نظام رتبه بندی معلمان که طی چند سال اخیر به یکی از دغدغه‌ها و مطالبات معلمان و از سوی دیگر پای ثابت وعده‌های وزرای آموزش و پرورش تبدیل شده بود در جلسه سوم آذر هیئت وزیران تصویب شد؛ هرچند همچنان انتقادهایی بر این طرح وارد است و کارشناسان معتقدند این طرح صلاحیت معلمان را به طور کامل نمی‌سنجد، بلکه به نوعی افزایش حقوق است.
مطابق این مصوبه، رتبه‌بندی به مفهوم فرآیند تعیین رتبه‌های پنج‌گانه معلمان براساس سنجش نظام‌مند صلاحیت‌ها و عملکرد آنان اطلاق می‌شود.
مشمولان طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان، شامل آموزگار، دبیر، هنرآموز، مربی امور تربیتی، مشاور واحد آموزشی، مراقب سلامت، مدیر و معاون واحدهای آموزشی و تربیتی هستند.
بر اساس نظام رتبه‌بندی، سنجش صلاحیت معلمان طبق شایستگی‌های عمومی، تخصصی و حرفه ای انجام می‌شود. شایستگی‌های عمومی شامل شرایط عمومی استخدام براساس مقررات استخدامی مورد عمل، شایستگی‌های تخصصی شامل رشته، مدرک تحصیلی، دانش موضوعی مرتبط با محتوای تخصصی دروس آموزشی و امور تربیتی، روش‌ها و فنون تدریس و هدایت و نظارت آن و شایستگی‌های حرفه‌ای شامل اخلاق حرفه‌ای، توانایی‌ها و مهارت های آموزشی، پرورشی و پژوهشی (کاربردی و مسئله محور) براساس آزمون‌های الکترونیکی می‌شود.
مشمولان در صورت کسب صلاحیت‌ها و داشتن شرایط مربوط، می‌توانند به رتبه بالاتر ارتقا یابند و از مزایای جدول افزایش امتیازات موضوع این تصویب‌نامه برخوردار شوند.
رتبه بندی معلمان به بهانه افزایش حقوق
داود محمدی عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات مجلس شورای اسلامی، درباره آخرین وضعیت رتبه بندی معلمان گفت: اجرای رتبه‌بندی معلمان نیازمند قانون است و بارها این موضوع را به دولتمردان و به ویژه وزیر آموزش و پرورش متذکر شده‌ایم.
وی افزود: دولت باید برای اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان لایحه‌ای به مجلس ارائه کند تا بتوانیم آن را اجرایی کنیم.
عضو کمیسیون آموزش مجلس تصریح کرد: نظام رتبه‌بندی معلمان باید دارای ضوابط و اصولی باشد تا ما بتوانیم بر آن نظارت را اعمال کنیم هر چند که وزارت آموزش و پرورش پیش از آن اقداماتی انجام داده است.
محمدی افزود: در قانون برنامه ششم توسعه دولت را مکلف کرده‌ایم که باید نظام رتبه‌بندی معلمان اجرایی شود اما متأسفانه دولت این اقدام را انجام نداده و توجهی هم به تذکرات نمایندگان مجلس نداشت.
بیشتر بخوانید:
وی تصریح کرد: دولت برای اجرای نظام رتبه‌بندی به شیوه خودش در سال جاری 2 هزار میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته است که من معتقدم با این بودجه نمی‌توان کاری کرد.
وی تصریح کرد: دولت برنامه‌ای را برای افزایش حقوق معلمان و فرهنگیان اجرایی کرده است که اسم آن را نظام رتبه‌بندی معلمان گذاشته است اما این موضوع به هیچ وجه ربطی به نظام رتبه‌بندی ندارد.
عضو کمیسیون آموزش مجلس گفت: کاملاً مشخص است که رتبه‌بندی معلمان با افزایش حقوقی که دولت برای فرهنگیان در نظر گرفته است متفاوت است به طوری که وزارت آموزش و پرورش بر اساس برخی ضوابط و شرایط افزایش حقوقی بین 200 تا 700 هزار تومان برای معلمان در نظر گرفته است.
محمدی خاطرنشان کرد: وزیر آموزش و پرورش معتقد است که این افزایش حقوق معلمان که دولت اسمش را نظام رتبه‌بندی گذاشته است را اجرایی کند که البته از نظر ما ایرادی ندارد ولی آنچه که مدنظر مجلس از نظر رتبه‌بندی است با برنامه دولت کاملا متفاوت است.
وی افزود: با توجه به اینکه دولت معتقد است که می‌خواهد رتبه‌بندی معلمان را اجرایی کند ما مشکلی با این موضوع نداریم هر چند که هدف ما با هدف دولت و برنامه ما با برنامه آنها متفاوت است ولی باید بلافاصله لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان به مجلس ارسال شود تا ساماندهی قانونی آن هم صورت گیرد.
وی گفت: نظام رتبه‌بندی معلمانی که دولت بنای اجرای آن را دارد افزایش حقوقاست که به هیچ وجه نمی‌توان اسم آن را رتبه‌بندی گذاشت.
وی افزود: ما به ارسال لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان در سال جاری امیدوار نیستیم ولی با حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش مذاکره کرده‌ایم و چون وی تازه مسئولیت این وزارتخانه را بر عهده گرفته است و باید کمی بر مسائل مسلط شود زمان دادیم. این در حالی است که وی قول داده بود که نظام رتبه‌بندی معلمان را اجرایی می‌کند.
عضو کمیسیون آموزش مجلس گفت: نظام رتبه‌بندی معلمان در دولت مصوب شده و ما اصلا با این موضوع مشکلی نداریم چرا که بالاخره افزایش حقوقی برای معلمان است.
وی گفت: آنچه که دولت از رتبه‌بندی معلمان می‌خواهد اجرا کند با آنچه که در قانون برنامه ششم توسعه وجود دارد کاملاً متفاوت است اما مجلس منتظر است تا لایحه این موضوع به پارلمان ارسال شود.
وی گفت: شنیده‌ام که دولت برای رتبه‌بندی معلمان در سال آتی هم اعتبار 2 هزار میلیارد تومانی در نظر گرفته است اما آنچه که مهم است تفاوت رتبه‌بندی معلمان بین نظر دولت و نظر مجلس است.
رتبه بندی کارکنان آموزش و پرورش از مهر 99
علی الهیار ترکمن اخیرا توضیحات مبسوطی درباره رتبه بندی معلمان ارائه و اظهار کرد: در نظام‌های آموزشی، ارتقای حرفه‌ای و مهارت‌های تدریس از اصلی‌ترین مولفه‌هایی است که یک معلم باید از آن برخوردار باشد تا کیفیت تدریس را به بهترین نحو تضمین کند و معلومات و دانش خود را به دانش آموزان انتقال دهد.
وی افزود: رتبه‌بندی معلمان بر حسب توانمندی‌ها و صلاحیت‌های حرفه‌ای آنها انجام می‌شود.
معاون برنامه ریزی توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در ماده ۶۳ برنامه ششم توسعه به صراحت بر تهیه نظام مبتنی بر شایستگی‌های حرفه‌ای تاکید شده است گفت: با پیگیری‌های یک و نیم سال اخیر و بکارگیری تجارب گذشته این نظام را تهیه کردیم که از سوی دولت تصویب و ابلاغ شد.
مشمولان رتبه بندی چه کسانی هستند؟
الهیار ترکمن درباره مشمولان این طرح گفت که این طرح معلم، آموزگار، دبیر، هنرآموز، مربی امور تربیتی، مشاور واحد آموزشی، مراقب سلامت، مدیر و معاون واحد آموزشی که مشمولان طرح طبقه بندی مشاغل هستند را در برمی‌گیرد. معلمان بر اساس چک لیست‌هایی ارزیابی و متناسب با امتیازاتی که می‌گیرند یک ما به ازای مالی در حکم حقوقی شان اعمال می‌شود.
کدام گروه‌ها مشمول رتبه بندی نمی‌شوند؟
مشمولان بخشنامه ۲۳۰ از مهر سال آینده باید انتخاب کنند که اداری باشند یا آموزشی
الهیار در پاسخ به اینکه کدام گروه‌ها مشمول نمی‌شوند؟ اظهار کرد: در آموزش و پرورش به استناد مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۵۸، اجازه داشتیم که از نیروهای آموزشی در مشاغل اداری استفاده کنیم. طبق بخشنامه‌ای که معروف به بخشنامه ۲۳۰ است می توانیم نیروی آموزشی را در بخش اداری بکارگیری کنیم. البته حضور آنها در مشاغل اداری نافی سنوات قابل قبولشان در حوزه آموزش نمی‌شود و می‌توانیم بین بخش اداری و آموزشی این انتقال را انجام دهیم.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه یک نظام آموزشی باید نیروهایش تفکیک شده و ساختار منسجمی داشته باشد که بتواند روی نیروی انسانی سرمایه گذاری کند. در مصوبه تصریح شده که آموزش و پرورش باید تفکیک نیرو بین نیروهای اداری و آموزشی انجام دهد. یعنی آنها باید انتخاب کنند یا به عنوان نیروی اداری مشغول باشند و یا اینکه به مدرسه برگردند به شغل تدریس ادامه بدهند.
معاون برنامه‌ریزی توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اجازه داریم مشمولان بخشنامه ۲۳۰ که آموزشی‌اند اما در حال حاضر به بخش اداری منتقل شده‌اند را تا مهر سال آینده از مزایای رتبه‌بندی برخوردار کنیم گفت: ولی این افراد باید تا مهر ماه انتخاب کنند که یا نیروی اداری می‌شوند و از مزایای اداری استفاه می‌کنند یا به مدرسه بر می‌گردند و امتیازات آن حوزه را دریافت می‌کنند. این انتخاب را باید همکاران ما انجام دهند.
الهیار ادامه داد: بنابراین آنها که اداری هستند و اداری باقی می‌مانند از مهر ماه سال آینده مشمول رتبه بندی نمی‌شوند. بنابراین فعلا همه را شامل می‌کنیم و تا اول مهر ۹۹ اجازه داریم رتبه بندی را برای آموزشی‌ها و مشمولان بخشنامه ۲۳۰ اجرا کنیم، ولی از اول مهر ۹۹، مشمولان بخشنامه۲۳۰ باید انتخاب کنند. از کل نیروهایی که در اختیار داریم حدود ۴۰ هزار نفر در مشاغل اداری هستند.
رتبه بندی معلمان در پنج طبقه
وی با اشاره به اینکه معلمان در پنج طبقه قرار می‌گیرند اظهار کرد: تمام این افراد که دارای سابقه بالاتر از دو سال باشند وارد فرایند رتبه بندی می‌شوند. در طبقه اول معلمان دارای دو سال سابقه که ۱۲۰ ساعت دوره آموزش ضمن خدمت گذرانده باشند و درصدی از امتیازهای مربوط به ارزیابی عملکرد را کسب کرده باشند قرار می‌گیرند. طبقه اول باید حد نصاب ۶۰ درصد نمره و امتیازات را کسب کنند. از اول تا طبقه دوم باید چهارسال بگذرد و معلمان دارای شش سال سابقه که ۷۰ درصد نمرات ارزیابی را بگذرانند در طبقه دوم قرار می‌گیرند.
معاون برنامه ریزی توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه از طبقه دوم تا سوم باید شش سال بگذرد و معلمان بعد از ۱۲ سال سابقه وارد رتبه سوم می‌شوند. همینطور بعد از ۱۸ سال وارد رتبه چهارم و بعد از ۲۴ سال وارد رتبه پنجم می‌شوند.
پیش بینی ما صدور احکام در کمتر از ۴۵ روز آینده است
معاون برنامه ریزی توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه مقدمات کار برای به‌روزآوری امتیازها و تهیه چک لیستها از چند روز قبل شروع شده است اظهار کرد: پیش بینی ما صدور احکام در کمتر از ۴۵ روز است، اما چون تاریخ اجرای مصوبه از اول مهر است هر زمان احکام اصلاح شود، معوقات هم پرداخت می‌شود. ۸۷۰ هزر نفر باید وارد این فاز شوند که عددی سنگین و زمانبر است اما مانع اجرایی نداریم.
وی افزود: مبنای کار رتبه‌بندی برخورداری از صلاحیت است و نمی‌توان به صرف معلم بودن وارد رتبه‌بندی شد و به صرف وارد رتبه‌بندی شدن، حداکثر امتیاز را گرفت، ماهیت رتبه‌بندی برخورداری از امتیازات صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای است و هر معلمی که بیشترین امتیاز را داشته باشد گواهینامه صلاحیت حرفه‌ای برای او صادر، در رتبه‌های مختلف قرار گرفته و از امتیازات بهره مند می‌شود.
الهیار ترکمن بیان‌کرد: خواهشم از فرهنگیان این است که به عوامل امتیازآور توجه زیادی داشته باشند و این عوامل به عنوان شواهد عینی ما را مجاز می‌کند که آنها را در یکی از رتبه‌ها قرار دهیم. فرهنگیان مجموعه عملکرد خود را مستندسازی کرده و در درجه اول روی عملکرد خود یک خودارزیابی دقیق داشته باشند و بدانند که واقعاً به کدام یک از رتبه‌ها می‌توانند اختصاص پیدا کنند و اینگونه نباشد که فکر کنند چون معلم هستند می‌توانند به بالاترین رتبه بروند؛ ما حتماً براساس شواهد عینی و مستندات معلمان را در یکی از رتبه‌ها طبقه بندی می‌کنیم تا هر فردی بتواند در جایگاه واقعی خود رتبه‌بندی شود.
وی گفت: تلاش می‌کنیم با خود فرهنگیان مرحله اول این کار را که ارائه امتیازات است، انجام دهیم و طبیعی است که در مرحله اول اعتراضات بیشتر است و به تدریج که مستندات کاملتر شود و فرهنگیان سوابق و مستندات خود را کامل کنند اعتراضات کمتر خواهد شد اما طبیعی است که اعتراضات در هر زمانی اتفاق بیفتد ما نیز پاسخگو هستیم. با کمک فرهنگیان و مساعدتی که در این زمینه اتفاق می‌افتد و تلاش همکاران ما در ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها امیدواریم تا قبل از مهرماه ۹۹ رتبه‌بندی را در فاز کامل و صحیح خود قرار داده و هر کدام از فرهنگیان را متناسب با امتیازات و صلاحیت‌ها در جایگاه واقعی خود قرار دهیم.
افزایش حقوق معلمان با اجرای رتبه‌بندی
الهیار ترکمن درباره افزایش حقوق معلمان با اجرای رتبه‌بندی گفت: براساس جدولی که ضمیمه مصوبه دولت است و امتیازاتی که برحق شغل، شاغل و فوق‌العاده شغل افراد مشمول اعمال می‌شود اولین رتبه ما که رتبه یک است، ۲۲۵ هزار تومان افزایش حقوق و رتبه ۵ که بالاترین رتبه است حدود ۶۸۰ هزار تومان افزایش حقوق را شامل و افزایش سنواتی بر روی آن اعمال می‌شود و با سایر موارد از جمله طرح معلم تمام وقت که در آن شرکت می‌کنند نیز افزایش دیگری بر حقوق معلمان اتفاق می‌افتد که در مجموع عدد پایینی نیست.
وی افزود: یکی از برنامه‌های اصلی وزارت آموزش و پرورش تغییر در معیشت فرهنگیان است اما یک برنامه تدریجی است چرا که در ظرفیت دولت و آموزش و پرورش نیست که یکباره این کار اتفاق بیفتد و باید در یک فرآیند تدریجی به این هدف دست پیدا کنیم.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش‌وپرورش با بیان اینکه با تقدیم بودجه سال ۹۹ به مجلس پیش‌بینی افزایش حقوق برای سال ۹۹، ۱۵ درصد است و غیر از آن موارد ویژه‌ای که در وزارت آموزش و پرورش دنبال کردیم بحث معلم تمام وقت بود که اجرا شده است اظهار کرد: حدود ۶۴ هزار نفر از معلمان وارد این طرح شده‌اند. طرحی را برای معلمان ابتدایی نیز دنبال می‌کنیم تا آنها هم بتوانند از برخی مزایای معلمان تمام وقت استفاده کنند.
