سهراب سپهری شاعری بود که سال‌ها جلوتر از زمانه خود می‌زیست و در آینده نیز بیشتر تفکرات او شناخته خواهد شد حال علی قوی‌تن کارگردان نامی کشورمان شرایطی را فراهم کرده است که نسل جدید با زوایای پنهان زندگی این شاعر پرآوازه ادبیات ایران آشنا شوند.

سهراب سپهری کیست؟

سهراب سپهری یکی از شاعران پرآوازه ایرانی بود که در ۱۵ مهر سال ۱۳۰۷ در شهر کاشان به دنیا آمد. پدرش اسدالله سپهری کارمند اداره پست و تلگراف بود و هنگامی که سهراب نوجوان بود پدرش از دو پا فلج شد. با این حال به هنر و ادب علاقه ای وافر داشت. او در کنار شاعری نقاش و نویسنده هم بود و تار می ساخت و خط خوبی هم داشت.

سپهری در سال های نوجوانی پدرش را از دست داد و در یکی از شعرهای دوره جوانی از پدرش یاد کرده است «خیال پدر» یکسال بعد از مرگ او سروده است:

در عالم خیال به چشم آمدم پدر
کز رنج چون کمان قد سروش خمیده بود
دستی کشیده بر سر رویم به لطف و مهر
یک سال می گذشت، پسر را ندیده بود

مادر سپهری فروغ ایران سپهری بود. او بعد از فوت شوهرش، سرپرستی سهراب را به عهده گرفت و او را بسیار دوست می داشت. 

بیشتر بخوانید: رویای سهراب برای اکران عمومی آماده می‌شود/ یک روایت غیرکلیشه‌ای

سهراب از سال چهارم دبیرستان به دانش سرا رفت و در آذر ماه 1325 یعنی اندکی بیش از یک سال بعد از به پایان رساندن دوره دو ساله دانش سرای مقدماتی به استخدام اداره فرهنگ کاشان (اداره آموزش و پرورش) در آمد و تا شهریور 1327 در این اداره ماند.

او سپس به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران رفت. وقتی که در این دانشکده بود، نخستین دفتر شعرهایش را چاپ کرد و مشفق کاشانی با دیدن شعرهای سپهری پیش بینی کرد که او در آینده آثار ارزشمندی به ادبیات ایران هدیه خواهد داد.

سهراب سپهری چگونه به شهرت رسید

اولین کتاب سپهری با نام "مرگ رنگ" در تهران منتشر شد که به سبک نیما یوشیج بود.

سپهری دومین مجموعه شعر خود را با نام "زندگی خواب ها" در سال 1332 سرود و در همین سال بود که دوره لیسانس نقاشی را در دانشکده هنرهای زیبا با رتبه اول و دریافت نشان اول علمی به پایان رساند. 

سهراب در سال 1337 دو کتاب "آوار آفتاب" و "شرق انده" را آماده چاپ کرد ولی موفق به چاپ آنها نشد و سرانجام در سال 1340 این دو کتاب به انضمام "زندگی خواب ها" زیر عنوان "آوار کتاب" منتشر شد.

بیشتر بخوانید: ویژگی های شهریار شاعر ادب پارسی

در این کتاب می توان به جلوه های زبان خاص سپهری برخورد کرد و همچنین شور و شوق آمیختگی با طبیعت را _که در شعرهای بعدی کاملاً واضح می شود _ بیشتر دید.

در "شرق اندوه" سپهری از هر نظر تحت تاثیر غزلیات مولوی است و شعرهای این مجموعه همه شادمانه و شورانگیزند. دو شعر بلند "صدای پای آب" و "مسافر" پنجمین و ششمین کتاب های او هستند.

شهرت سپهری از سال 1344 و با انتشار شعر بلند "صدای پای آب" آغاز شد. در "صدای پای آب" است که محتوای ویژه ی شعر سپهری فرمش را می یابد. فرم و محتوای شعر سپهری، از "صدای پای آب" به بعد به هماهنگی می رسند.

خاتمه زندگی سهراب سپهری با رنج بیماری

شعرهای سهراب سپهری بی نظیر است. او شعر نو های زیادی از خود به جای گذاشته است. سپهری در سال 1357 به بیماری سرطان خون مبتلا شد و در سال 1358 برای درمان به انگلستان رفت، اما بیماری بسیار پیشرفت کرده بود و سرانجام در اول اردیبهشت ماه 359 ، سهراب سپهری به ابدیت پیوست.

نخست قرار بود که طبق خواست خودش او را در روستای"گلستانه" به خاک بسپارند، اما به پیشنهاد یکی از دوستانش برای اینکه طغیان رود، مزارش را از بین نبرد او را در صحن "امامزاده سلطان علی" دهستان مشهد اردهال به خاک سپردند.

جایگاه سهراب سپهری در سپهر ادبیات ایران

سهراب سپهری در سپهر ادبیات ایران از جایگاهی ویژه برخوردار است که بخشی از آن به تصویرسازی و سبک‌روایی او برمی‌گردد و بخشی به روایت صمیمانه و زبان نرم و پاک وی. آثاری که به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده‌ و از شاخصه‌های اثرگذاری و برقراری ارتباط جهانی برخوردار بوده‌اند.

مکاشفه‌های شاعرانه «سهراب سپهری» در نقاشی هم نمود داشت و او را صاحب سبکی متفاوت کرد؛ به طوری که امروزه، علاوه بر این که وجه شاعرانگی سهراب به او جایگاهی ممتاز بخشیده، آثار نقاشی او همچنان منحصربه‌فرد است و نامش را به عنوان رکورددار قیمت نقاشی مدرن ایرانی در حراج‌های هنری به ثبت رسانده است.

عشق به ریشه‌های هویتی در کنار حرکت به سمت نگاه مدرن، رازی است که سبب می‌شود بر طرفداران سهراب در نسل‌های نو، همچنان اضافه شود.

تولید فیلمی درباره سهراب سپهری

تولید فیلمی درباره «سهراب سپهری» در سینمایی که کم‌تر به گنجینه شعر و ادب خود توجه داشته، اتفاقی مثبت است که می‌تواند دریچه‌ای تازه را در رابطه نسل جدید با سینما بگشاید.

«علی قوی‌تن» کارگردان رویای سهراب درباره این فیلم گفت: «رویای سهراب» درباره یک شاعر نامدار و محبوب ایران است و قطعا مردم دوست دارند در فیلمی از «سهراب سپهری»، روایتی از او ببینند که در تصورات‌شان هست و از جهاتی هم ما ملزم هستیم که زوایای دیده‌نشده‌ای را از شخصیتی چون سهراب نشان بدهیم و این تقابل، کار فیلمساز را سخت می‌کند.

او گفت: فیلم «رویای سهراب» یک فیلم بیوگرافی نیست بلکه راوی زوایای پنهان و دیده نشده‌ای از سهراب سپهری است.

این کارگردان گفت: از سال ۹۰ دغدغه‌ام بود و دوست داشتم فیلمی درباره «سهراب سپهری» بسازم. دلیل سال‌ها توقف و تعمق من این بود که فکر کردم اگر کس دیگری این توان، دغدغه و تمایل را دارد، درباره سهراب فیلمی بسازد اما در نهایت قرعه به نام خود من افتاد. آخر سال ۹۶ برنامه‌ریزی کردیم تا پیش تولید را شروع کنیم و در اواخر بهار ۹۷، فیلمبرداری فیلم پس از صدور پروانه ساخت از معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، به طور رسمی شروع شد و فیلمبرداری فیلم در کاشان و حوالی کاشان به‌انجام رسید.

او گفت: حساسیت‌هایم در ساخت فیلم براساس یافته‌های تحقیقاتی‌ام و این که این که بتوانم از این شاعر پرآوازه تصویری درست ارائه دهم، بیشترین دغدغه من در «رویای سهراب» بود. از طرفی تلاش کردیم تا کار بازیگران فیلم (که از بین چهره‌های پرکار و شناخته‌شده انتخاب شده بودند) در مدت زمانی که برای فیلمبرداری درنظر گرفته بودیم به اتمام برسد، اما قرارداد بازیگران فیلم تمام شد و کار به دلیل حساسیت‌هایی که ذکر کردم به اتمام نرسید.

قوی‌تن در ادامه گفت: سال گذشته به جشنواره فیلم فجر نزدیک شده بودیم و پیشنهادهایی جهت ارائه و شرکت فیلم در جشنواره مطرح شد اما از نظر من، فیلم کامل نبود و در واقع با آنچیزی که فکر می‌کردم باید باشد، فاصله داشت. در ادامه، در سال ۹۸ فرصتی دست داد تا گروه بازیگران و عوامل فنی را باردیگر دعوت به همکاری کردم و ۱۲ روز وقت گذاشتیم تا مرحله دوم فیلمبرداری انجام شود. سپس تدوین، صداگذاری و تصحیح‌رنگ و ... به انجام رسید و سرانجام فیلم حدود دو هفته پیش آماده نمایش شد.

قوی‌تن اظهار داشت: نظرمان این بود که فیلم در مهر ماه امسال اکران شود اما با وجود این که «رویای سهراب» فیلمی است که مردم دوست دارند آن را ببینند، شرایط اکران سینماها به گونه‌ای ست که گویا سینماهای سرگروه تا اواخر سال جاری بسته شده و نیز فکر حضور در جشنواره فیلم فجر امسال هم از طرف سازندگان این پروژه و دوستداران سهراب، ما را بر آن وا می‌دارد که جایگاه جشنواره‌ای فیلم «رویای سهراب» را نیز در نظر بگیریم که البته اگر نگاه و سیاست‌های جشنواره فیلم فجر به سمت فیلم‌های فرهنگی باشد و ناکامی نصیب‌مان نشود. در این زمانه سخت ما جرأت کردیم و دو سال برای ساخت یک فیلم فرهنگی از مال و جان‌مان مایه گذاشتیم، حالا می‌ماند که در این گیرودار عجیب و غریب، سکاندارها و اختیارداری سالن‌های سینماها چطور همراهی کنند تا فیلم برای مردم به نمایش در آید.

او اظهار داشت: بنیاد سینمایی فارابی از پیش تولید تا همین الان، دلسوزانه ما را همراهی کرده است. بحث من صرفا حمایت مادی نیست. مسئولان بنیاد سینمایی فارابی دوستانه همراهی کردند و نشان دادند که به دنبال تولید فیلم‌های ارزشمند و فرهنگی هستند. در زمان ساخت فیلم سینمایی «رویای سهراب» مشوق ما بودند و احساس می‌کردیم حمایتی پشت این نوع سینماست. امیدوارم سکانداران سالن‌های سینمایی کشور و همچنین مسئولان جشنواره‌های داخلی، فیلم‌های فرهنگی را به بهای سرگرمی تماشاگران رها نکنند، چون ما باید مخاطب بسازیم.

مهدی سلطانی، بهاره کیان افشار، لاله اسکندری، ترلان پروانه، مینا جعفرزاده، حسین محمدیان، فروغ امجدی، ابوالفضل میری، غزاله اکرمی،داود خلیلی، حسن علیرضایی، مرتضی مرتضایی، شادی عزیزی، مهرداد داوری، فاطمه کرمپور بازی‌گران اصلی و عرفان پری‌رخ، دنیا روحی، امیریاسان مدبرنیا بازی‌گران خردسال این فیلم سینمایی هستند.

عوامل فیلم «رویای سهراب» عبارتند از: نویسنده و کارگردان و تهیه‌کننده: علی قوی‌تن، مدیر فیلمبرداری: ساعد نیک‌ذات، طراح صدا: بهروز شهامت، طراح چهره‌پردازی: رحیم مهدیخانی، برنامه‌ریز و دستیار اول: رامین مشکین‌مقدم، دستیار دوم کارگردان: امیررضا کرمپور، مجری طرح: حامد قوی‌تن، جانشین تولید: مجتبی بهرامی، دستیاران تولید: میثم یکتا، امیرحسین خوانساری، یوسف احمدی، عکاس: حسن ناحی، دستیار اول فیلمبردار: سعید خادمی، اجرای طراحی صحنه: حسین محمدیان، دستیاران طراح صحنه: حمید پروانی، فاطمه توفیقی، دستیار طراح لباس: آیدا پوراکبر، اجرای چهره‌پردازی: مجید وثیقی، نازنین سرابی، مهسا خوش‌سلوک، منشی صحنه: آناهید روستا.