لذا هر چه جراحت عمیق‌تر و به استخوان نزدیک‌تر باشد درصد دیه بیشتری به آن تعلق می‌گیرد.
چه کسانی حق دریافت دیه را دارند؟
کسانی که دیه را دریافت می‌کنند بر سه قسمت هستند:
- مجنی علیه: خود مجنی علیه صاحب حق گرفتن دیه می‌باشد البته در جنایات مادون قتل.
- وراث: همان ورثه مقتول هستند البته با رعایت طبقات و ترتیب.
- بیت المال: کسانی که ورثه‌ای ندارند بنا به قاعده فقهی (الامام وارث من لا وارث له) دین آن‌ها به بیت المال پرداخت می‌گردد؛ بنابراین دیه او پایمال نمی‌شود.
در صورتی که کسی به قتل برسد همسر وی صاحب حق قصاص نمی‌شود در واقع همسر نمی‌تواند درخواست قصاص کند، اما اگر سایر اولیای دم تصمیم به دریافت دیه بگیرند دیه به همسر هم تعلق می‌گیرد.
دیه کامل چقدر است؟
دیه کامل معادل قیمت ۱۰۰ نفر شتر است و اگر صدمه و قتل هر دو در ماه حرام صورت بگیرد مشمول تغلیظ دیه می‌شود و معادل بهای ۱۳۳ نفر شتر خواهد بود.
نحوه تعیین نرخ دیه سالانه
تعیین نرخ دیه و بیمه شخص ثالث برای سال آینده یکی از چالش‌های قوه قضاییه و بیمه مرکزی است. از یک سو طبق سنت هر ساله نرخ دیه بر اساس تورم افزایش می‌یابد.
اما امسال با توجه به افزایش تورم به ۳۴.۲ در بهمن و البته نرخ ارز که در پاییز سال جاری به کانال‌های بالای ۳۰ هزار تومان نیز وارد شد، تعیین نرخ بیمه‌ای که افراد از عهده پرداخت آن برآیند، سخت‌تر از سنوات گذشته شده است، چرا که میان افرادی که بیمه شخص ثالث را برای پوشش رخداد‌های ناگهانی به شرکت‌های بیمه پرداخت می‌کنند با افرادی که از این نوع بیمه برای مزایایش بهره می‌برند، باید تفاوت باشد.
هر چه نرخ اعلامی توسط قاضی‌القضات بالاتر باشد، به مراتب حق بیمه ابلاغی نیز بیشتر خواهد بود. در این صورت طیف بزرگی از جامعه را با فشار اقتصادی مضاعفی روبه‌رو کند که به تبع آن، آسیب‌هایی نظیر بیمه‌گریزی را به دنبال خواهد داشت.
شرایط زمانی برای تعیین میزان دیه دشوارتر می‌شود که حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بیکار و پیوستن بخش اعظمی از آن‌ها به بخش حمل و نقل به محاسبات اضافه شود. در این صورت این طیف با فشار مضاعفی برای امرار معاش خود روبه‌رو خواهند شد.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو
