تیتر برتر: شب یلدا یکی از قدیمی ترین جشن‌های ایرانی است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال گرامی داشته می‌شود.جشن شب چله، مانند خیلی از آیین‌های ایرانی، ریشه در رویدادی کیهانی دارد. خورشید در حرکت سالانه خود، در پایان پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد که باعث کوتاه شدن طول روز و بلند شدن شب می‌شود. ولی از شروع زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دوباره به سمت شمال شرقی بر می‌گردد که نتیجه آن افزایش روشنایی روز و کاهش شب است.

شب یلدا در باور پیشینیان

 بر اساس باور پیشینیان، شب یلدا زمانی است که فرشته بدی ها که ملقب به اهریمن است بر فرشته خوبی ها که امشاسپندان لقب گرفته است غلبه می کند و به این شکل از فردای آن، خورشید دوباره زاده می شود و روزها طولانی تر و شب ها کوتاه تر می شوند. شب یلدا، مملو از آداب و رسوم جزئی و زیبایی است که یکی از آنها، روش پذیرایی و خوراکی های شب یلدا است.

فلسفه خوراکی های شب یلدا

انتخاب مواد غذایی خاصی از بین سایر مواد غذایی و تأکید برقرار دادن این مواد غذایی بر سر سفره شب یلدا نه تنها یک رسم، بلکه نکات تغذیه ای خاصی را دنبال می کند که در اینجا به این نکات می پردازیم.

انار؛ نماد شادی 

در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش است. انار میوه‌ای است که از قدیم از آن به عنوان میوه‌ ای خون ساز یاد می‌ شد. به افرادی که رنگی مهتابی و از نظر جثه رنجور بودند، توصیه می‌شد که آب انار بنوشند.

خوردن انار در این شب می‌تواند انرژی را افزایش دهد و موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. به علاوه انار از میوه خدایان است و در دین زرتشت مقدس شمرده می‌شود. درخت انار از درختان مینویی است و در آیین زرتشت نیز از شاخه‌ها و میوه انار استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید:

آداب و رسوم و تاریخچه شب چله در ایران باستان

تصویری دیدنی از حرمسرای ناصرالدین شاه در شب یلدا

امروزه اثبات شده که انار سرشار از ویتامین ث است که سبب تقویت سیستم ایمنی بدن و تصفیه کننده خون و سرشار از آهن است، در نتیجه موجب افزایش انرژی و خون سازی در بدن فرد می‌ شود و تصفیه خون مانند زندگی یا زایش دوباره انسان است، به همین علت انار را نماد زایش و شادی می‌ دانند. انار دارای خواص زیادی است و ترکیباتی چون آنتی اکسیدان ها، ویتامین C، ویتامین K، فیبر، پتاسیم و … را داراست و از جمله خوراکی های شب یلدا است.

آجیل؛ نماد برکت

آجیل شب یلدا که جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های شب یلدا دارد، نماد برکت، فراوانی و شادکامی است. برخی معتقد هستند که آجیل شب یلدا بعداً به سفره یلدا اضافه شد و برخی دیگر بر این باور هستند که ایران در قدیم نیز در سفره‌های یلدایی خود از آجیل استفاده می‌کردند.

آجیل یکی از خوشمزه‌ترین خوراکی‌های شب یلدا است که امروزه شکل آن کمی نسبت به گذشته تغییر کرده است. در قدیم برای آجیل یلدا بیشتر از میوه‌های خشک، تخمه، گردو و کشمش استفاده می‌شد. اما امروزه بسیاری از خانواده‌ها برای تدارک آجیل شب یلدا از انواع مغزها مثل فندق، بادام، پسته و… استفاده می‌کنند. از دیگر تنقلات و آجیل‌های شب یلدا می‌توان به نخود برشته، گندمک، شاهدانه، سنجد و برنجک نیز اشاره کرد.

آجیل شب یلدا به منظور نزدیک‌تر شدن افراد فامیل و همچنین از بین رفتن کینه‌ها در سفره یلدا قرار می‌گیرد. در گذشته برای تهیه آجیل شب یلدا از کشمش سبز، گردو، فندق، انجیر خشک، توت خشک، خرما، برگه زرد آلود و هلو استفاده می‌شد. اما امروزه این آجیل شکل‌های متنوع‌تر و متفاوت‌تری به خود گرفته است.

به علاوه آجیل شب یلدا در دسته سالم‌ترین تنقلات قرار می‌گیرد و طبع گرمی دارد. از همین رو مصرف آن در کنار هندوانه و انار که طبع‌شان سرد است می‌تواند به جلوگیری از سردی در افراد بلغمی و سرد مزاج کمک کند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله تزیین آجیل شب یلدا را هم بخوانید.

هندوانه؛ نماد گرما

گذشتگان هندوانه را نمادی از گرمای تابستان و حرارت می دانستند و عقیده داشتند که با خوردن این میوه ی تابستانی در شب یلدا که در پاییز است، می توانند بدن خود را در برابر سرمای زمستان ایمن کنند.

هندوانه حاوی آب زیادی است و همین باعث شده که هندوانه یک میوه خیلی خنک در نظر گرفته شود. در هندوانه آنتی‌اکسیدان‌هایی زیادی وجود دارد که آن‌ها می‌توانند، ریسک بُروز بسیاری از بیماری‌ها مثل بیماری‌های سرطانی را کاهش دهند. همچنین، در هندوانه ویتامین‌ C وجود دارد که این ویتامین برای تقویت سیستم ایمنی بدن شما خیلی مفید است.

هندوانه از بروز آسیب های پوستی در اثر نور جلوگیری می کند. موجب دفع بیشتر و سریع مواد زاید از بدن می شود و به شادابی و طراوت پوست می انجامد. درصد کمی قند دارد و میزان کالری آن بسیار پایین است، اما نکته مهم در این جاست که همیشه هندوانه را به عنوان میان وعده مصرف کنید، نه به همراه غذا زیرا در هضم و جذب اختلال ایجاد می کند.

کدو حلوایی؛ نماد روشنایی

این خوراکی خوشمزه از مظاهر روشنایی و نمادی از غلبه روز بر شب به شمار می رود. کدو حلوایی بسیار کم کالری است. کدو حلوایی غنی از ویتامین های A و C، کلسیم، منیزیم، فسفر و … است. کدو حلوایی از خوراکی های شب یلدا، خوشمزه و آرام بخش بوده، خاصیت تب بر دارد و برای دستگاه گوارش نیز مفید است. کدو حلوایی هم طبعی سرد دارد و برای بهبود مزاج باید در کنار آن از خوراکی هایی مانند روغن زیتون، زیره و … استفاده شود.

چند نکته مهم برای خوراکی های شب یلدا

• باید دقت داشته باشید که با شروع فصل سرما از مصرف سردیجات پرهیز کنید.
• میوه ها و سبزیجات تازه همان فصل را استفاده کنید.
• خوردن هم زمان خوراکی های مختلف به دلیل داشتن طبع متفاوت و سرعت هضم مختلف باعث نفخ، درد در ناحیه شکم، ضعف معده و … می شود.
• سعی کنید در این شب از میوه هایی با طبع سرد استفاده نکنید و در عوض شب یلدای خود را با مصرف خوراکی های مناسب سلامتی بدن، زیباتر کنید.