به گزارش تیتربرتر؛ درحالی حواشی تغییر سیاست بنزینی دولت در دو منطقه آزاد کیش و قشم خبرساز شده است که هنوز ابهامات مهمی در خصوص تسری این طرح به سراسر کشور وجود دارد.

علت افزایش قیمت بنزین در جزایر قشم و کیش

در روزهای  اخیر انتشار برنامه دولت برای تغییر سیاست یارانه بنزینی و اجرای آن از دو منطقه آزاد کیش و قشم خبرساز شده است. بر این اساس، طرح اختصاص سهمیه بنزین به افراد به‌جای خودروها که از دو سه سال پیش به‌طور جد از سوی کارشناسان و مراکز پژوهشی مطرح شده است، و در دولت قبل هم تا آستانه اجرا پیش رفت، ولی عملی نشد؛ بار دیگر در دستور کار مسئولان قرار گرفته است.

در همین راستا پیشنهاد اجرای آزمایشی طرح اختصاص سهمیه بنزین به افراد به‌جای خودروها در دو منطقه آزاد قشم و کیش در دولت مطرح شده است تا در صورت اجرای موفق در خصوص گسترش این طرح تصمیم‌گیری شود. اما محمدرضا لواسانی خبر افزایش قیمت بنزین را کذب دانست و با تأکید بر این که تغییر قیمت‌ حامل‌های انرژی نیازمند مصوبه مجلس شورای اسلامی است ابراز کرد: در بودجه 1401 اشاره‌ای به افزایش قیمت بنزین و سهمیه سوخت نشده است.

وی تفاوت این طرح با طرح پیشین را تخصیص سهمیه بنزین به هر کد ملی عنوان کرد که پیش از این به هر خودرو تعلق می‌گرفت. از این پس سهمیه بنزین به دارندگان هر کد ملی دارای خودرو یا فاقد خودرو تعلق می‌گیرد، میزان یارانه تخصیصی به‌ازای هر نفر معادل 20 لیتر بنزین به‌نرخ 1500 تومان است. یارانه سهمیه بنزین از هر کارت بانکی قابل برداشت است و افراد در صورت نداشتن خودرو می‌توانند این یارانه را با اپلیکیشنی که به همین منظور طراحی شده است به فروش برسانند. طبق این طرح، افرادی که به‌هردلیلی امکان فروش سهمیه خود یا انتقال به دیگری را نداشته باشند، بعد از مدت مشخصی مبلغ آن را به‌صورت فروش خودکار، در حساب خود دریافت خواهند کرد.

لواسانی با تأکید بر این‌که تمام دارندگان کد ملی که بیش از یک سال در کشور اقامت داشته باشند، مشمول طرح هستند اظهار داشت: با اجرایی شدن طرح جدید سهمیه بنزین، رانندگان وسائط نقلیه عمومی همچنان از سهمیه‌ خود برخوردارند و هیچ‌گونه تغییری در سهمیه تاکسی‌ها، خودروهای عمومی و گازوییلی ایجاد نمی‌شود، و اعضای خانواده‌هایشان نیز مشمول دریافت یارانه سهمیه 20 لیتر بنزین می‌شوند.

در صورتی که ماهانه به هر ایرانی 20 لیتر بنزین اختصاص داده شود با احتساب جمعیت 85 میلیون نفری کشور 1.7 میلیارد لیتر بنزین ماهیانه در اختیار مردم قرار خواهد گرفت. بر این اساس توزیع روزانه بنزین یارانه‌ای حدود 56 تا 60 میلیون لیتر خواهد بود. ماجرا زمانی جالب تر می‌شود که بدانیم تولید و مصرف روزانه بنزین در کشور حدود 90 میلیون لیتر است. بر این اساس حدود 30 میلیون لیتر بنزین روزانه باید به صورت آزاد خرید و فروش شود تا تعادل در بازار و عرضه و تقاضا برقرار شود. اگر این 30 میلیون لیتر با همان نرخ 3 هزار تومانی مبادله شود عملا تغییری در وضعیت بنزین بلحاظ آثار تورمی بعدی رخ نداده است.

ذینفعان طرح جدید چه کسانی هستند

در این بین تمام سرپرستان خانواری که جمعیت تحت پوشش آنها بیشتر از 3 نفر است و یا افرادی که اصولا خودرو ندارند از مزایای این طرح بهره مند خواهند شد. از سوی دیگر خانوارهای که بیش از یک خودرو دارند و تا کنون از یارانه بنزین بر حسب خودرو استفاده می‌کردند زیان خواهند کرد. همچنین خانوارهای کمتر از سه نفر و دارای یک خودرو نیز بعد از اجرای طرح زیان خواهند کرد. یکی از نکات اساسی که در پس اجرای این طرح وجود دارد توزیع یارانه ریالی به نیمی از مردم ایران است که تا کنون یارانه ای دریافت نمی‌کردند.

برخی معتقدند، طرح بنزین کیش و قشم عملا از چاله به چاه افتادن است کسانی که نمی‌توانند یارانه هفده میلیون خودرو را قطع کنند و برای پیاده سازی آن مشکل دارند، در سنوات بعد  چطور می‌خواهند هشتاد میلیون نفر را از مساله یارانه ریالی  جدا کنند.

البته شاید نکته این بحث در قیمت گذاری نرخ دوم یا قیمت غیر یارانه‌ای بنزین باشد. اگر دولت نرخ دوم بنزین را بر حسب فوب خلیج فارس یا حدود نیم دلار در هر لیتر تعیین کند و با یک نرخ شناور رو به رو باشیم عملا این چالش حل خواهد شد. در این بین یک مشکل اساسی وجود دارد و آن اینکه آیا دولت حاضر است ریسک گران کردن قیمت بنزین آزاد را بپذیرد؟

خبر مهم وزیر اقتصاد درباره افزایش یارانه‌ها و قیمت بنزین

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: تاکنون هیچ تاریخ دقیقی برای افزایش یارانه‌ها در سال جاری اعلام نشده است.

احسان خاندوزی اظهار کرد: در خصوص زمان تغییر یارانه ها و افزایش میزان پرداخت یارانه‌ها، هیچ تاریخ دقیقی تعیین نشده است.

وی همچنین در خصوص افزایش قیمت بنزین تاکید کرد: تاکنون تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده است.

روز گذشته در برخی اخبار ادعا شد که قرار بوده از آذرماه میزان مبلغ پرداختی یارانه به مردم به دو برابر افزایش پیدا کند که به دلیل برخی مشکلات برای صدور کارت اعتباری انجام آن به دی ماه موکول شده است.

مطالب مرتبط:

• پرونده حذف یارانه ها روی میز رئیسی
• ماجرای رفراندوم مجلس برای حذف یارانه

طرح توزیع بنزین با کارت ملی شدنی است؟

عصر ما نوشت:جلال میرزایی ، عدم تناسب مشکلات ملت و سیاست‌گذاری و برنامه‌های دولت‌ها و بی ‎توجهی به تجارب گذشته و به‌اصطلاح اختراع مجدد چرخ را از مشکلات بنیادی نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در کشور می‌داند

صحبت‌های محسن رضایی که در قامت معاون اقتصادی ابراهیم رئیسی از دو برابر شدن یارانه‌ها خبر داده و  انتشار تصویری از یک نامه اداری به امضای او که از طرح دولت سیزدهم برای افزایش قیمت بنزین حکایت دارد، درحالی روز گذشته با تکذیب احسان خاندوزی وزیر اقتصاد همراه شد که پیش از آن، فریدون عباسی عضو کمیسیون انرژی مجلس انقلابی دست‌کم محتوای نامه معاونت اقتصادی ریاست‌جمهوری درخصوص افزایش قیمت بنزین را تایید کرد و گفت که دولت می‌خواهد قیمت بنزین را در دو جزیره کیش و قشم به‌صورت آزمایشی اجرا کند. این اما همه داستان نبود و در ادامه  علی بهادری‌جهرمی سخنگوی دولت نیز وارد گود شد و درباره هر دو بحثِ افزایش مبلغ یارانه‌ها و افزایش قیمت بنزین اظهارنظر کرد تا درحالی شاهد اعلام سومین صدا و موضع دولت سیزدهم درخصوص این دو بحث باشیم که این دو، به‌روشنی دو بخش از یک طرح اقتصادی واحدند؛ طرحی که دولت با هدف افزایش قیمت بنزین درنظر دارد و برای آن‌که ملت را در این وانفسای اقتصادی و معیشتی، بیش از پیش در تنگنا قرار ندهد، محل هزینه‌کرد درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین را آن‌طور که قانون هدفمندی یارانه‌ها به دولت‌ها تکلیف کرده یارانه شهروندان درنظر گرفته است.

مشکل بنزین، نظام توزیع نیست

به این ترتیب در این شرایط پیچیده که ملت و مملکت با آن دست به گریبانند، اگرچه دولت و به‌خصوص معاون اقتصادی رئیس دولت از چندماه پیش سعی کرده با بازارگرمی و چرب‌زبانی این طرح را به‌عنوان شاهکار اقتصادی و نهایتِ خلاقیت دولت به ملت قالب کند، یکی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس پیشین معتقد است که نه‌تنها خلاقیتی در کار نیست، بلکه باتوجه به آن‌که دولت با این طرح صرفاً نسخه‌ای دیگر را برای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها سرهم کرده، عملاً دست به کار اختراع مجدد چرخ شده است؛ به‌خصوص آن‌که چون این چرخ، اساساً مناسب خودروی خرابی که روی دستمان مانده، نیست و درواقع دولت مشکل بنزین را اشتباه تشخیص داده، باید گفت نه‌تنها طرح و برنامه‌ای مناسبی در دستورکار دولت قرار نگرفته و این برنامه مشکل دولت را در بحث بنزین مرتفع نمی‌کند، بلکه صرفاً هزینه‌ای دیگر نیز روی دوش ملت می‌گذارد. 

تکلیف قیمت بنزین روشن شد

جلال میرزایی که معتقد است تغییر نحوه توزیع بنزین، کمکی به ساماندهی وضعیت نمی‌کند،  گفته است: مگر نه این‌که مشکل، تفاوت قیمت بنزینی است که این و آن سوی مرزهای ایران به فروش می‌رسد و چون قیمت بنزینی که در کشور عرضه می‌شود، به‌مراتب کمتر از بهای آن در فوب خلیج فارس است، با مشکلات متعدد روبرویم و همه این طرح‌ و برنامه‌ها طی تمامی این چند دهه به منظور حل این مشکل طراحی و تدوین و اجرا شده است؟! پس چرا می‌خواهیم نحوه توزیع بنزین را تغییر دهیم؟! چه کمکی به حل مشکل می‌کند؟! او با بیان این‌که مصرف بالای بنزین و اصولاً فرهنگ مصرف سوخت، بخشی از مشکل ماست، قیمت پایین سوخت در کشور نسبت‌به قیمت فوب خلیج فارس را بخشی دیگر از این مشکل عنوان کرد و با تاکید بر این‌که هزینه تولید بنزین از محل فروش آن تامین نمی‌شود، گفت: قاعدتاً راهی جز این نداریم که قیمت‌ها را به‌نحوی اصلاح کنیم که هزینه تمام‌شده تولید بنزین منطقی باشد و البته همزمان با اصلاح فرهنگ مصرف سوخت در کشور، سعی کنیم میزان مصرف سوخت را پایین آورده و مانع از هدررفت منابع شویم.

این نماینده پیشین مجلس با اشاره به آن‌چه در سال‌های گذشته ازسوی دولت‌های مختلف در رابطه با بحث بنزین در دستورکار قرار گرفته و هربار پس از صرف هزینه‌های سنگین، به نقطه ابتدایی بازگشتیم، می‌گوید: «تغییر نحوه توزیع بنزین صرفاً منجر به آن خواهد شد که احتمالا باز یک سامانه جدید راه‌اندازی کنیم و با صرف هزینه و وقت بسیار، این‌بار به‌جای ثبت شماره پلاک خودروها، کد ملی شهروندان را ثبت کنیم و درنهایت هم این طرح را هم احتمالا با پایان کار این دولت، نیمه‌کاره رها کنیم تا دولتی دیگر و سامانه‌ای دیگر!»

میرزایی که عدم تناسب مشکلات ملت و سیاست‌گذاری و برنامه‌های دولت‌ها و بی‎توجهی به تجارب گذشته و به‌اصطلاح اختراع مجدد چرخ را مشکلات بنیادی نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در کشور می‌داند، شرایط کنونی را نیز برای اجرای این طرح دولت نامناسب خوانده و با اشاره به شرایط پیچیده ناشی از فشار تحریم و مشکلاتی که در داخل کشور با آن روبرویم، می‌گوید: «درحالی که در بحث توزیع بنزین چندان مشکلی وجود ندارد و تغییر نظام توزیع، کمک چندانی به حل دیگر مشکلات نمی‌کند، بجای پرداختن به مسائل اصلی و اساسی که کم هم نیست، دولت بر این بحث متمرکز شده که نه‌تنها راهگشا نخواهد بود، بلکه صرفاً منجر به مشکلات دیگر می‌شود.»

آنچه دیگران می خوانند:

• دلار 5 هزار تومانی بعد از مراسم تحلیف رئیسی؟
• اولین تاثیر مراسم تنفیذ رئیسی بر قیمت دلار و طلا

گزارش از علی اکبر رضایی