تیتربرتر؛ زعفران یکی از خوشمزه ترین و باکیفیت ترین مواد غذایی است که ارزش ریالی آن از طلا هم بالاتر است این گیان در ایران و نقاط شرقی به وفور یافت می شود اما در شهرهای دیگر هم می توان باشرایطی آن را کاشت و برداشت کرد.
ارزش اقتصادی این گیاه بسیار بالاست اما شرایط نگه داری آن به آسانی نیست و نیاز به آب و هوایی خاص خودش است تا بتوان آن را به عمل آورد.
کاشت زعفران از ابتدا تا برداشت
بسیاری از ایرانیان با خواص زعفران آشنایی دارند و سایر اجزای آن را به خوبی می‌شناسند. گیاه زعفران جزء گیاهان علفی چند ساله است. دارای پداژه یا کورم سفید رنگ بوده و جوانه‌های جانبی و راسی آن در این قسمت پدیدار می‌شوند.
ناحیه گل زعفران دارای گلپوش ۶ قطعه‌ای است. در این قسمت ۳ گلبرگ، ۳ کاسبرگ و کلاله ۳ شاخه‌ای دیده می‌شود. این کلاله‌ها به رنگ قرمز هستند. مادگی زعفران خامه سفید است و گیاه زعفران سه پرچم با بساک زرد رنگ دارد.
رنگ برگ‌های آن تیره و به صورت کشیده هستند. معمولاً طول برگ‌ها ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر است. تعداد برگ‌های زعفران بین ۵ تا ۱۱ می‌باشد. برگ‌ها و گل‌های زعفران در لوله‌ای غشایی به نام چمچمه یا اسپات مستقر شده اند. از این گیاه بذر به وجود نمی‌آید.
فیلم آموزش دقیق کاشت زعفران
زعفران در کدام مناطق رشد می کند؟
زعفران در آب و هوای معتدل گرمسیری بهتر رشد می‌کند. یعنی در فصل تابستان از هوای خشک و آفتابی برخوردار باشد و زمستان‌های ملایم را سپری کند. هر چند که در ایران اکنون این محصول در نقاط کوهستانی با به کارگیری ترفند‌هایی کشت می‌شود. ضمن اینکه پس از مدتی گیاه زعفران با شرایط محیطی عجین شده و به آن عادت می‌کند.
زعفران در چه ماهی رشد می کند؟
دوره رشدی برای پیاز زعفران از ماه آبان تا اردیبهشت است. یعنی در این دوره فعالیت خود را شروع می‌کند. برگ‌های زعفران همزمان با شروع شدن گرمای سوزان پژمرده و چروک می‌شوند. در همین موقع است که خواب پیاز زعفران شروع می‌شود و عملاً از فعالیت دست می‌کشد. دقت داشته باشید که زمین‌های خشک و گرم برای کاشت زعفران مناسب بوده و دارای اولویت هستند.
زعفران در چه ماهی برداشت می شود؟
آماده سازی زمین در کاشتن زعفران اهمیت زیادی دارد و در واقع از مهم‌ترین مراحل پرورش زعفران محسوب می‌شود. بهتر است در فصول سرد اقدام به آماده کردن زمین با شخم زدن عمیق کنید. اگر در این موقع از سال دسترسی به تراکتور و شرایط شخم ندارید، می‌توانید شخم زدن را به پایان فصل بهار یا ابتدای تابستان (اوایل تیر ماه) موکول کنید.
آموزش کامل کاشت زعفران
شرایط لازم برای تولید زعفران
برای کاشتن زعفران از مقدار کمی آهک در خاک بهره‌مند شوید. توجه داشته باشید که خاک شنی-رسی بهترین بافت برای گیاه زعفران ایجاد می‌کند. در مراحل کاشت زعفران دو بار شخم زدن انجام می‌شود.
معمولاً در کشاورزی مکانیز، وسیله شخم زدن زمین گاو آهن است. این شخم زدن در فصل پاییز سال پیش از کاشتن زعفران انجام می‌گیرد. دوباره در فصل بهار بعد از اینکه بارش‌های بهاری متوقف شد، از شخم مجدد برای شکستن سله خاک و همین طور از بین بردن علف‌های هرز استفاده می‌گردد.
برای رشد بهتر زعفران از کود حیوانی استفاده می‌شود. این کود بهتر است در ماه شهریور یا مرداد به اندازه ۴۰ تا ۸۰ تن همراه با ۲۰۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم به زمین افزوده شود. این کود دهی باید به روش فارو به زمین تزریق گردد.
تمام کار‌هایی که تاکنون ذکر شده، مربوط به مرحله مقدماتی کاشت زعفران است. در واقع شما با انجام این نکات و ملزومات، شرایط لازم برای کاشتن زعفران را آماده کرده اید.
توجه داشته باشید که حد متوسطی از شن و رس در خاک موجود باشد تا هم زهکشی خاک به خوبی انجام گردد و هم آب مورد نیاز برای گیاه به راحتی از دسترس آن خارج نگردد. این خاک باید از نظر اسیدیته بین ۷ تا ۸ باشد. خاک انتخابی شما باید حاصلخیز و به هیچ عنوان شور نباشد. این خاک باید عاری از هر نوع علف اضافی و هرز باشد. خاک انتخابی شما باید از نوع شیرین باشد و زعفران در زمینی کاشته شود که از زمان آخرین کشت زعفران آن زمین حدود چند سال می‌گذرد.
زمان مناسب برای کاشت زعفران مرداد تا مهر می‌باشد. بعد از اینکه پیاز زعفران را در داخل زمین به مدت ۴ تا ۷ سال (البته در بعضی از مناطق ۱۰ سال) کاشتید، محصول خواهد داد. ضمن اینکه با وجود این پیازها، دیگر نیازی به تمدید کشت در سال بعد نخواهید داشت.
چگونه پیاز زعفران را کشت کنیم؟
برای کشت پیاز زعفران به افراد کمی (۴ الی ۵ نفر) نیاز دارید. برای شروع کاشتن در یک ردیف کشتی، چاله‌هایی ایجاد می‌کنند. ۳ تا ۱۵ پیاز را در داخل هر چاله قرار می‌دهند. عمق لازم در این گودال‌ها برای کاشتن پیاز، معادل با ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر است (سرما و گرما به پیاز نفوذ نکند). در زمانی که می‌خواهید پیاز زعفران را داخل چاله بگذارید، باید نوک پیاز (سر پیاز) به سمت بالا قرار بگیرد.
این چهار نفر برای پیشروی کار کاشت زعفران به صورت سیستماتیک عمل می‌کنند. به گونه‌ای که نفر اول با بیل گودال را برای کشت آماده، نفر دوم و سوم به انتخاب دسته‌های ۳ تا ۵ یا ۱۵ تایی پیاز مشغول می‌شوند و قطعاً کسی که این پیازها را داخل گودال می‌گذارد، نفر چهارم است. با این روند ظرف مدت کمتری می‌توان کشت پیاز زعفران را به پایان رساند.
بعد از اتمام، باید سطح ناهموار سطوح کشت شده را با بیل هموار و فشرده کرد. این فشرده سازی و صاف کردن موجب می‌شود که پیاز‌های زعفران به خاک چسبیده شوند. این زمین تا آبیاری پاییز به حال خود رها می‌شود. قبل از انجام آبیاری باید حدود ۱۰ تا ۲۰ تن کود حیوانی به شکل کاملاً پوسیده در سطح خاک بپاشید. به وسیله ماله، شیار‌های زعفران را بپوشانید. این کار موجب می‌شود کشت شما ردیفی شود.
برای استفاده از پیاز زعفران در هر هکتار به دو تن غده نیاز خواهید داشت. پیاز‌های انتخابی شما برای کاشت، باید کاملاً سالم، بدون خوردگی و آفات، بزرگ و شاداب باشند و هیچ گونه بیماری نداشته باشند. ضمن اینکه غده‌ها جوان باشند و از ۷ سال بیشتر سن نداشته باشند. در زمان کاشتن زعفران، کپه و قسمت‌های اضافی غده را حذف کنید.
منظور از کپه پیاز همان محل ریشه زایی در پیاز است که تبدیل به یک چوب خشک و پنبه‌ای شده است. برای محافظت پیاز زعفران از آفات، باید پیازها به سم‌های جیوه‌ای مانند گرانوزال، تری تیزان و سرزان آغشته شوند. به طور کلی برای هر ۱۰۰ کیلو پیاز به مصرف ۳۰۰ الی ۵۰۰ گرم سم نیاز دارید.
مطالب مرتبط:
در هر هکتار می‌توانید دو تن غده پیاز بکارید. اگر این غده‌ها بعد از گذشت سال هفتم از خاک بیرون نیاورده شوند، پوک و ضعیف خواهند شد. به طوری که در سال ۸ تا ۹ دیگر اثری از آنها باقی نخواهد ماند. مقدار غده‌ای که در سال ۷ بعد از به خاک سپاری غده‌ها از زمین بیرون می‌آید، معادل ۵ برابر کشت سال اول می‌باشد.
کود انتخابی برای گیاه باید به شکل حیوانی و کاملاً پوسیده باشد. توجه داشته باشید برای این گیاه به هیچ عنوان نباید از کود تازه استفاده کنید. برای هر هکتار به ۳۰ تا ۵۰ تن کود حیوانی نیاز دارید. این کود باید به همراه فسفر و پتاس (۲۰۰ کیلوگرم) به زمین تزریق گردد. ضمن اینکه در هر سه سال باید از ۱۰ تا ۱۵ تن کود حیوانی به همراه ۱۰۰ کیلو اوره استفاده شود. این شرایط برای داشتن یک زمین زراعی بسیار عالی و مناسب است.
از زمان کاشتن تا برداشت زعفران تنها یک بار اقدام به آبیاری زمین کنید. باید زمین را بعد از کشت پیاز زعفران بلافاصله آب داد. اگر زمین کشتی شما قبل از کاشت پیاز، مرطوب و خیس باشد، باید آبیاری را چند روز بعد از کاشتن انجام دهید.
زعفران در برابر خشکی و کم آبی مقاوم می‌باشد. زمان انجام آبیاری فصل پاییز گیاه زعفران، ۱۵ روز بعد از رویت شدن ساقه هاست. اگر آبیاری قبل از رویت ساقه‌ها و ماه مهر انجام شود، برگ‌ها پدید می‌آیند و آن گاه گل دهی زعفران آغاز و این ازدیاد شدن باعث می‌شود گل‌های زیادی از دسترس ما خارج و در بین برگ‌ها از بین روند. مخصوصاً اگر آبیاری تکرار شود.
توجه داشته باشید بعد از آبیاری بلافاصله‌ای کشت پیاز، تنها آبیاری همان یک بار در فصل پاییز است. توجه داشته باشید زعفران گیاهی با مقاومت در برابر خشکی است و به آبیاری چندانی نیاز ندارد.
البته بهتر است بعد از برداشت و جمع آوری زعفران در زمستان اقدام به چند نوبت آبیاری زمین کنید تا پیاز‌های درون خاک درشت‌تر شوند.
نحوه سله شکنی در کاشت زعفران
با انجام اولین آبیاری با سله خاک در زمین مواجه می‌شوید. شکستن سله را نباید به تعویق بیندازید و بهتر است با گاورو شدن زمین به وسیله بیل شیار دار، گاو آهن ایرانی، کولتیواتر و کج بیل این سله را بشکنید. شکستن سله خاک باعث می‌شود گل‌های زعفران به راحتی از دل خاک بیرون زده و کود حیوانی به خوبی در زمین پخش گردد.
اگر تا زمان آبیاری پاییزه، هنوز زمین شما کود لازم را دریافت نکرده، بهتر است قبل از آبیاری زمین کود لازم را در سطح زمین زعفران پاشیده و با خاک مخلوط کنید. این کار نیز تقریباً همان شکستن سله است. برای صاف و هموار کردن زمین و ثابت کردن خاک به پیاز زعفران از ماله کشی بر روی خاک استفاده می‌کنند.
اگر برداشت زعفران به پایان رسید، باید علف‌های هرز را بکنید. کندن علف هرز باید پس از برداشت گل گیاه باشد. علف‌های هرز رشد گیاه زعفران را کم کرده و بسیاری از مواد غذایی، نورخورشید و آب را از دسترس آن خارج می‌سازند. این علف ها، زمینه بروز هر گونه حشره، آفت و بیماری را فراهم می‌کنند.
در هر زمان که با علف‌های هرز مواجه شدید، باید آنها را بیرون بکشید. معمولاً در زمین‌های زعفران از بین بردن علف هرز را بعد از آبیاری دوم انجام می‌دهند. علف‌های هرز بعد از جمع آوری گل‌های زعفران پاکسازی می‌شوند.
دومین زمان برای از بین بردن علف‌های هرز زعفران یک ماه پیش از انجام آبیاری سوم است. بهتر است در زمان رشد بوته‌های زعفران از علف کش شیمیایی استفاده نشود.
نحوه برداشت زعفران به زبان ساده
برای برداشت به ۱۵ تا ۲۵ روز زمان احتیاج دارید. محصول زراعی زمین شما در سال اول بسیار کم است و تنها به غده‌های درشت با ذخیره غذای کافی محدود می‌شود.
در میانه آبان گل‌های بنفش زعفران در مزارع خود نمایی می‌کنند. با رویت گل‌های بنفش، برداشت آغاز می‌گردد و به مدت ۳ هفته ادامه می‌یابد. برداشت پیش از طلوع آفتاب شروع می‌شود و تا ۹ صبح انجام می‌شود. گل‌های خوش رنگ زعفران به رنگ‌های بنفش یا ارغوانی بوده و در زمان شروع سرما تصویر زیبایی را به نمایش می‌گذارند.
کاشت زعفران چقدر سود دارد و درآمد آن چقدر است؟
پرورش زعفران سود دهی زیادی دارد. شاید در سال اول بعد از کاشتن پیاز، شاهد سوددهی کمی از کاشتن زعفران باشیم، اما میزان سود دریافتی بعد از گذشت سه سال از کاشتن زعفران بسیار افزایش می‌یابد و در هر هکتار زمین، می‌توان ۱۰ کیلو زعفران برداشت کرد. ضمن اینکه در طی هشت سال ۲۰۰ میلیون سود به همراه خواهد داشت.
مناطقی با دمای بالای ۴۰ مناسب‌ترین زمین‌ها برای کاشتن زعفران هستند. بهتر است در مناطقی با حداقل دمای زمستانه منهای ۱۵ از کاشتن زعفران منصرف شد.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: مریم بالوی فیلی
مرسی از مطلبتون
