سه برابر شدن قیمت بنزین به عنوان بزرگترین شوک سال 98 برای مردم ایران شناخته شده است. هیچ وقت جمعه 24 آبان را فراموش نمی کنیم. وقتی از خواب بیدار شدیم به یکباره متوجه شدیم که قیمت بنزین سهمیه بندی یک و نیم برابر و بنزین آزاد 3 برابر افزایش یافته است و به طور قطعدر شرایط اقتصادی حاکم بر کشور و تورم افسارگسیخته خبر خوشایندی برای مردم نبود و دیدیم که با واکنش و اعتراضاتی همراه بود.
اما ماجرای این شوک قیمتی بنزین همین جا به اتمام نرسید و کالاهای اساسی مورد نیاز مردم نیز متأثر از قیمت بنزین افزایش یافت و با وجودی که مسئولان کشور بارها در اظهارات خود عنوان کرده بودند که اجازه افزایش قیمت در هیچ کالایی را نمی دهیم اما متأسفانه قیمت ها افزایش پیدا کرد.
تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، هزینه سبد یک خانوار ایرانی در دهک پایین درآمدی، پس از افزایش قیمت بنزین، در آذرماه نسبت به آبان‌ماه، ۴.۱درصد رشد کرده؛ درحالی‌که، در این دوره، طبقه ثروتمند که از کمک معیشتی دولت هم محروم مانده، تنها شاهد گران‌شدن سبد هزینه‌های خود، به میزان ۳.۱درصد بوده است.
افزون بر اینکه نرخ تورم ماهانه سبد کالاهای خوراکی و آشامیدنی در آذرماه در دهک فقیر جامعه ۶.۹درصد و در دهک ثروتمند فقط ۲.۹درصد برآورد شده است.
شاخص دیگری که نشانگر تأثیر قیمت بنزین بر سبد هزینه خانوارهای ایرانی است، به رشد شاخص قیمت خدمات حمل‌ونقل بازمی‌گردد، در آذرماه نسبت به آبان‌ماه امسال، نرخ تورم در کل کشور ۱۴.۷درصد، در مناطق شهری ۱۴.۱درصد و در مناطق روستایی ۱۷.۹درصد برآورد شده که نشان می‌دهد هزینه خدمات حمل‌ونقل در مناطق روستایی، پس از افزایش قیمت بنزین، بیشتر از مناطق شهری رشد کرده است.
روند صعودی تورم
تازه‌ترین آمار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ تورم ماهانه از ۱.۶درصد در آبان‌ماه به ۳.۲درصد در آذرماه افزایش یافته و نرخ تورم نقطه به نقطه هم از ۲۷درصد در آبان‌ماه امسال به ۲۷.۸درصد رسیده است. رشد همزمان نرخ تورم ماهانه و نقطه به نقطه پس از افزایش قیمت بنزین در ۲۴آبان‌ماه در حالی رخ داده که مرکز آمار ایران از کاهش ۱.۱درصدی نرخ تورم سالانه خبر داده و نرخ تورم سالانه از ۴۱.۱درصد در آبان به ۴۰درصد در آذرماه رسیده است.
اثر بنزین بر تورم آذر
اما همزمان آمار از تأثیر افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین بر نرخ تورم آذرماه حکایت دارد. افزایش شاخص ماهانه تورم به ۳درصد، یک‌ماه پس از افزایش قیمت بنزین در حالی نمایان شده که این بالاترین نرخ تورم ماهانه از فروردین‌ماه امسال است که شاخص تورم ماهانه به ۴درصد رسیده بود.
شاخص ماهانه تورم که تغییرات قیمت کالاها و خدمات مصرفی را در هر‌ماه نسبت به‌ماه قبل نشان می‌دهد در شهریور امسال به نیم درصد کاهش یافته بود که کمترین میزان نرخ تورم ماهانه از فروردین سال۹۷ به‌شمار می‌آید.
افزون براینکه شاخص تورم نقطه به نقطه که نشانگر رشد قیمت کالاها و خدمات در هر‌ماه نسبت به‌ماه مشابه سال قبل است در آذرماه امسال پس از اردیبهشت سال‌جاری که روند نزولی گرفته و از ۵۲.۱درصد در اردیبهشت‌ماه به ۲۷درصد در آبان‌ماه کاهش یافته بود در آذرماه امسال دوباره روندی افزایشی را تجربه کرد و به ۲۷.۸درصد رسید.
تغییر مسیر ۲شاخص تورم ماهانه و نقطه به نقطه در آذرماه احتمالا نشان‌دهنده اثر افزایش قیمت بنزین بر نرخ تورم کشور است اما با این حال شاخص سالانه تورم همچنان مسیر کاهشی را تجربه می‌کند، بنابراین به‌نظر می‌رسد آثار افزایش قیمت بنزین بر نرخ تورم در ماه‌های آینده مشخص شود.
پیش از این رئیس‌کل بانک مرکزی اثر افزایش قیمت بنزین بر شاخص تورم را حداکثر ۲درصد برآورد کرده بود که انتظار می‌رود بخشی از آن درصورت ثبات در بازار ارز و پول کشور مهار شود اما پیش‌بینی می‌شود نرخ تورم کشور در پایان سال آینده با فرض انضباط مالی دولت و پولی بانک مرکزی به ۳۵درصد برسد.
سبقت تورم روستایی از شهری
تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد میانگین رشد قیمت کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در آذرماه نسبت به آبان‌ماه امسال ۳درصد، نسبت به آذرماه پارسال ۲۷.۶درصد و نسبت به ۱۲ماه منتهی به آذرماه امسال نسبت به‌مدت مشابه پارسال ۳۹.۳درصد رشد کرده درحالی‌که رشد تورم ماهانه در مناطق روستایی ایران در‌ماه گذشته ۴.۲درصد، نسبت به آذرماه سال گذشته ۲۸.۹درصد و نرخ تورم سالانه آذرماه هم ۴۳.۹درصد برآورد شده است.
فشار تورم بر اقشار ضعیف کشور
از نکات قابل تامل در تورم آذرماه امسال می‌توان به افزایش فشار تورم بر دهک دهم هزینه‌ای به‌عنوان اقشار ضعیف اشاره کرد به‌نحوی که رشد ماهانه قیمت سبد کالاها و سبد مصرفی دهک دهم ۴.۱درصد برآورد شده درحالی‌که دهک یکم به‌عنوان ثروتمندان جامعه شاهد افزایش ۳.۱درصدی سبد هزینه‌های خود بوده‌اند که کمترین نرخ تورم ماهانه در بین سایر دهک‌هاست.
همچنین میانگین رشد قیمت سبد کالاهای خوراکی و آشامیدنی برای دهک فقیر جامعه در آذرماه امسال ۶.۹درصد برآورد شده درحالی‌که دهک ثروتمند جامعه رشد ۲.۹درصدی هزینه سبد کالاهای خوراکی و آشامیدنی را در‌ماه گذشته تجربه کرده، البته رشد ماهانه قیمت سبد کالاها و خدمات غیرخوراکی در آذرماه برای اقشار ضعیف ۱.۶درصد و برای اقشار ثروتمند ۳.۲درصد برآورد شده است.
جهش تورم از بخش حمل و نقل
گزارش مرکز آمار ایران، نخستین گزارشی است که اثر واقعی رشد قیمت بنزین بر شاخص تورم رسمی را به تصویر می‌کشد.
آمارها نشان می‌دهد تصمیم سران قوا باعث شده تا شاخص قیمت حمل‌ونقل در کل کشور در طول آذرماه امسال نسبت به آبان‌ماه سال‌جاری رشدی ۱۴.۷درصدی را تجربه کند.
براساس سبد محاسبه تورمی مرکز آمار ایران، وزن گروه حمل‌ونقل بر سبد خانوارهای ایرانی ۹.۴۱درصد است و انتظار می‌رود بخشی از افزایش قیمت بنزین در ماه‌های آینده در گروه حمل‌ونقل تکرار شود.
بیشتر بخوانید: آیا تورم در شش ماه دوم سال کاهش می یابد؟
نکته قابل تامل اینکه اثر افزایش قیمت بنزین بر خدمات حمل‌ونقل در مناطق شهری ایران ۱۴.۱درصد و در مناطق روستایی ۱۷.۹درصد برآورد شده که نشان می‌دهد تصمیم اتخاذ شده برای افزایش و سهمیه‌بندی بنزین هزینه حمل‌ونقل در مناطق روستایی را بیش از مناطق شهری افزایش داده است.
نبض تورم در سبد خوراک مردم
براساس روایت رسمی نهاد آماری کشور، میانگین قیمت سبد کالاهای خوراکی و آشامیدنی مردم ایران در آذرماه امسال نسبت به آبان‌ماه گذشته ۴.۲درصد، نسبت به آذرماه سال گذشته ۲۸.۷درصد و نرخ تورم سالانه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ۵۵.۷درصد رشد کرده است.
همچنین رشد قیمت گروه پوشاک و کفش در آذر نسبت به آبان امسال ۱.۹درصد، گروه اجاره مسکن، آب و برق و گاز ۰.۴درصد، لوازم خانگی و خدمات منزل ۱.۴درصد، ارتباطات ۰.۷درصد، تفریح و امور فرهنگی ۱.۱درصد، هتل و رستوران یک درصد و سایر کالاها و خدمات مصرفی هم ۱.۵درصد برآورد شده است.
