به گزارش تیتربرتر؛ سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان این که شرایط ناپایدار کشورهای منطقه که متأثر از پدیده گرد و غبار آنها هستیم، مانع به سرانجام رسیدن مذاکرات برای حل این پدیده می شود، گفت: اگر حاکمیت به طول جدی اقدام نکند و رایزنی‌های سیاسی انجام نشود، در مقابله با پدیده گرد و غبار به نتیجه نخواهیم رسید.
رفع بحران گرد و غبار نیازمند اقدام جدی حاکمیت
داریوش گل علیزاده در ارتباط با منشأ تولید گردوغبار و مراقبت‌های بعد از آن، دو رویکرد داریم، گفت: یکی اینکه باید کانون‌های تولید گردوغبار را با روش‌هایی مانند مالچ‌پاشی و نهال‌کاری مدیریت کنیم یا اینکه مدیریت منابع آب را به بهترین شکل ممکن انجام دهیم.
وی افزود: بسیاری از کانون‌های تولید گردوغبار در اثر «تخریب سرزمینی» اتفاق افتاده است. این اراضی قبلاً زیر کشت بوده‌اند و اکنون بنا به هر دلیلی رها شده‌اند. اکنون این اراضی رها شده در غرب کشور عراق و شرق سوریه، بیشترین مشکل را برای ما ایجاد کرده‌اند. در عراق ۲۳ میلیون هکتار اراضی مستعد گردوغبار وجود دارد. البته بخشی از مشکل ما به پروژه سدسازی «گاپ» ترکیه مربوط می‌شود ولی این همه مشکل ما نیست. مسئولان عراقی می‌توانستند با همان مقدار آبی که از دجله و فرات دریافت می‌کنند، مدیریت درستی داشته باشند که این اتفاق نیفتاده است.
گل علیزاده در پاسخ به این سئوال که اکنون آیا می توان با انجام اقداماتی درکوتاه مدت تا حدودی از این پدیده رهایی یافت گفت: اکنون اقدامات کوتاه مدت برای مقابله با این پدیده جواب نمی‌دهد، چون اساساً بحث بیابان‌زدایی مثل آلودگی‌های صنعتی نیست که با دستور توقف فعالیت واحدهای صنعتی و آلاینده، قابل مهار باشد. این پدیده در کوتاه مدت قابل مدیریت نیست، چون اقدامات فوری مانند مالچ‌پاشی هم علاوه بر هزینه زیاد، محدودیت‌های خاص خود را دارد.به گفته گل علیزاده، مدیریت کانون‌های گردوغبار با این سطح گسترده، نیازمند برنامه‌ریزی از سوی همه کشورهای مؤثر و متأثر از این پدیده است. باید تحت عاملیتی با دخالت نهادهای فنی و مالی بین‌المللی و در قالب برنامه «عمل منطقه‌ای» با برنامه‌های پنجساله و دهساله، این پدیده را مدیریت کرد.وی گفت: برای اینکه برنامه عمل منطقه‌ای اتفاق بیفتد، به دیپلماسی قوی نیاز داریم. باید در کنار دستگاه دیپلماسی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو، سازمان هواشناسی و دیگر نهادهای ذیربط با قدرت بایستند تا به نتیجه برسیم. در سالهای گذشته، جلسات مشترکی برگزار شد، اما شرایط ناپایدار کشورهای منطقه، مانع به سرانجام رسیدن این مذاکرات می‌شود. در مجموع اگر حاکمیت به طول جدی ورود پیدا نکند و رایزنی‌های سیاسی انجام نشود، به نتیجه نخواهیم رسید.
این مقام مسئول ادامه داد: البته در داخل کشور هم کانون‌های داخلی تولید گردوغبار را داریم. توجه داشته باشید که بیابان منشأ گردوغبار نیست، اما زمانی که تالاب‌ها خشک یا اراضی زیرکشت رها می‌شوند، کانونی برای تولید گردوغبار خواهند شد، اما همه مشکل ما خشکسالی نیست. مشکل ما سوء مدیریت در منابع آب است. ما کشوری خشک و نیمه خشک هستیم و باید در همین قالب، برنامه‌ریزی و قانونگذاری کنیم. خشکسالی برای ما پدیده نیست،بلکه «ترسالی» پدیده است. وقتی با مدیریت بسیار بسیار بد منابع آب خود، حقابه اکوسیستم مناطق مختلف را با سدسازی بی‌رویه نمی‌دهیم، قاعدتاً با فرسایش خاک شدید مواجه می‌شویم.باید براساس شرایط آب و هوایی خودمان به سوی افزایش بهره‌وری زمین حرکت کنیم. افزایش سطح اراضی زیرکشت با وجود مشکل بی‌آبی فعلی، سبب می‌شود این اراضی هم وجود پس از مدتی رها شوند و فقط بر تعداد کانون های گرد و غبار بیفزاییم.
وی در پاسخ به سئوال دیگر مبنی بر اینکه تا چه زمانی با این پدیده مواجهیم، گفت: به دلیل اختلاف دما یعنی هوای گرم در عراق و هوای خنک در مناطق زاگرس و البرز و خاک روی زمین فعلا با پدیده توفان گردوغبار درگیر خواهیم بود. فعلا تنها کاری که می توانیم انجام دهیم این است که فقط در بحث مراقبت‌های پس از توفان گردوغبار وارد عمل شویم. باید سازمان هواشناسی پیش‌بینی درستی از پدیده ارائه دهد و در کنار اطلاع‌رسانی مردم، دستگاه‌های بهداشتی هم خدمات لازم را ارائه دهند.
در انتظار نشست تیر ماه
علی محمد طهماسبی، دبیر ستاد ملی مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست هم اعلام کرد: در دو ماه اخیر مشکل گرد و غبار ما از خارج کشور بوده است، یعنی عمدتاً از کشورهای همسایه مانند عراق و سوریه و یکی دو مورد هم از عربستان بوده است که مشکلات زیادی برای کشور به وجود آورد.
وی درباره مراوده ایران با کشورهای گرد و غبار خیز افزود: کار با کشورهای خارجی زمانبر است و کار دیپلماسی می طلبد. البته هم در داخل و هم خارج بیکار ننشستیم و علاوه بر شناسایی کانون های گرد و غبار داخلی و خارجی، برنامه عمل منطقه ای و زیر منطقه ای برای مقابله با گرد و غبار تهیه کردیم و به اشتراک گذاشتیم.
طهماسبی تصریح کرد: چشم انداز و اهداف برنامه عمل زیر منطقه ای با رویکرد برخورداری از محیط زیست انسانی و طبیعی پایدار و سازگار با تغییرات اقلیمی و پدیده گرد و غبار و مستعد توسعه اقتصادی و اجتماعی با هدف کلان بهره‌گیری از ظرفیت همکاری های منطقه ای به منظور کاهش ریسک و وقوع پدیده گرد و غبار، ارتقای استانداردهای محیطی و بهبود شرایط معیشتی جوامع درگیر تهیه شده است.
وی اظهار داشت: با توجه به اهمیت موضوع قرار است ماه آینده وزرای محیط زیست کشورهای همسایه به ایران بیایند که در قالب نشست های تخصصی مشکلات را با آنها به اشتراک خواهیم گذاشت. البته می دانیم که ابعاد کار بسیار وسیع است و آنها هم زیاد پای کار نیستند .همچنین در آن کشورها مطالبه گری چندانی در این زمینه وجود ندارد.
طهماسبی در پاسخ به اینکه آیاهمانقدر که گرد و غبار برای کشور ما مشکل ایجاد می کند برای آنها هم مشکل آفرین است، گفت: شرایط زندگی آنها با کشور ما متفاوت است. البته برای آنها هم مشکل ایجاد می کند. مثلا چندی پیش به طور غیر رسمی شنیدم که ۹نفر در عراق و سوریه به علت توفان ماسه ای شدید فوت کردند یعنی اوضاع وخیم بود، اما مردم آنها مطالبه گری زیادی ندارند.
دبیر ستاد ملی مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در اجلاس وزرای محیط زیست بیشتر کشورهای همسایه ایران از جمله افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، عراق، سوریه، کویت و کشورهای حاشیه خلیج فارس حضور خواهندداشت. همچنین ۱۰کشور که تاثیر بیشتری در گرد و غبار دارند را انتخاب کردیم تا در حاشیه اجلاس وزرای محیط زیست برای گرد و غبار جلساتی به طور جداگانه داشته باشیم و با توجه به برنامه عمل گرد و غبار تا حدودی آنها را پای کار بیاوریم.طهماسبی اظهار داشت: اعتباری که برای مقابله با گرد و غبار به ما ابلاغ کردند حدود ۲۸۰میلیارد تومان است، اما با توجه به شرایط حاکم در زمینه گرد و غبار ۹۰۰میلیارد تومان دیگر هم از سازمان برنامه و بودجه تقاضا کردیم و فعلا منتظر جواب هستیم.شاخص آلودگی هوا ی تهران بر اساس اعلام شرکت کنترل آلودگی هوادیروز بر روی عدد ۴۳۴ و در وضع خطرناک (بالاترین وضع آلودگی)قرار گرفت .تهران از ابتدای سال ۲ روز هوای پاک و ۴۳ روز هوای قابل قبول و ۱۵ روز هوای آلوده برای گروه‌های حساس جامعه، ۳ روز ناسالم برای همه افراد و دو روز هوای خطرناک داشته است.دیروز دومین روز خطرناک تهران در سال جاری بوده است.
مطالب مرتبط:
تعطیلی امروز تهران به جز بانک‌ها
به دنبال این رخداد،استاندار تهران از تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان برای امروز خبر داد. محسن منصوری گفت: بانک ها با توجه به ارتباطی که با اصناف دارند خدمت رسانی خواهند داشت.
استاندار تهران بابیان این که پدیده گرد و خاک در حوزه مرکزی کشور ظرف ۱۲ سال گذشته بی سابقه بوده و هیچ گاه به این شدت رخ نمی داده است گفت: گلایه هایی که در باره تاخیر در اعلام تصمیمات کمیته اضطرار آلودگی هوا بیان می شود به چند دلیل اتفاق می افتد.وی ادامه داد: دستگاه های تخصصی که عضو کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران هستند همچون هواشناسی می توانند کلیت را پیش بینی کنند اما متاسفانه توان ارائه و تشخیص شاخص دقیق را ندارند. از سوی دیگر قانون ما را مکلف کرده است که بر اساس شاخص های دقیق تصمیم گیری کنیم. منصوری ادامه داد: البته در تلاشیم با افزایش توان دستگاه های مرتبط مشکل تاخیر در پیش بینی و اتخاذ تصمیمات را حل کنیم.وی افزود: برای چهارشنبه غلظت آلاینده ها نسبت به دیروز کمتر می شود، ولی همچنان در شرایط ناسالم قرار می گیرد لذا کمیته اضطرار آلودگی هوا تصمیم گرفت همه مدارس، دانشگاه ها و ادارات استان فردا تعطیل باشند.منصوری تاکید کرد: با توجه به هماهنگی که با استان البرز انجام دادیم کمیته اضطرار آلودگی هوای آن استان هم تصمیمات مشابه تهران را اتخاذ کرده است.وی در باره امتحانات دانش آموزان گفت: امتحانات هماهنگ نهایی پایه دوازدهم به صورت کشوری برگزار می شود لذا تصمیم گیری آن توسط وزارت آموزش و پرورش اعلام خواهد شد.
وضعیت هوای سایر استان‌ها چگونه بود
طبق جدول سامانه پایش کیفی هوای کشور، دیروز هموطنان در 29 شهر از 10 استان کشور (غیر از استان تهران) هوای آلوده به الاینده با قطر کمتر 10 میکرون و با شاخص بالای 300 الی 500 که به معنای وضعیت خطرناک است تنفس کردند. طبق جدول این سامانه، دیروز در استان آذربایجان شرقی، شهرهای تبریز (420) و میانه (500) در استان آذربایجان غربی، شهرهای ارومیه (399) سردشت (500) در استان ایلام، شهرهای ایلام و چرداول و دره شهر و دهلران (500) در استان بوشهر، شهرهای بوشهر و دشتستان (500) در استان خوزستان، شهرهای اهواز، شوشتر، آبادان، امیدیه و مسجد سلیمان (500) در استان زنجان، شهر زنجان (500) در استان کردستان، شهرهای سنندج و سقز (500) قروه (369) بانه (438) در استان کرمانشاه، شهرهای کرمانشاه، سرپل ذهاب، اسلام‌آباد غرب، قصر شیرین و کنگاور (500) در استان لرستان، شهر پلدختر (500) و در استان همدان، شهرهای همدان (302) نهاوند (329) ملایر (307) کیفیت هوا در وضعیت خطرناک بود علاوه بر اینکه طبق تصاویر دریافتی از خبرگزاری‌ها، از صبح روز ۳ خرداد هم خیزش گرد و خاک در بسیاری شهرهای کشور و از جمله اراک و اهواز و زنجان و مسیر میاندوآب به ارومیه شدت گرفت چنانکه بنا بر اعلام مدیر روابط عمومی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان، غلظت گرد و غبار در شوشتر بیش از ۱۸ برابر حد مجاز، رامشیر بیش از ۱۷ برابر حد مجاز، اندیمشک بیش از ۱۶ برابر حد مجاز، بهبهان و امیدیه بیش از ۱۵ برابر حد مجاز، هندیجان و مسجدسلیمان بیش از ۱۴ برابر حد مجاز، شوش بیش از ۱۲ برابر حد مجاز، اهواز و گتوند بیش از ۱۳ برابر حد مجاز، ماهشهر بیش از ۱۱ برابر حد مجاز، شادگان و بندر امام(ره) بیش از ۱۰ برابر حد مجاز، حمیدیه بیش از ۸ برابر حد مجاز، دشت آزادگان بیش از ۷ برابر حد مجاز و آبادان بیش از ۶ برابر حد مجاز بوده است.علاوه بر این، شدت گرد و خاک در بسیاری استان‌های شمال غرب و جنوب غرب کشور در حدی بود که دید افقی در سطح شهرهایی همچون اهواز به کمتر از 50 متر، در سرپل‌ذهاب به ۴۰ متر، در امیدیه و شوش به ۱۰۰ متر و در گچساران به ۲۰۰ متر کاهش یافت علاوه بر آنکه پرواز با مبدا و مقصد تهران در استان‌های ایلام و کرمانشاه هم به دلیل کاهش شدید دید افقی لغو شد.
آنچه دیگران میخوانند:
گردآورنده: زهرا فرامرزی
