امروزه معضل بسیاری از افراد جامعه در زمینه بهداشت پوست ، جوش و آکنه روی پوست می باشد که دنبال یک داروی قوی می گردند اما از علائم و مضرات آن بی خبر هستند.
آکنه ولگاریس بیماری شایع پوستی است که هماکنون مصرف ایزوترتینوئین خوراکی درمان آنرا متحول کرده است.
ایزوترتینوئین رتینوئیدی است که برای درمان سیستمیک سیستیک نودولا و بثورات جلدی تودهای (conglobate acne) و بثورات جلدی شدید که به دورههای کامل درمانی عوامل ضدمیکروب سیستمیک پاسخ ندادهاند و یا بثورات جلدی همراه با مشکلات عصبی به کار میرود. علاوه بر این، دارو برای درمان بثورات جلدی خانمها که معمولاً نسبت به درمان با آنتیبیوتیکها مقاوم میباشند، مصرف میشود.
جزء داروهای بسیار خطرناک در دوران بارداری است.
مطالب مرتبط : چگونه از شر جوش و آکنه خلاص شویم
مکانیسم اثر ایزوترتینوئین
ایزوترتینوئین اندازه غده چربی را کاهش داده و فعالیت آنها را مهار میکند و در نتیجه باعث ترشح سبوم میشود. به علاوه دارای اثرات ضد کراتینیزهای و ضد التهابی نیز میباشد. ایزوترتینوئین یک ایزومر ترتینوئین است.
فارماکوکینتیک ایزوترتینوئین
دارو از مجرای گوارش به سرعت جذب میشود و در کبد و احتمالاً دیواره روده متابولیزه میگردد. نیمه عمر ایزوترتینوئین و متابولیت اصلیاش 20-10 ساعت است. زمان لازم برای کسب حداکثر غلظت پلاسکمایی حدود 3 ساعت میباشد.
مطالب مرتبط : جوشهای صورتم را چگونه درمان کنم
منع مصرف ایزوترتینوئین
مصرف این دارو در حاملگی اکیدا ممنوع است و ممکن است منجر به مرگ یا نقص عضو جنین شود.این دارو جزء گروه X است.
دارو در شیردهی، موارد نقص عملکرد کبدی یا کلیوی، افزایش ویتامین A و افزایش چربی خون نباید مصرف شود.
عوارض جانبی ایزوترتینوئین
ایزوتروتینوئین ممکن است باعث بروز عوارض عدیدهای همچون خشکی شدید پوست یا غشاء مخاطی، سوزش، خارش یا سایر علائم التهابی چشم، خونریزی از بینی، پوسته پوسته شدن، سرخی، سوزش، درد و سایر علایم التهاب لبها، دپرسیون ذهنی، عفونت پوستی، بثورات جلدی و درد مفاصل شود.
تداخلات دارویی ایزوترتینوئین
ایزوترتینوئین احتمالاً غلظت پلاسمایی کاربامازپین را کاهش میدهد. مصرف همزمان ایزوترتینوئین و تتراسیکلین ممکن است احتمال بالا رفتن فشار خون داخل جمجمهای را افزایش دهد.
هشدار ها ایزوترتینوئین
1- ایزوترتینوئین یک داروی سمی است و فقط باید توسط متخصص پوست یا زیر نظر ایشان تجویز گردد. این دارو برای مدت حداقل 16 هفته مصرف شده و معمولاً تکرار دوره لازم نمیباشد.
2- دارو تراتوژن است و حداقل یک ماه قبل از شروع درمان، طی درمان و تا حداقل یک ماه پس از درمان، بارداری نباید صورت گیرد.
3- طی دوران درمان و حداقل تا یک ماه پس از پایان درمان از اهداء خون باید اجتناب شود.
4- عملکرد کبدی ومیزان چربیهای پلاسما در ابتدا و یک ماه پس از شروع درمان و سپس هر سه ماه یک بار باید ارزیابی گردند.
5- از مصرف تتراسایکلین، مقادیر زیاد ویتامین A(بیشتر از 5-4 هزار واحد در روز) و کراتولیتیکها طی دوره درمان با دارو باید خودداری شود.
6- گلوکز خون در افراد دیابتیک و همچنین مبتلا به کراتیت(به ویژه در افراد مبتلا به سندرم چشم خشک) باید ارزیابی شود.
مطالب مرتبط : معجزه برای درمان لاغری و رفع جوش صورت
توصیه های دارویی ایزوترتینوئین
1- در صورت احتمال بارداری مصرف دارو باید قطع شده و به پزشک مراجعه شود.
2- از مصرف همزمان ویتامین A یا سایر مکملهای حاوی ویتامین A مگر در صورت تجویز پزشک، باید خودداری شود.
3- در صورت کاهش بینایی در شب، از رانندگی و کار با ماشینآلات و یا موارد مشابه باید خودداری کرده و به پزشک مراجعه گردد.
دارو های هم گروه ایزوترتینوئین
آسیترتین
آداپالن
آلفاسپت
آلی ترتینوئین
آمینولوولینیک اسید
آزالیک اسید
کلسیپوتریول
کلاژناز
دیکلوفناک موضعی
افالیزومب
افلورنیتین موضعی
ایمیکوئیمود موضعی
ماینوکسیدیل-موضعی
ماینوکسیدیل+آزلیک اسید+بتامتازون
پیمکرولیموس
پدوفیلین
تازاروتن-موضعی
کالامین
ویتامین آ+د
دکسپانتنول
زینک اکساید
بگزاروتن-موضعی
اوستکینومب
سینکاتکینز-موضعی
دوپیلومب
مطالب مرتبط : آکنه را در خانه درمان کنیم
عوارض آکوتان در زمان بارداری
آکوتان، دارویی با عوارض جانبی زیاد برای بسیاری از افراد است، اما در دوران بارداری میتواند آسیبهای جدی و جبرانناپذیری به جنین وارد کند.
مصرف این دارو در دوران بارداری در نیمی از موارد منجر به سقط جنین و در غیر این صورت باعث ایجاد مشکلات قلبی - عروقی یا اسکلتی بعد از تولد نوزاد میشود. از دیگر مشکلاتی که مصرف آکوتان برای جنین ایجاد میکند، میتوان به اختلالات و مشکلات بینایی، شنوایی، کوچکی سر یا فک، شکاف کام و برخی اختلالات تیروئیدی اشاره کرد.
دکتر نیکبخت به طور کلی در زمان بارداری مصرف هیچ دارویی را توصیه نمیکند و درباره این دارو میافزاید: شخص باردار فقط میتواند به صلاحدید و نظر پزشک متخصص زنان داروی خوراکی یا موضعی برای پوست استفاده کند. در زمان بارداری حتی داروهای موضعی ضدآکنه نیز توصیه نمیشود، چرا که این داروها تا حدی جذب بدن میشود و میتواند عوارض داشته باشد.
عوارض جانبی مصرف آکوتان
خشکی لب و پوست از عوارض شایع مصرف این داروست که حتی ممکن است باعث ایجاد زخم شود. همچنین خشک شدن مجرای تنفسی بینی ممکن است باعث خون دماغ شدن شود. بنابراین بهتر است زمان مصرف دارو از مرطوبکنندهها و نرمکنندهها، البته باز هم با تائید پزشک معالج استفاده شود. در طول مدت استفاده از آکوتان، حساسیت پوست در مقابل نور خورشید بیشتر میشود و بهتر است در مصرف کرمهای ضدآفتاب در این زمان بیشتر دقت شود.
سردرد و درد مفاصل و عضلات از دیگر عوارض مصرف آکوتان است که خیلی شایع نیست و به شکل موقت بروز پیدا میکند و معمولا در چند هفته اول برطرف میشود. با توجه به شواهدی که نشان میدهد این دارو روی فعالیت آنزیمی کبد و لیپیدها تاثیرگذار است، پیش از آغاز مصرف اندازهگیری این فاکتورهای خونی ضروری است. این موضوع در مورد افرادی که در خطر ابتلا به دیابت یا افزایش چربی خون هستند، بیشتر صدق میکند.
تشدید آکنهها به چه معناست؟
گاهی مدتی بعد از آغاز درمان با آکوتان، آکنهها بزرگتر و بیشتر میشود و این نشانهای از تاثیرگذار بودن دارو روی پوست است. به گفته دکتر نیکبخت، در این حالت ایزوترتینوئین تا حدودی پوست را لایهبرداری میکند، سطح سلولی پوست را افزایش میدهد و باعث میشود آکنههای زیر پوست در مرحله اول حدود یک هفته تا ده روز به سطح برسند. اما این روند طبیعی است و آکنهها
بعد از رسیدن به سطح پوست خشک میشوند. کسانی که در عمق پوست آکنهای ندارند این حالت را تجربه نمیکنند.
در نهایت باید گفت درمان اولیه آکنه، تجویز آکوتان نیست. بسته به وضعیت پوست و آکنهها، داروها و محلولهای موضعی، انواع آنتیبیوتیکهای ضعیف و قوی برای از بین بردن آکنهها تجویز میشود.
همچنین شست وشو و رعایت بهداشت پوست در بسیاری از موارد موثر است. در نهایت وقتی این روشها تاثیرگذار نباشد و آکنهها قویتر باشند، از آکوتان استفاده میشود. این فرمول (ایزوترتینوئین) جایگزین نداشته و موارد خاص درمان و روش مخصوص به خود را دارد و به همین دلیل بدون توصیه پزشک نباید مصرف شود.