تیتربرتر: شهر تاریخی اصفهان یکی از شهرهای بزرگ توریستی و باستانی است که در مرکز ایران واقع شده و دارای آب وهوای نیمه خشک و معتدلی است، این استان بخاطر وجود بافت تاریخی و توریستی آن گردشگران زیاد و به مراتب هتل های زیادی برای اقامت مسافران دارد. 

موقعیت جغرافیایی

شهر اصفهان با وسعت ۲۲۰کیلومتر مربع در فاصله 435 کیلومتری پایتخت ایران قرار گرفته است . این شهر با جمعیت حدود 3 میلیون نفر سومین شهر پرجمعیت ایران است . وجو آثار تاریخی متعدد در این شهر باعث شد تا در سال 2006 این شهر به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام معرفی شود و سالانه مسافران زیادی از داخل و خارج کشور به آن سفر کنند . این شهر بر روی دشتی هموار و در فاصله 1570 متری از سطح دریا قرار گرفته است و عامل پیدایش آن زاینده رود است . این استان به 14 منطقه تقسیم می شود و مرز های آن از غرب به سمت خمینی شهر و نجف آباد، از جنوب کوه صفه و سپاهان شهر، از سمت شمال به شاهین شهر و از شرق نیز به دشت سگزی منتهی می گردد.

تاریخ اصفهان

بنای اصفهان را به طهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان نسبت داده‌اند. اصفهان در تاریخ قدیم با نامِ گی در پارس علیا معرفی گردیده و نیز از آن، تحتِ عنوانِ گابای یا تابای نیز نام برده شده‌است. این شهر محلِ تقاطعِ راه‌های عمده و اقامتگاهِ سلطنتی پادشاهانِ هخامنشی نیز بوده‌است. استرابون جغرافی‌دان یونانی، از اصفهان به عنوانِ مرکز کشور ایران نام برده‌است.

بیشتر بخوانید:

اصفهان از مقاصد گردشگری جهان در سال 2021

زمانی که کورش بزرگ بابِل را گرفت و یهودیان با ریشه عربی عراق امروز را از اسارتِ نبوکدنصر شاه بابل نجات داد، شماری از یهودیان به فلسطین بازگشتند و شماری دیگر از آن‌ها به اصفهان آمدند و در این منطقه که به دارالیهود و یایهودیه’نامگذاری شد، اسکان یافتند. این منطقه در کنار منطقهٔ جی یاگیبود که بعدها این دو منطقه به یکدیگر متصل شد و شهر اصفهان را ایجاد کرد. ابن فقیه همدانی تاریخدان ایرانی قرن دهم میلادی می‌نویسد:

وقتی یهودیان از اورشلیم مهاجرت کردند و از نبوکدنصر فرار کردند، با خود مقداری از خاک و آب اورشلیم را بردند. آن‌ها در هیچ جا ساکن نشدند بدون اینکه قبل از آن خاک و آب آن را مورد آزمایش قرار دهند. آن‌ها اینکار را ادامه دادند تا به شهر اصفهان رسیدند. در آنجا استراحت کردند و خاک و آب آن را آزمایش کردند و آن را مشابه اورشلیم یافتند. وقتی آنجا ساکن شدند شروع به کاشتن در زمین کردند و فرزندان و نوادگان خود را به دنیا آوردند و امروزه نام این منطقه یهودیه است.

نام قدیم اصفهان که اسپهان بوده (به معنی جایگاه ارتش) از روزگار ساسانیان به بعد جایگزین نام جی شد و آن‌گونه که در سرگذشت‌نامه‌ها آمده، سواره ‌نظام ساسانی به هنگام صلح در سبزه‌زارهای پیرامون اسپهان به ‌ویژه در بخش غربی این شهر تا دامنه‌های کوه‌ها و سرچشمه‌ی زاینده‌رود استقرار یافتند بعد ها پس از فتح توسط اعراب مسلمان و چون در عربی حرف «پ» وجود نداشته با لهجه و حرف «ص» بصورت اصفهان تلفظ گردید.

مهمترین دوران قدیم آن

الف ) عهد اشکانیان (پایتخت ولیعهد )
ب ) عهد ساسانیان (پایتخت ولیعهد )
ج ) دوره دیلمه
د ) دوره سلاجقه ( از کارهای مهم این دوره اقدام به اصلاح تقویم جلالی به همکاری عمر خیام )
ه ) دوره صفویه. والتر مینچ آلمانی می نویسد: اصفهان نه تنها در قلب ایران قرار دارد بلکه دارای کلیه شرایطی است که برای یک پایتخت بزرگ لازم است.

روز اصفهان؛ یکم آذر ماه

29 آبان امسال بعد از سال ها کش‌وقوس و جنجال بر سر اینکه سوم اردیبهشت ماه روز اصفهان باشد یا روز ابتدایی ماه آذر، بالاخره، یکم آذرماه به عنوان روز اصفهان انتخاب شد. این مسیر طولانی انتخاب روز اصفهان، از بهمن ماه 1383 و بعد از پیشنهاد انتخاب روزی برای اصفهان از سوی دکتر شاهین سپنتا شروع شد. برخی از محققان و مسئولان روز سوم اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ‌بهایی را به عنوان روز اصفهان پیشنهاد دادند؛ اما برخی دیگر عقیده داشتند یکم آذر باید عنوان روز اصفهان را داشته باشد.

دلیل این گروه این بود که بر اساس نقاشی های صورت فلکی قوس (که نماد ماه آذر است) بر سردر بازار قیصریه و میدان نقش‌جهان و همچنین بر اساس اینکه در اسناد تاریخی بنای شهر اصفهان در آذرماه اتفاق افتاده است، به همین جهت روز یکم این ماه باید به عنوان روز اصفهان انتخاب شود. به هر حال بعد از سال ها قرار بر این شد که یکم آذرماه روز اصفهان باشد و هفته اول اردیبهشت به عنوان هفته فرهنگی لقب بگیرد. صورت فلکی قوس نیز به عنوان نماد این روز انتخاب شد و به همین مناسبت مجسمه ها و نقاشی هایی از آن در گوشه و کنار شهر اصفهان جای‌گذاری شد. 

صنایع دستی اصفهان

شهر اصفهان به دلیل بافت تاریخی که دارد دارای صنایع دستی سنتی بی‌شماری نیز است. در حقیقت اصفهان را می‌توان مهد صنایع دستی ایران معرفی کرد. در بسیاری از مناطق استان اصفهان صنایع دستی سنتی ایرانی به چشم می‌خورد. سالانه بسیاری از گردشگران خارجی در زمان سفر به این استان اقدام به خرید صنایع دستی ایرانی می‌نمایند.

به جرأت می‌توان گفت یکی از استان‌های مناسب برای تهیه صنایع دستی با کیفیت استان اصفهان است چرا که بسیاری از هنرمندان معروف در استان اصفهان سکونت دارد. صنایع دستی اصفهان باعث شهرت جهانی این شهر در زمینه صنایع دستی شده است. به بیان دیگر می‌توان گفت بسیاری از گردشگران خارجی استان اصفهان را با صنایع دستی منحصربه فرد آن می‌شناسند.

از جمله صنایع دستی اصفهان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خاتم کاری
•  میناکاری
• مسگری
• قلم زنی
• ترمه
• فیروزه کوبی
• نقره و ملیله‌کاری
• قالی بافی
•  نگارگری و مینیاتور

غذاها و خوشمزه های اصفهان

بریان یا بریونی: بدون شک یکی از معروف ترین و لذیذترین غذاهای سنتی اصفهان بریان و یا همان بریونی خودمان است؛ غذایی که ظاهری شبیه به همبرگر دارد و از مخلوط گوشت گردن گوسفند، جگر سفید گوسفند، ادویه اصفهانی، پیاز، نمک و فلفل و زرد چوبه تهیه می شود.

کله جوش: یکی از غذاهای سنتی اصفهان که به سرعت آماده می شود کاله جوش (کله جوش) است؛ غذایی که تقریبا در تمام شهرها پخته می شود. با توجه به راحتی آماده کردن این غذا می توان آن را در دسته غذاهای حاضری قرار داد. مواد اولیه این غذا از کشک، نعنا خشک، پیاز، گردو، روغن، نمک و فلفل تشکیل شده است. 

خورش ماست: خورش ماست یکی از غذاهای سنتی اصفهان است که مردم این شهر بسته به شرایط زیستی خاص خود آن را طبخ می کنند. این غذا که ظاهری شبیه به حلیم و طعمی شیرین دارد از ترکیب گوشت گردن بدون استخوان، ماست چکیده، نمک، شکر، آب، گلاب، زردچوبه، زعفران و خلال پسته و بادام و زرشک درست می شود. اگر به اصفهان رفتید بعد از خوردن یک غذای معروف اصفهانی، خورش ماست را به عنوان دسر انتخاب کنید.

ماش و قمری: ماش و قمری یک غذای نانی و حلیمی شکل است که از ترکیب کلم‌قمری و ماش به دست می آید و با نان سرو می شود. این غذا را با پیاز داغ تزئین و با نان تازه و ترشی سرو می کنند.

آش شله قلمکار: آش شله قلمکار، همان آش خوشمزه ای که همه ما یک بار هم که شده طعم آن را چشیده ایم اما آیا می دانستید که این غذا یک آش سنتی اصفهانی است! آش شله قلمکار به دلیل آنکه در طبخ آن از گوشت استفاده می شود، برای فصل سرما بسیار مناسب است و مواد اولیه آن شامل نخود، ماش، سبزی تره، پیاز، برنج، گوشت و ادویه می شود. 

گوش‌فیل و دوغ: یکی از مشهورترین خوراکی های اصفهان گو‌ش‌فیل و دوغ است؛ اما خیلی از ما هیچ تصویری از اینکه گوش‌فیل چیست نداریم. این خوراکی با موادی شبیه مواد زولبیا و بامیه درست می شود و دو شکل دارد. شکل اصلی آن مانند یک برگ بزرگ است که به گوش فیل شباهت دارد و به همین دلیل به آن گوش‌فیل می گویند. گوش‌فیل در اصفهان همراه با دوغ محلی که به آن نعناع و گل سرخ اضافه شده، سرو می شود. 

در کنار این خوراکی ها و غذاهای خوشمزه و دلچسب می توان به دیگر غذاها و خوراکی های مشهور و محبوب اصفهان مانند گز، نبات، گلاب قمصر کاشان، نخودآب، شیرینی برشتوک، پولکی، سوهان عسلی، نبات، گلابی و به نطنز، جوز قندی، انار بادرود، کباب و گردو گلپایگان، عسل خوانسار و فریدون شهر و بسیاری دیگر اشاره کرد. 

سوغات های معروف

• گز اصفهان در انواع مختلف لقمه ای، سکه ای، انگشت پیچ و…
• پولکی با طعم های متنوع
• سوهان عسلی
• شیرینی کرکی
• شیرینی برنجی
• برشتوک
• سوهان عسلی

حقایقی در باره اصفهان

• سومین شهر پهناور ایران و سومین شهر پرجمعیت کشور پس از تهران و مشهد محسوب می شود. 
• 6 اثر تاریخی آن به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
• در سال ۲۰۰۶ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد.
• در سال ۱۳۸۸ عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و پایتخت صنعتی ایران بعد از تهران را به خود اختصاص داد.
• به دلیل وجود معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل‌های سرپوشیده، تونل‌های زیبا، کاخ‌ها، مسجدها و مناره‌های منحصربه‌فرد در فرهنگ ایرانی، نصف جهان لقب گرفته است.
• در آذر 1394 به همراه رشت به عنوان نخستین شهرهای ایران، به شبکه شهرهای خلاق جهان (شهری که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه پایدار شهری استفاده می‌کند) زیر نظر یونسکو پیوست و به عنوان شهر خلاق صنایع دستی و هنرهای سنتی انتخاب شد. 
• اصفهان یکی از بالاترین رتبه های سرانه فضای‌سبز را در ایران به خود اختصاص داده است. 
• قوچ و میش اصفهان، نمادهای جانوری این شهر محسوب می شوند.