کارت بازرگانی، مدرک شناسایی تجار و بازرگانان شناسنامه‌دار کشور است که از مجاری قانونی نسبت به واردات و صادرات کالا و خدمات اقدام می‌کنند و لزوماً به‌ منزله مجوز واردات و صادرات نیست؛ اما در دوره‌های تنش ارزی، کارت بازرگانی به ‌عنوان یکی از متهمان اصلی سوءاستفاده از رانت ارزی معرفی ‌شد.
واگذاری کارت بازرگانی ممنوع

به طوری که دادستان کل کشوردر ابلاغیه‌ای به دادستان‌های عمومی و انقلاب سراسر کشور، واگذاری کارت بازرگانی به غیر برای استفاده از مزایای آن را خلاف مقررات و ورود کالا از این طریق را «معاونت در بزه قاچاق» اعلام کرد.

در ابلاغیه محمدجعفر منتظری آمده است: با توجه به اینکه بر اساس تبصره ۴ بند ۳ آیین نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون صادرات و واردات مبنی بر اینکه «دارندگان کارت بازرگانی حق واگذاری آن به غیر برای استفاده از مزایای کارت بازرگانی را ندارند» هر نوع معامله یا اعطای وکالت برای استفاده از کارت‌های بازرگانی برخلاف مقررات است و در صورتی که ذینفع واقعی، شخصی غیر از دارنده آن باشد ورود کالا با استناد به آن به علت رعایت نشدن تشریفات قانونی ورود و خروج، مشمول مقررات بند یک ماده یک قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز بوده و جرم قاچاق تلقی می‌شود.

مطالب مرتبط: کارت بازرگانی خوب است به شرط آن که همکاری لازم صورت گیرد

در ادامه ابلاغیه دادستان کل کشور آمده است: با توجه به اینکه تنظیم وکالت رسمی برای استفاده از کارت‌های بازرگانی نوعی تسهیل برای بزه فوق است لذا به نفع مقتضی به دفاتر اسناد رسمی فعال در حوزه قضایی ابلاغ شود که از هر نوع تنظیم سند رسمی که نتیجه آن موجب اعطای مجوز استفاده از این کار‌ها برای غیر می‌شود خودداری کنند.

بر اساس ابلاغیه دادستان کل کشور در صورت تنظیم چنین سندی و با فرض وجود سایر شرایط، موضوع می‌تواند تحت عنوان «معاونت در بزه قاچاق» قرار گیرد.

دلیل نگرانی فعالان اقتصادی از این ممنوعیت

ممنوعیت واگذاری کارت بازرگانی خبری است که روز گذشته حجت‌الاسلام محمدجواد منتظری دادستان کل کشور رسانه‌ای کرد. اما این ممنوعیت در شرایطی است که فعالان اقتصادی نگران آینده هستند و می‌گویند ما فعالیت‌های مربوط به کارت بازرگانی را به نماینده خود واگذار کردیم حال به‌جای ممنوعیت‌ها باید فعال اقتصادی واقعی از غیر واقعی تمییز داده شود تا تجارت کشور هم صدمه‌ای نبیند. 

مرجع صدور کارت بازرگانی

بر اساس قوانین حوزه تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران، افرادی که قصد واردات یا صادرات کالا و خدمات دارند باید از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت مدرک شناسایی دریافت کنند؛ مدرکی به نام «کارت بازرگانی» که کارایی آن شبیه گواهینامه رانندگی است و مسیر را برای ورود بازرگانان و تجار به تجارت خارجی باز می‌کند. اما انجام هر نوع فعالیتی با کارت بازرگانی نیازمند طی مراحل قانونی که در چارچوب قوانین و مقررات دولتی مشخص شده است.

در این فرایند، اتاق ایران مرجع صدور کارت بازرگانی است و باید پس از دریافت مدارک و مستندات از متقاضیان و طی کردن مراحل قانونی، پرونده‌ها را برای تائید نهایی به وزارت صنعت ارسال کند. در ادامه پس از احراز انطباق اسناد با شرایط مندرج در آیین‌نامه‌های مربوطه از سوی وزارت صنعت، اجازه صدور کارت صادر می‌شود و اتاق ایران باید نسبت به چاپ کارت و ارسال آن به آدرس اعلام شده از سوی متقاضیان اقدام کند.

هزینه و اعتبار کارت بازرگانی

هزینه‌ای که برای کارت بازرگانی باید پرداخت شود یک میلیون و 810 هزار تومان است. کارت‌های بازرگانی جدید یکسال اعتبار دارند و اگر در مدت یکسال روال خوبی از سوی تاجر طی شود، این اعتبار 5 ساله خواهد شد. 

تعداد کارت بازرگانی معتبر در کشور

بر اساس آمارهای استخراج شده از سامانه یکپارچه کارت بازرگانی هوشمند، در تیرماه امسال جمعاً 38 هزار و 570 کارت بازرگانی معتبر در کشور وجود داشته است. البته بخشی از آن‌ها تولیدکنندگان و صنعتگرانی است که لزوماً در تجارت خارجی فعالیت ندارند اما در پایان تیرماه امسال، تمامی این کارت‌ها اجازه ورود به این حوزه را داشته‌اند.

مراحل صدور کارت های بازرگانی

بر اساس قانون مقررات صادرات و واردات و آیین‌نامه اجرایی این قانون که به تصویب هیات وزیران رسیده است، اولین مرحله برای صدور کارت بازرگانی اعم از حقیقی و یا حقوقی، اظهار کردن محل دفتر کار متقاضی است ازاین‌رو متقاضی کارت بازرگانی باید در مرحله اول به سایت اداره ثبت شرکت‌ها مراجعه کرده و تقاضای اظهارنامه ثبت‌نام در دفاتر تجارتی را ارائه کند.

در ادامه پس از دریافت اظهارنامه ثبت‌نام در دفاتر تجاری، در مرحله بعد متقاضی کارت بازرگانی باید برای ثبت‌نام وارد سامانه هوشمند کارت بازرگانی شود و تمامی مشخصات خود و یا شرکت را در فرم‌های مربوطه تکمیل کند. در این مرحله فرم‌هایی از قبیل فرم گواهی امضا، فرم تأییدیه بانک، گواهی عدم سوءپیشینه و فرم مبارزه با پول‌شویی ارائه می‌شود.

مرحله بعدی، پیش ثبت‌نام کد اقتصادی است و متقاضی باید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی، برای دریافت کد اقتصادی ثبت‌نام کند.

از دیگر نکات در روند ثبت‌نام کارت بازرگانی این است که متقاضی باید مدارک کارت ملی، کارت پایان خدمت، مدرک تحصیلی و اصل دسته‌چک را نیز ارائه کند و اسناد مالکیت به یکی از سه روش اجاره‌نامه دارای کد رهگیری، اجاره‌نامه محضری یا ارائه سند مالکیت بنام متقاضی یا یکی از اعضای هیات مدیره تحویل داده شود.

نکته دیگر اینکه سامانه کارت بازرگانی با سامانه‌های ثبت‌احوال، گمرک، سازمان امور مالیاتی، سازمان تأمین اجتماعی، سامانه پست و فهرست اسامی افراد غیرمجاز مرتبط است و مسائلی مانند اصالت کد ملی و مشخصات متقاضی، بدهی یا عدم بدهی متقاضی، استعلام کد پستی دفتر مرکزی و ... بررسی و اصالت آن تائید می‌شود.

همچنین دارا بودن حداقل 23 سال تمام برای متقاضی حقیقی و ارائه آگهی روزنامه رسمی تأسیس و کلیه تغییرات شرکت تا تاریخ صدور کارت برای متقاضیان حقوقی دریافت کارت بازرگانی الزامی است. ضمن اینکه اصل مدرک تحصیلی متقاضی نیز باید ارائه شود و در صورت نبودن مدرک تحصیلی که دارای معیارهای سنجش فعالیت در زمینه تجارت باشد، متقاضیان می‌توانند مدارک مثبته را به اتاق ارائه کنند تا در کمیسیون مربوطه، مدرک تحصیلی بررسی و مراتب احراز گردد.

در گام بعدی، متقاضیان بعد از اتمام ثبت‌نام در سامانه کارت بازرگانی، باید طبق آیین‌نامه مقررات برای حضور در کلاس‌های آموزشی توجیهی و تکمیلی دریافت کارت به مدت 16 ساعت طی 2 روز مراجعه کنند. مواد آموزشی شامل قوانین و مقررات صادرات و واردات، قوانین و مقررات گمرک و ترخیص کالا، مدیریت خرید، سفارشات خارجی، اعتبارات اسنادی و اینکوترمز هستند.

 پس از برگزاری آزمون و دریافت حدنصاب نمره توسط واحد آموزش، پرونده متقاضی در کارتابل کارشناسان اتاق قرار می‌گیرد تا پس از تأیید کارشناس، پرونده جهت امضا به مدیریت ارجاع یابد. این مرحله، مدیریت بار دیگر کلیه پرونده را تأیید نهایی می‌کند و درنهایت جهت امضا دوم به سازمان صنعت، معدن و تجارت ارسال می‌شود.

درنهایت پرونده متقاضی دریافت کارت بازرگانی توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت در استان‌ها بررسی و توسط رئیس این سازمان امضا می‌شود و به مرحله چاپ می‌رسد که چاپ آنکارت توسط اتاق‌ها انجام می‌شود و بعد از چاپ، تمامی کارت‌ها از سوی اتاق برای احراز مکان و راست آزمایی محل کار متقاضی، به آدرس دفتر کار پست می‌شوند.