تیتربرتر: آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است که در شهرستان بندر ترکمن، استان گلستان واقع شده است.سالانه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری در نوروز و فصل بهار به سمت این جزیره دیدنی در استان گلستان سفر می کنند.
معرفی جزیره آشوراده
بندر ترکمن یکی از بنادر شمالی ایران است که در استان گلستان قرار دارد و می توان گفت از معروف ترین بنادر سواحل شرقی دریای خزر محسوب می شود. این بندر می تواند برایتان تجربه منحصر به فردی را به وجود بیاورد چرا که در این منطقه می توانید غذاهای متنوع در کنار بازارچه های متعددی که در کنار هم قرار دارند سبب می شوند هر مسافری سفر دلچسبی را تجربه کند. اما یک جاذبه ی جذاب و دیدنی هم در این منطقه بندری وجود دارد که می تواند در واقع در تمام استان های شمالی حاشیه دریای خزر یک و تنهاست، بلکه این جاذبه ی دیدنی جزیره آشوراده است که در تنها جزیره ایرانی دریای خزر است و برای دسترسی به آن حتما باید به سمت بندر ترکمن بروید. در ادامه همراه با الی گشت باشید تا بیشتر درباره ی این جزیره آشوراده در گلستان و بندر ترکمن آشنایی داشته باشید.
همانطور که در بالا هم گفتیم جزیره آشوراده در مرکز شبه جزیره میانکاله در شهرستان بندر ترکمن قرار دارد و تنها جزیره ایرانی در حاشیه دریای خزر محسوب می شود. متاسفانه این حزیره در سده های گذشته در پی عملکرد و فعالیت گروه های انسانی با حفر کانال از توده اصلی خشکی خود جدا افتاده و در سال ۱۳۵۴ جز نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد.
در همین حال در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب های مهم دنیا قرار گرفت و سومین اهمیت این منطقه عضویت آن در پناهگاه حیات وحش است که در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان است.
نکته قابل توجه و با ارزش جزیره آشوراده در گلستان این است که حدود ۴۰% خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می آید.
این جزیره به لحاظ تاریخی از اهمیت بسیاری برخوردار است و در برهه های زمانی مختلف نقش مهمی را در تاریخ ایران و منطقه بازی کرده و در حال حاضر هم به عنوان یکی جاذبه ی گردشگری مهم و دیدنی در شمال ایران در حال ایفای نقش است.
جزیره آشوراده در میان کاله بندر ترکمن قرار گرفته و با بندر ترکمن حدود ۱۰ کیلومتر و تا گرگان حدود ۴۰ کیلومتر فاصله دارد.
نامگذاری جزیره آشوراده
لفظ «آشوراده» در زبان ترکمنی به معنای «جزیرهٔ آشور» است. و دارای دو بخش آشیر (آشور) و آدا (جزیره) {آشیرآدا = آشوراده} است. ترکمن‌ها به این جزیره «مال آشیر» هم می‌گویند زیرا در زمانهای قدیم از ساحل بندر ترکمن دام‌های خود را جهت چراندن به جزیره می‌رساندند و در این لفظ «مال» به معنای «دام» و «آشیر» به معنای مصدری «رساندن» است.
تاریخچه آشوراده
کارشناسان می‌گویند شبه جزیره میانکاله که آشوراده در گوشه‌ای از آن قرار دارد، احتمالا روی آبرفت‌های دلتایی رودخانه‌ی گوهرباران نکا به‌وجود آمده.
جزیره، تاریخ پرماجرایی دارد. بعضی‌ها معتقدند، همان جزیره آبسکون است که سلطان محمد خوارزمشاه در آن از دنیا رفته. صفویان در آن شکار می‌کردند و چند قلعه برای اقامتشان ساخته بودند که حالا رو به ویرانی هستند. در زمان آقا محمد خان قاجار، روس‌ها آشوراده را تصرف کردند که نیروی ایران آنها را از جزیره بیرون کرد. اما در زمان محمد شاه قاجار دوباره روس‌ها به جزیره برگشتند تا در استرآباد و بندرترکمن قلعه نظامی و مرکز تجاری و مسکونی بسازند.
روس‌ها تا بعد از جنگ دوم جهانی در آشوراده ماندند. در زمان پهلوی اول قلعه نظامی روس‌ها بازسازی شد و مدتی به‌عنوان پاسگاه مرزی مورد استفاده قرار گرفت.
تا قبل از سال ۱۳۷۲ که در آشوراده سیل بیاید، حدود هزار نفر در آن زندگی می‌کردند و اینطور نبود که جزیره خالی از سکنه و متروک باشد. تا آن زمان جزیره، مدرسه، فروشگاه، شرکت تعاونی روستایی و امکانات کافی برای زندگی هم داشت، اما بعد از بالا آمدن آب دریا، مردم از آن‌جا رفتند و بیشترشان به میانکاله کوچ کردند. البته الان هم جزیره خالی از سکنه نیست؛ کارکنان شیلات در این جزیره زندگی می‌کنند و جزیره در ابتدای ورودی اش یک سوپرمارکت دارد که تنقلات و چای می فروشد.
مطالب مرتبط:
زیست محیط آشوراده
این جزیره از نظر زیست محیطی تحت تأثیر دریای خزر و رودهای مجاور و شبه جزیره میانکاله قراردارد و در رشد و تکثیر آبزیان ، ماهیان غضروفی و جذب پرندگان مهاجر زمستانی نقش مهمی ایفا می کند.
انواع ماهی آزاد،سفید،کپور،کلمه،ماش،فیل ماهی، تاس ماهی،ازون برون دراین محدوده قابل صید است. پرندگانی مانند غاز سفید و سیاه ، فلامینگو، پلیکان، چنگیر و پرستوی دریایی در این جزیره به صورت مهاجر و بومی زندگی می نمایند. اکنون آشوراده بهشت موعود پرندگان مهاجر و علاقمندان به گشت های پرنده نگری یا Bird Watching است.
حیوانات وحشی جزیره عبارتند از: روباه،شغال،گربه وحشی، گراز،خوک ، اسب وحشی، جوجه تیغی،لاک پشت،مار،خرگوش،گورکن و موش و...
پوشش گیاهی جالبی در سرتاسر جزیره به چشم می خورد، درختان انار ترش و بوته های تمشک از گیاهان بومی جزیره هستند. بوته های خشک، خار، قزل اوت، ازگیل وحشی و انواع نی از دیگر گیاهان این جزیره هستند.
جزیره تا اوایل قرن هنوز هم یکی از اصلی ترین زیستگاه های ببر مازندران یعنی قوی ترین گوشتخوار جهان بوده، حیوانی که حدود 40 سال پیش آخرین نمونه زنده آن توسط یک شکارچی از پا درآمد.
اسب‌های وحشی فراوانی در آشوراده زندگی می‌کنند که به دلیل نوشیدن آب شور از عمر کمی برخوردار هستند.
پوشش گیاهی جزیره آشوراده
از این سه جزیره، دو جزیره شرقی کوچک و تنها جزیره غربی بزرگتر بوده است. دو جزیره کوچک شرقی به سبب تحولات سطح آب و احتمالا عمل باد مدفون شده و در حال حاضر آشوراده تنها یک جزیره است که با ایجاد کانال (کانال خزینی) در بخش غربی آن از شبه جزیره میانکاله جدا افتاده است. پوشش گیاهی جزیره از تنوع و انبوهی قابل ملاحظه‌ای برخوردار نیست. جزیره آشوراده در بررسی کلی از اکوسیستم خاص گیاهی نواحی خشک برخوردار است.
عمده پوشش گیاهی آشوراده را گیاهان کم ارزش ( به لحاظ غذایی) به صورت سه تیپ غالب انار، تمشک وارچنگ (اسکوپ فوقانی) ساز( اسکوپ میانی) و پول یروموس، داکتلیس و پراکیویوریوم (اسکوپ تحتانی) تشکیل داده‌اند. امروز به جز محدود درختچه‌های انار، تمشک و ارچنگ، درختان دیگری در جزیره مشاهده نمی‌شود. در عین حال پوشش علفی آن نیز به رغم چرای مفرط قابل ملاحظه است. این خود عامل بسیار مهمی در کنترل ماسه‌های روان بشمار می‌آید. گرچه اسناد و نوشته تاریخی موید کشت خرما، پنبه و نیشکر در جزیره است لیکن امروز به جز برخی درختان میوه در منازل قدیمی پوشش زراعی دیگری در جزیره مشاهده نمی‌شود.
گردآورنده:فرحان مرادی
آنچه دیگران می خوانند:
