یکی از سبک‌های پرطرفدار در بازیهای ویدئویی ژانر استراتژی است که شرکت‌های توسعه دهنده با عرضه بازیهای مختلفی نظیر Age of Empire یا Warcraft توانسته‌اند بسیاری از بازیکنان را به بازی استراتژیک علاقه مند کنند به طوری که سالانه مسابقات بین المللی این رشته در مسابقات ورزش‌های الکترونیک جوایز میلیون دلاری داشته و بسیاری از کاربران این مسابقات را به صورت زنده از طریق شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند
شناخت سبک‌های مختلف و تجربه کردن آنها از مزایایی است که دارندگان رایانه‌های شخصی بیشتر از هر فرد دیگری آن را تجربه می‌کنند. قصد دفاع از هیچ پلتفرمی را نداریم، اما باید قبول کرد که به علت نوع کنترل خاص رایانه‌های شخصی و استفاده از موس و کیبرد در کنار دسته ها، این پلتفرم دوست داشتنی، توانایی اجرا کردن تمامی سبک‌ها را دارد.
اما بی شک یکی از زیباترین و جذاب‌ترین سبک‌هایی که به طور خاص به رایانه‌های شخصی اختصاص داشته اند و با وجود انتشار بر روی کنسول‌های خانگی، هنوز هم برروی رایانه‌های شخصی از بهترین سیستم کنترلی بهره می‌برند، بازیهای سبک استراتژیک هستند. سبکی که علاوه بر توانایی‌های مورد نیاز در دیگر سبک ها، فکر کردن و برنامه ریزی را بیشتر از همیشه طلب می‌کند.
سبکی که علاوه بر سرگرم کردن، در اکثر مواقع، شبیه به کلاس درسی است که در آن خطا و اشتباه جزایی نابخشودنی ندارد (کجا چنین کلاسی پیدا می‌کنید؟) سبکی که مثل معلمی دوست داشتنی، و به شیوه پدر و مادرها، درس‌های زیادی را به مخاطبانش می‌آموزد. برنامه ریزی، مسئولیت پذیری، درک درست از کنترل منابع و شیوه استفاده از آن ها، تفسیر دقیق ارزش منابع انسانی (و یا چیزی شبیه انسان)، آشنایی با تاریخ و نبرد‌های بزرگ تاریخی، درکی دقیق از تاکتیک‌های نظامی و حتی اموزش مسائل فرهنگی و اجتماعی، از مواردی هستند که یک بازی در سبک استراتژیک می‌تواند به مخاطبانش آموزش دهد؛ و این اموزش، دقیقاً به واسطه ذات تعاملی یک بازی ویدئویی، ارزش و تاثیری به مراتب بیشتر از ادبیات، سینما و حتی (با کمی شجاعت) مدارس کشورمان دارد؛ و به واسطه همین ارزش بالای آموزشی- سرگرمی است که سبک استراتژیک را سبکی مهم و ارزشمند در میان بازیهای ویدئویی می‌دانیم، سبکی که مخاطبش را وادار به فکر کردن می‌کند.
مطالب مرتبط : شیطان هم می گرید
خوب یا بد بازی های استراتژیک
همواره «فرهنگ استفاده مطلوب از بازیهای رایانه‌ای» به‌عنوان یک هدف اساسی و مهم تعیین است. تأثیرگذاری بازیهای رایانه‌ای و احتمال ابتلا به اختلالات روحی و روانی و آسیب‌های منجر به آن استفاده از نظام سنی استفاده از بازی ها را ایجاب می کند.
کودکان و نوجوانان اصلیترین مشتری بازی های رایانه ای هستند؛ بازی های رایانه ای به انواع مختلف بازی های اکشن، ماجراجویی، اکتشافی، پازل، ورزشی، نقش‌آفرینی، استراتژی و... غیره دسته بندی می شوند. بازی های استراتژیک رایانه ای از چند سال گذشته مشتری های زیادی در بین کودکان، نوجوانان و بزرگسالان یافته است که در آن کاربران با برنامه‌ریزی و استفاده از برخی ترفندها سعی می کنند، در طول بازی بر دشمن غلبه کنند، در این بازی ها به نوعی فضای جنگ با استفاده از واقعیت مجازی برای کاربر تداعی می شود و گاهی هفته ها و ماه ها ممکن است، یک کاربر درگیر بازی باشد. با توجه به اینکه این نوع بازی ها ممکن است فواید و مضراتی برای کاربران داشته باشد. در این پژوهش در مصاحبه با سید علی سید حسینی، مدیر پژوهش بنیاد بازی های رایانه ای و حامد نصیری، پژوهشگر بنیاد بازی های رایانه ای به دنبال این بودیم که ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف این بازی ها، نحوه مواجهه با این نوع بازی ها را بررسی کنیم.
سوالات پژوهش و پاسخ های کارشناسان
1- تقسیم بندی بازی های استراتژیک چگونه صورت می گیرد؟
تقسیم بندی بازی‌ها دیجیتال به سه گونه بازی موبایلی، رایانه ای و کنسولی
دکتر سید علی سید حسینی، مدیر پژوهش بنیاد بازی های رایانه ای: به بازیهای رایانه‌ای در ایران و دنیا بازی های دیجیتال می گویند که به سه پلت فرم اصلی تقسیم می شود. 1- بازی های موبایلی(اسمارت فون ها و گوشی ها است) 2- بازیهای رایانه‌ای( pc ) و 3- بازیهای کنسولی (play station) است.
تقسیم بندی بازی به دو نوع بازهای نوبتی و بازیهای مبتنی بر زمان واقعی
سید حسینی، مدیر پژوهش بنیاد بازی های رایانه ای: ژانرهای بازی استراتژیک متفاوت است؛ ژانر بازی های رایانه ای متکی به game play است. یکی از ژانرهای مطرح ژانر استراتژیک است که ریشه در بازیهای تخته ای و کارتی قدیمی از قبیل بازی شطرنج و منچ دارد. بازی های استراتژیک دو زیر ژانر دارد که یکی از آنها بازی های نوبتی و دیگر بازی های مبتنی بر زمان واقعی است. بازی کلش آف کلنز عنصر زمان نقش دارد. وقتی به قبیله کاربر در بازی کلش آف کلنز حمله می شود باید در زمان خاص دفاع کند.
2- مزایا و معایب بازی های رایانه ای استراتژیک چیست؟
مزایا و فرصت های بازی های استراتژیک
تقویت مهارت تفکر استراتژیک
سید حسینی: بازی استراتژیک یکی از فوایدش تقویت مهارت تفکر استراتژیک است. کاربر در این بازی هدف را نگاه می‌کند، از پیروزی‌های مقطعی می‌گذرد، جاهایی عقب نشینی می‌کند. در بازی استراتژیک هدف کلان غلبه بر حریف‌های متعدد است.
تقویت تفکر حل مساله
سید حسینی: بحث دیگر تفکر حل مسئله در بازی استراتژیک است.در بعضی مواقع کاربران در بازی با مسئله ای مواجه می شوند که باید با استفاده از امکاناتی که دارند، با توجه به نقاط ضعف و قوت خود و فرصت ها و تهدیدهای بیرونی مشکل را حل کنند.. اگر در مسیری به بن بست می خورند، از مسیری دیگر وارد شوند. بازیکن باید منابع را پیدا کند. کاربر باید منابع را مدیریت و بروزرسانی کند تا تصمیم گیری بهتری انجام دهد. ممکن است بحث چالش اقتصادی باشد. کاربر باید منابع را خوب مدیریت کند، با استفاده از تضاد استراتژیک و از طریق دیپلماسی باید بتواند بر حریف غلبه کند.
تقویت مهارت هوش فضایی
سید حسینی: مهارت‌های درک فضایی موضوع دیگری است که این بازی ها به کاربر می آموزند، این بازی ها با استفاده از جایگاه جغرافیایی می تواند به صورت فرضی جهان را برای کاربر بازنمایی کند. نقشه جهان و کشورها را به کاربر نشان دهد. تسلط بر نقشه و دوربین چشم پرنده از جذابیت های اکتشاف مبتنی بر نقشه در بازی های استراتژیک است. در اکثر مواقع دوربین چشم پرنده است که در نقشه باید حرکت کند.
تقویت زبان
سید حسینی: بازیهای استراتژیک می تواند در زبان آموزی و درک مطلب برای کاربران مفید باشد و قوه شنیداری را تقویت کنند.
بازی استراتژیک آموزش دهنده مدیریت
سید حسینی: در بازی استراتژیک کاربر روش مدیریت را می آموزد، به نیروها می تواند دستور دهد و به وسیله آنها کاری را انجام دهد. در این نوع بازی ها در برخی موارد اداره بخشی از مجموعه فرضی به کاربر سپرده شده است و وظیفه نگهداری و برنامه ریزی، هماهنگی و هدایت نیروها و منابع مادی با کاربر است. در نهایت برنده بازی استراتژیک کسی است که بهترین مدیریت را داشته باشد.
شانسی نبودن و مبتنی بر تفکر بودن بازی های استراتژیک
سید حسینی: در بازیهای استراتژیک عنصر شانس معمولا وجود ندارد و به جای شانس منابع مادی و انسانی به عنوان چاشنی و کمک در اختیار کاربر قرار میگیرد.
متقارن بودن بازیهای استراتژیک
سید حسینی: ویژگی بازیهای استراتژیک متقارن بودن آنها است. اگر دو طرف را در این بازی در نظر بگیرید. هر دو طرف حریف بازی یک سری نیرو دارند. مثلا شمشیر زن، جادوگر و ... طرف مقابل هم شبیه همان نیروها را دارد. امکانات دو طرف در بازی برابر است که طرفین باید طبق قدرت تقکر خود با هم مبارزه کنند. هر حریفی که بتواند تصمیم بهتری را بگیرد، پیروز بازی استراتژیک است.
کم بودن خشونت در بازی های استراتژیک
سید حسینی: برای مثال در بازی کلش چون زاویه دوربین از بالاست، جزییات خشونت را نشان نمی‌دهد، صحنه های درگیری زیاد واضح دیده نمی شود و کوچک است. کسی که کشته ، می افتد و بعد محو می‌شوند. پس تاثیر خشونت آمیز بر بازیکنان وجود دارد، اما کمتر از بازی های دیگر است.
مقاله پیش رو، بی شک تاثیر پذیرفته از سلیقه نویسنده در انتخاب بازی هاست، اما به یاد داشته باشیم که هدف، به هیچ عنوان ارزش گذاری و یا مقایسه عناوین حاضر در لیست نیست. لیست پیش رو، بیش از ارزش گذاری و مقایسه عناوین مطرح شده، قصد معرفی آنها و ایجاد شناختی هرچند ساده را دارد. شناختی که در مسیر رسیدن به هدف تعیین شده مقاله حرکت می‌کند. به همین جهت، مقاله بدون هیچ گونه رتبه بندی نوشته شده و هیچ یک از بازیهای موجود در نظر نویسنده، ارزشی بیشتر و یا کمتر از عناوین دیگر ندارند.
