تیتربرتر؛ در همه جوامع دولت‌ها در راستای حمایت از اقشار جامعه برخی امتیازات حمایتی را برای مردم خود در نظر می‌گیرند، کشور ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و از گذشته مرسوم بوده است که دولت در راستای حمایت برخی از مشاغل و اقشار جامعه امتیازاتی همانند یارانه، سوبسید دولتی، وام و تسهیلات کم‌بهره برای کمک به اشتغال انجام می‌داده است.
جزئیات حمایت دولت از بیمه کارفرمایان مشاغل آزاد در سال 1400
یکی از حمایت‌های بارز دولت در سال‌های گذشته حمایت در پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی برای برخی از مشاغل همانند تاکسیرانی، رانندگی، قالیبافی، نانوایی و برخی دیگر از مشاغل بود به‌طوری که دولت بخشی از حق بیمه هر فرد را تقبل می‌کرد و مابقی توسط فرد بیمه‌شونده و یا کارفرما واریز می‌شد. این طرح دولت در راستای حمایت از مشاغل بود و در گذشته بسیاری از این مشاغل زیر چتر حمایتی دولت قرار گرفتند، البته دولت به‌خاطر ناتوانی در پرداخت بِروز حق بیمه‌های مشاغل آزاد سالهاست که مبالغ هنگفتی را به سازمان تأمین اجتماعی بدهکار است.
متأسفانه با اینکه در این روزهای سخت کرونایی قرار داریم و باید دغدغه دولت و دستگاه‌های اجرایی حمایت از کسبه و مشاغل آزاد باشد ولی این نهادها به‌جای حمایت از این مشاغل دست به شاهکار دیگری زده‌اند.
تأمین اجتماعی پس از ناامید شدن از وصول مطالبات خود توسط دولت تصمیم گرفت کل سوبسید دولتی مشاغل آزاد را حذف کند و از این پس هر فرد بیمه‌شونده که در گذشته مشمول حمایت دولتی بود، باید بر اساس بخشنامه جدید حق بیمه خود را به‌صورت 100درصدی پرداخت کند. این بخشنامه اخیراً در سازمان تأمین اجتماعی به تمام استان‌ها ابلاغ شده است و فعلاً بسیاری از اقشار جامعه از این موضوع اطلاعی ندارند.
حال موضوعی که مطرح می‌شود این است؛ چرا تأمین اجتماعی تصمیم گرفت به‌شکلی ناگهانی چتر حمایتی دولت را از سر برخی از مشاغل بردارد؟
تمامی کارفرمایان و کارگرانی که مشمول کمک دولت بودند، اگر امروزه خود و کارگران خود را بیمه کنند دیگر مشمول حمایت دولت نخواهند بود.
وی اذعان کرد: دولت به‌دلیل محدودیت اعتبارات، تمامی اصنافی را که مشمول کمک دولت بودند از چتر حمایتی خود برداشت بنابراین آن مشاغلی که در گذشته مشمول حمایت از دولت بودند اگر فرد جدیدی در آن حرفه در این روزها اقدام به ثبت‌نام بیمه کند دیگر از حمایت دولت بهره‌مند نخواهد بود و کل حق بیمه را باید خودش واریز کند.
حال با این تفاصیل؛ در این روزهای سخت که مردم در تأمین امرار معاش زندگی خود مانده‌اند، دیگر توانایی فکر کردن به بیمه کردن خود را ندارند و تنها دلخوشی آنها از بیمه به‌کمک دولت بود، متأسفانه دولت و سایر ارگان‌های ذی‌ربط چتر حمایتی خود را از اصنافی که مشمول کمک دولت بودند برداشته‌اند. قطعاً این روند ضربه‌های سختی به اشتغال، اصناف و دیگر افراد جامعه وارد می‌کند.
مطالب مرتبط:
شرایط دریافت بیمه بیکاری
۱- مشولان بیمه اجباری مشمول قانون کارند و بر اساس ماده ۱۴۸ قانون کار کلیه کسانی که در کارگاه‌ها و واحدهای مشمول قانون کار اشتغال دارند، مشمول بیمه تامین‌اجتماعی نیز هستند و کارفرما موظف است حق‌بیمه آنان را به سازمان تامین‌اجتماعی پرداخت کند. در بیمه اجباری کارگر می‌تواند با مراجعه به مراجع پیش‌بینی‌شده در قانون، خواستار احیای سابقه خود شود.
در این صورت کارفرما به‌عنوان مسئول پرداخت حق‌بیمه، باید ضمن پرداخت حق‌بیمه دوره مورد نظر، جریمه نیز پرداخت کند. در صورتی که در بیمه مشاغل آزاد و بیمه اختیاری ، کارفرمایی وجود ندارد و خود بیمه‌شده موظف است حق‌بیمه را پرداخت کند و اگر از پرداخت حق‌بیمه خودداری کند، سابقه‌ای برایش منظور نمی‌شود.
نقش کارفرما در بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد
۲- در بیمه اجباری و مشمولان قانون کار که دارای کارفرما هستند بیمه بیکاری نیز وجود دارد. ولی در بیمه آزاد به دلیل اینکه کارفرما وجود ندارد و در واقع بیکاری و اخراج به لحاظ خوداشتغالی فرد منتفی است، موضوع بیمه بیکاری نیز موضوعیت ندارد. بر همین اساس نیز ۳ درصد حق بیمه بیکاری در بیمه مشاغل آزاد پرداخت نمی‌شود.
خدمات بیمه اختیاری
۳- در بیمه اجباری کلیه خدمات و تعهدات بیمه‌ای در چارچوب قانون به بیمه‌شده و خانواده وی شامل انواع مستمری و درمان و… ارائه می‌شود، ولی در بیمه مشاغل آزاد متقاضی می‌تواند نوع بیمه و خدمات را انتخاب کند.
بر این اساس با پرداخت فقط ۱۲ درصد از دستمزد توافق‌شده، می‌تواند از مستمری بازنشستگی پس از احراز شرایط ماده ۷۶ قانون تامین‌اجتماعی برخوردار شود و با پرداخت ۲ درصد دیگر، از مستمری فوت قبل از بازنشستگی، با پرداخت ۴ درصد دیگر نیز از خدمات مستمری ازکارافتادگی کلی بهره‌مند شود.
درمان در بیمه آزاد به صورت سرانه دریافت می‌شود. بنابراین حق‌بیمه در مشاغل آزاد شامل ۱۸ درصد و سرانه درمان خواهد بود. (البته پذیرش بند اول (بازنشستگی) در هر حالت الزامی است.) در صورتی که در بیمه اجباری کلیه خدمات با پرداخت ۳۰ درصد از دستمزد ارائه می‌شود.
خدماتی به بیمه مشاغل آزاد تعلق نمی گیرد؟
۴- برخی از خدمات در بیمه مشاغل آزاد به خاطر ویژگی خاص این نوع بیمه منتفی است؛ از قبیل غرامت دستمزد ایام بیماری، انواع غرامات و مستمری‌های ازکارافتادگی جزئی و حوادث ناشی از کار .
در بیمه اجباری در صورت بروز حادثه در محل کارگاه شرایط سهل‌تری بابت ازکارافتادگی و مستمری بازماندگان وجود دارد که در بیمه مشاغل آزاد، به خاطر فقدان اشتغال در کارگاه و نداشتن کارفرما، این موارد موضوعیت ندارند. در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد شرایط و نحوه محاسبه مستمری بازنشستگی و شرایط پرداخت مستمری ازکارافتادگی غیرناشی از کار و مستمری فوت غیرناشی از کار همانند دیگر بیمه‌شدگان اجباری است.
قواعد و مقررات بیمه اجباری
۵- در بیمه اجباری قواعد و مقررات اجباری حاکم است و نوع قرارداد در این نوع بیمه الحاقی محسوب می‌شود، ولی در بیمه مشاغل آزاد پذیرش بیمه با انعقاد قرارداد دوجانبه میان متقاضی و سازمان تامین‌اجتماعی در چارچوب اصول کلی قراردادها شکل گرفته و تشریفاتی محسوب می‌شود. بر این اساس فرد در بیمه اجباری، حتی اگر حق‌بیمه پرداخت نشود، بالقوه مشمول بیمه قرار می‌گیرد، اگرچه در عمل تحقق نیافته و حق‌بیمه‌ای پرداخت نشده باشد. ولی در قرارداد بیمه حرف و مشاغل آزاد فقط با انعقاد قرارداد تعهدات طرفین به ظهور و بروز می‌رسد.
تفاوت مرجع شکایت از تامین اجتماعی در بیمه اجباری و بیمه خویش فرما
۶- مرجع شکایت بابت بیمه، سابقه و قرارداد کار در بیمه‌های اجباری هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار است، در حالی که در بیمه حرف و مشاغل آزاد مرجع رسیدگی به قرارداد بیمه و شکایات بین بیمه‌شده و سازمان تامین‌اجتماعی، دیوان عدالت اداری و محاکم قضایی است.
تفاوت استفاده از خدمات درمانی و دفترچه بیمه
۷- استفاده از خدمات درمانی در بیمه اجباری رایگان است، ولی در بیمه مشاغل آزاد مبلغی فرانشیز یا خودپرداختی نیز باید توسط بیمه‌شده پرداخت شود.
پرداخت کمک هزینه کفن‌ودفن
در بیمه اجباری برقرار بودن ارتباط بیمه شده با کارفرمای کارگاه مشمول قانون تامین اجتماعی، شرط اصلی پرداخت کمک هزینه کفن و دفن به بازماندگان بیمه شده متوفی است در حالی که کمک‌هزینه کفن‌و دفن به خاطر نبود رابطه کارگر و کارفرمایی شامل حال بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد نمی‌شود.
انواع حق بیمه در بیمه تامین اجتماعی
- حق بیمه‌ای که براساس دستمزد و حقوق پرداختی توسط کارفرما محاسبه و تعیین می‌شود.
- حق بیمه‌ای که به‌صورت مقطوع و براساس ماده ۳۵ قانون تامین اجتماعی توسط سازمان تامین‌اجتماعی برای برخی از مشاغل تعیین می‌شود.
- حق بیمه‌ای که برای بیمه حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری ( بیمه خویش‌فرما ) تعیین می‌شود که بر اساس دستمزد و حقوق اعلامی متقاضی و قرارداد فی‌مابین تعیین می‌شود. در این حالت میزان دستمزد اعلامی می‌بایست بین حداقل و حداکثر دستمزد سال مورد نظر باشد.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: مریم بالوی فیلی
