به گزارش تیتربرتر؛ ماه گرفتگی یا خسوف یکی از پدیده های طبیعی است که زمانی که ماه بدر و در حال عبور از بخشی از سایه زمین باشد، اتفاق می افتد. سایه زمین متشکل از دو قسمت مخروطی شکل می باشد که یکی در داخل دیگری قرار دارد.
بخش خارجی یا نیم سایه ای منطقه ای می باشد که زمین مانع از رسیدن تنها قسمتی از پرتو های خورشید به ماه می شود و بخش درونی یا قسمت سایه، منطقه ای می باشد که زمین تمام پرتوهایی که از خورشید به ماه می رسد را مسدود می کند و مانع از رسیدن آنها به ماه می شود.
سایه زمین مخروطی با قاعده مقطع زمین و طول یک میلیون و 380 هزار کیلومتر است. بر اثر تغییر فاصله زمین از خورشید طول این سایه تا حدود 40 هزار کیلومتر نسبت به مبدا متوسط تغییر می کند. اگر ماه وارد مخروط سایه زمین شود، خسوف اتفاق می افتد.
جزییات وقوع ماه‌گرفتگی در آذر ماه 99
مهندس مسعود عتیقی مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران از وقوع ماه‌گرفتگی در کشورمان خبر داد و جزییات این خسوف پاییزی را در گفتکو با ایسنا تشریح کرد.
کشورمان ایران جزو مناطق تحت پوشش این گرفت نیست. اما باید توجه داشت که گرفت نیمسایه ماه رخ می‌دهد و در حقیقت عبور ماه از نیمسایه زمین با چشم انسان چندان قابل تشخیص نیست و در نجوم قدیمه به آن "خسوف غیر مرئی" می‌گفتند.
ماه‌گرفتگی به صورت‌های جزئی (عبور بخشی از ماه از درون سایه زمین)، ماه گرفتگی کلی (عبور ماه به طور کامل از درون سایه زمین) و یا ماه گرفتگی نیمسایه رخ می‌دهد و از نظر آماری سالانه میان صفر تا حداکثر ۳ ماه‌گرفتگی رخ می‌دهد.
مطالب مرتبط:
به گفته این فعال نجوم آماتوری، بر این اساس در برخی از سال‌ها پدیده ماه‌گرفتگی حادث نمی‌شود. در پدیده ماه‌گرفتگی زمین میان ماه و خورشید قرار می‌گیرد و ماه از درون مخروط نیمسایه (مخروط باز) و مخروط سایه (مخروط بسته) زمین عبور خواهد کرد.
فاصله هر ماه‌گرفتگی در یک ساروس تقریبا برابر با ۱۸ سال و ۱۱ روز و ۸ ساعت است.
زمان وقوع ماه گرفتگی در آذرماه
زمان وقوع ماه‌گرفتگی در روز دوشنبه ۱۰ آذرماه است و این پدیده در ساعت ۱۱ و ۲ دقیقه دهم آذر به وقت کشورمان ماه گرفتگی از نوع نیمسایه آغاز خواهد شد.
زمان پایان ماه گرفتگی ساعت ۱۵ و ۲۳ دقیقه روز ۱۰ آذرماه به وقت ایران اعلام شده است.
براساس اعلام مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران؛ ماه‌گرفتگی نیمسایه دوشنبه، ۱۰ آذر به ساروس (دوره) ۱۱۶ تعلق داشته و پنجاه و هشتمین گرفت از ۷۳ گرفت این ساروس به شمار می‌رود.
چه زمانی ماه گرفتگی رخ می‌دهد؟
برای وقوع خسوف و ماه گرفتگی باید این دو شرط مهم هم زمان با یکدیگر اتفاق افتند:
- ماه در حالت بدر باشد و زمین بین ماه و خورشید در یک راستا و امتداد قرار گیرد.
- ماه در حرکت مداریش به دور زمین در یکی از گره ها و یا در نزدیکی آن قرار داشته باشد. یکی از گره ها رأس (گره شمالی) است و دیگری گره ذنب (گره جنوبی) است. خط واصل این دو نقطه را خط عقده ها یا خط گره ها می نامند.
انواع ماه گرفتگی
سه نوع متفاوت از ماه گرفتگی وجود دارد که بر اساس طریقه قرار گیری زمین، ماه و خورشید است:
خسوف نیمسایه ای:
35 درصد از ماه گرفتگی ها از نوع نیم سایه ای است که در آن ماه از قسمت نیم سایه زمین عبور می کند. در این نوع خسوف تغییر نور سطح ماه بسیار کم بوده و با کمک تلسکوپ می توان آن را مشاهده نمود.
خسوف جزیی:
30 درصد ماه گرفتگی ها جزئی می باشد که در آن بخشی از ماه از سایه زمین عبور می کند و این قسمت ها تاریک می شوند. این نوع ماه گرفتگی با چشم و بدون استفاده از ابزار اپتیکی قابل مشاهده است.
خسوف کلی:
35 درصد ماه گرفتگی ها از این نوع می باشد که در آن تمام ماه از داخل سایه زمین عبور می کند و ماه کاملا در تاریکی فرو می رود. این پدیده به دلیل رنگ های گوناگون و متغیری ماه بسیار مورد توجه و پر اهمیت است.
فاصله زمانی بین خسوف ها
خسوفها به ترتیب و در دنباله هایی شامل 48 یا 49 خسوف روی داده و حدود 865 سال طول می کشند. فاصله زمانی بین دو خسوف متوالی در یک دنباله ..33/6،585 روز است.
برای آنکه خسوفی تکرار گردد، ماه باید در حالت بدر باشد که این اتفاق هر 53059/29 روز یکبار روی می دهد و خورشید باید در همان مکان قبلی نسبت به گره ها باشد، و این هر 6201/346 روز تکرار می گردد.
تعداد خورشید گرفتگی در هر سال بیشتر از ماه گرفتگی است اما به دلیل مشاهده نمودن ماه گرفتگی به نظر می رسد که تعداد گرفتگی های ماه بیشتر از خورشید گرفتگی باشد. رصد ماه گرفتگی برخلاف خورشید گرفتگی کاملا بی خطر است و برای رصد آن به هیچ فیلتر محافظی نیاز ندارید.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند:
