به گزارش تیتربرتر: بورس بعنوان یک میدان سرمایه گذاری لحظه ای شناخته می شود و با کوچکترین تغییرات اقتصادی یا سیاسی می تواند تحت تاثیر قرار گیرد اما این موارد هیچکدام قسمت خطرناک بورس نیست و سرمایه گذاران تازه وارد باید به برخی سهام توجه کننند که بدون هیچ قید و شرطی ارزش آنها بالا رفته است زیرا سرمایه گذاری در این سهام می تواند سرمایه و نقدینگی سهامداران را به آتش بکشد همچنین از دست رفتن بخشی از نقدینگی سهام داران کاهش جذابیت بازار سهام را در پی دارد که این عامل سبب باعث افزایش نقدینگی در بازار های موازی و در نتیجه ایجاد تورم سرسام آوری در اقتصاد کشور شود.
برخی سهام نقدینگی سهام داران را نابود می کنند

رشد شاخص بورس از ابتدای امسال تاکنون توجه دارندگان سرمایههای حتی کوچک را به خود جلب کرده و استقبال بیسابقه عمومی از معاملات بازار سرمایه، سهام شرکتهایی را که برای اولین بار در بورس عرضه میشود؛ به ضمانتی برای سودآوری کوتاهمدت تبدیل کرده است. در عین حال عرضههای اولیه در ۲ سال گذشته به یکی از جذابیتهای بازار سهام برای تازهواردان تبدیل شده، اما همین موضوع موجب جلب توجه واسطهها و کارچاقکنها برای سودسازی از این محل شده است. عده ای از فعال شدن کارچاقکن ها خبر میدهند که با ارائه ضمانت به صاحبان شرکتهای کوچک آنها را برای ورود به بورس ترغیب میکنند. آنها در مقابل وعده میدهند کاری میکنند که ارزش دارایی شرکت پس از عرضه در بورس چند برابر شود.
یکی از خواستههای بازار سرمایه این است که شرکتهای بیشتری در بورس مورد پذیرش قرار بگیرند اما اینکه شرکتهای جدید با چه حربهای قرار است وارد بازار سرمایه شوند موضوعی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد. برخی شرکتها دارای ارزش زیادی هستند و پشتوانه مالی خوبی هم دارند در این میان شرکتها یا افرادی هم هستند که میتوانند بهعنوان واسطه، این شرکتها را به شرکتهای کارگزاری، شرکتهای سبد گردان مشاور یا نهاد مالی معرفی کنند تا موجب رونق بازار سرمایه شود.
فعالیت واسطهها به دوگونه است. عدهای با معرفی شرکتها به بازار سرمایه و در ازای هر معرفی، حق بازاریابی دریافت میکنند که در فعالیت این گروه شک و شبههای وجود ندارد اما گروه دیگری که فعالیتشان بازار را به چالش میکشد کسانی هستند که با لابی نقش تعیینکنندهای در ارزشگذاری سهام شرکتها ایفا میکنند.برخی شرکتها مشکل ساختاری دارند و اگر شرکتها برای ورود به بورس از راههای علمی و اصولی وارد نشوند مشکلاتی را برای نقدینگی سهامداران به وجود میآورند.پارسال شرکتهایی وارد بورس شدند که سهامشان با قیمت بالا کشف و عرضه شد اما با گذشت چند ماه به دلیل غیرواقعی بودن قیمت سهام با ریزش شدید قیمت مواجه شدند.
ارزش برخی سهام بدون هیچ قید و شرطی بالا رفته از این رو صاحبان نقدینگی انگیزه بسیاری برای ورود به بورس پیدا میکنند در چنین فضایی موسسات حسابرسی باید وارد عمل شوند و به شرکتهایی که از نظر مالی بنیه کافی ندارند هشدار دهند و نگذارند اینگونه شرکتها وارد بورس شوند. او اعلام میکند: اما با توجه به شرایط موجود و هیجان بازار، شرکتهای واسطه ارزش واقعی سهام برخی شرکتها را غیر منطقی جلوه میدهند و کشف قیمت سهام را بالاتر از دارایی و ارزش واقعی آن اعلام میکنند.
دلخوش ادامه میدهد: براین اساس دلالهای بورس، سهام شرکتهایی را که ارزش چندانی ندارند چند روز بعد از ساعت کاری عرضه میکنند و به دلیل اینکه میزان عرضه و تقاضا در بازار سرمایه همخوانی ندارد برای خرید سهام این شرکتها صف تشکیل میشود و مردم نیز از اینکه توانستهاند سهمی بخرند ابراز رضایت میکنند. درحالیکه ارزش سهام برخی شرکتها ابهامهای فراوانی دارد و پیشبینی سود یا EPS سنوات گذشته آن نیز منفی است، صف خرید میلیاردی بسته میشود که کاملا مشخص است پشت پرده عرضه این گونه سهام از چه قرار است.
باید توجه داشت که در صورت ادامه این روند ممکن است سرمایهگذاران حقیقی که اطلاعات کافی از بازار سرمایه ندارند، نقدینگی خود را بر باد دهند.
این در حالی است که سازمان بورس میتواند سهامدار را آگاه کند و با آیندهنگری که از وضعیت سهام شرکتها دارد اطلاعات لازم را در اختیار سهامدار بگذارد در غیر این صورت بازار سرمایه باعث بیاعتمادی سهامداران خواهد شد.
مطالب مرتبط: تاثیر دلار بر صعود و نزول بورس چیست؟
رابطه پایه پولی، نقدینگی و نرخ تورم با افزایش قیمت در بازار

چندی پیش بانک مرکزی آمار رشد نقدینگی در بهار سال ۱۳۹۹ را اعلام کرد. براساس آن حجم نقدینگی در هفته منتهی به ۲۹ خرداد ۱۳۹۹به ۲۶۵۱ هزار میلیارد تومان رسید. این رقم نسبت به پایان سال ۹۸ رشدی ۳/ ۷ درصد را به نمایش میگذارد. نقدینگی در حقیقت ماحصل ضرب پایه پولی در ضریب فزاینده است. پایه پولی از بعد منابع، از خالص دارایی خارجی بانک مرکزی، خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی و بدهی بانکها به بانک مرکزی تشکیل میشود.
نقدینگی از بعد مصارف نیز از سپرده بانکها و موسسات اعتباری (مجموع قانونی و دیداری) و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و نزد بانکها تشکیل میشود. بر اساس آمار بانک مرکزی حجم پایه پولی در پایان خرداد ۱۳۹۹ به ۴۷/ ۳۸۳ هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با پایان سال قبل با افزایش ۸/ ۸ درصدی همراه شده است.
از نگاه کارشناسان نکته مهم آمار مزبور این است که با توجه به قرار گرفتن وضعیت تورم در مرحله بسیار حساس، چنانچه رشد پایه پولی همچنان ادامهدار باشد و با افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی، این متغیر مهم پولی افزایش بیشتری را ثبت کند، میتواند موجب افزایش نقدینگی از این محل و در نهایت افزایش تورم شود.
اما در حال حاضر رشد این متغیرهای کلان اقتصادی زمینه صعود قیمت سهام را فراهم آورده؛ جایی که با گذشت ۸۰ روز معاملاتی از سال ۹۹، بازده شاخص کل بورس تهران از ۲۷۰ درصد نیز فراتر رفته است. دلار افزایش نرخ ۴۰ درصدی را ثبت کرده و سکه نیز با رشد ۷۰ درصدی همراه شده است.
از این رو میتوان نتیجه گرفت همبستگی مستقیمی میان رشد متغیرهای کلان اقتصادی همچون پایه پولی، نقدینگی و نرخ تورم با افزایش قیمت در بازارهای سرمایهگذاری وجود دارد. در این میان بسته به میزان ریسک و البته جذابیت بازار، رشد متفاوتی را نیز شاهد هستیم.
تغییر ترکیب نقدینگی

یکی از نکات جالب ترازنامههای ماهانه بانکمرکزی تغییر ترکیب نقدینگی است. بر اساس آخرین آمار بانک مرکزی سهم پول نسبت به شبهپول از نقدینگی بیشتر شده است. در پایان سال ۹۸ نقدینگی ۲۴۰۰ هزار میلیارد تومان و سهم پول از این میزان ۴۲۷ هزار میلیارد تومان بود. سهم پول از نقدینگی در مهر سال ۹۶ کمتر از ۱۲ درصد بود اما بر اساس این آمار نسبت مذکور در پایان سال ۹۸ به ۸/ ۱۷ درصد رسید.
در کنار تورم و افزایش عمومی قیمتها افزایش سهم سیال پول در اقتصادی که نشانهای از رونق اقتصادی در آن مشاهده نمیشود به افزایش فعالیتهای سفتهبازی در بازارهای مختلف اشاره میکند که اثرات آن را عمدتا در بورس میتوان مشاهده کرد. پول به بخش سیال نقدینگی اشاره دارد درحالیکه شبهپول عموما به سپردهها با دوره زمانی طولانیتر اشاره دارد که قابلیت سیالیت کمتری دارد.
از این رو بازار سهام که بیش از نیم قرن قدمت دارد، از بهمن ۹۸ مورد توجه سرمایهگذارانی قرار گرفت که پیش از این تنها نام این بازار را شنیده بودند و کمترین شناختی از آن نداشتند. به مرور با افزایش درصد سودآوری معاملهگران، شاهد نقل سینه به سینه جذابیت بازار سهام میان مردم بودیم. مردمی که حالا سرمایههای خرد و کلان خود را روانه بازار سرمایه کرده بودند تا از قافله جانمانند.
بهطوری که امروز نسبت ارزش معاملات سهام به کل نقدینگی به ۶۱ دههزارم (۰۰۶۱/ ۰ یا ۶۱۰۰ سهم در میلیون) رسیده است.
در این میان افزایش قیمت سهام انعکاس افزایش ارزش جایگزینی بنگاهها محسوب میشد و عملا دنبالهرو رشد متغیرهای کلان اقتصادی، تغییرات نرخ ارز و سایر قیمتها و نگرانی از کاهش ارزش پول به سبب تشدید انتظارات تورمی بود.
بر این اساس اگر بنا داشته باشیم که براساس انتظارات از نقدینگی و حجم سیال پول و بدون اعتنا به مسائل ارزشگذاری سهام به تحلیل وضعیت روند کنونی بازار سهام بپردازیم شاید بتوان این توجیه را برای حرکت بورس در مسیر صعودی مناسب دانست.
نحوه جلوگیری از افزایش شدید تورم

بازده بازار سهام از ابتدای سال۹۹ تاکنون از ۲۷۰ درصد فراتر رفته است و هر روز شاهد ثبت رکوردی جدید از این بازار هستیم. از رقم شاخص کل گرفته تا ارزش دادوستدها و ورود پول حقیقی و البته صدور کدهای معاملاتی و آمار مشارکتکنندگان در رویدادهای عرضه اولیه.
هر چند این رکوردها به نوبه خود مشکلساز نخواهند بود اما در صورت کاهش جذابیت بازار سهام به هر دلیلی، هجوم این حجم از نقدینگی به بازارهای موازی نظیر مسکن، ارز یا سکه میتواند نویددهنده تشدید تورم در سالهای بعد باشد.
بنابراین در کنار توسعه عرضی بازار سهام با افزایش عرضه اولیه شرکتهای بزرگ، افزایش شناوری سهام و دوطرفه کردن بازار، توسعه بازار بدهی است که میتواند مانع از وقوع ابرتورم در اقتصاد ایران باشد.
به عبارت دیگر این سیاست میتواند موجب افزایش جذابیت نرخ بهره بدون ریسک در بازار سهام و بنابراین کاهش رشد پول و افزایش شبهپول و در نتیجه جلوگیری از افزایش شدید تورم شود تا علاوه بر حل تنگناهای مالی به روش غیرتورمی، مانع از فرار سرمایه از بازار سهام شود.
گردآورنده: فرحان مرادی