به گزارش تیتربرتر؛ پیوستن به اینترنت نسل پنجم به عنوان مهمترین اخبار فناوری‌ روز مدتی است که بر سر زبان ها افتاده است و قرار است در سال 2020 جهان با این فناوری متحول شود. کارشناسان می‌گویندِ با همه‌گیر و سراسری‌شدن ۵G، همه‌چیز تغییر پیدا خواهد کرد؛ از خرید کردن‌ گرفته، تا سفر رفتن‌، رفت‌وآمدها و حتی شیوه‌های کسب درآمد، مدیریت و کنترل شهرها.

قرار است سرعت اینترنت با نسل پنجم شبکه تلفن همراه یا اینترنت ۵G حداکثر 40 برابر برای کاربران افزایش یابد.

اما سوالی که مطرح آیا این فناوری مشمول همه دنیا می‌شود؟ چه‌زمانی باید منتظر باشیم تا ۵G ایران را نیز وارد نسل دیگری از تکنولوژی و تحولات کند؟ آیا زیرساخت‌های ما این آمادگی را دارند؟ چندوقت دیگر شاهد فایوجی خواهیم بود؟

اینترنت ۵G چیست؟

نسل پنجم شبکه تلفن همراه (۵G)، استانداردهای پیشنهادی برای نسل جدید ارتباطات سیار است که پس از نسل چهارم شبکه تلفن همراه فعلی ارائه می‌شود. این نسل جدید، سرعت دانلود و آپلود بیشتر و ارتباطات باثبات‌تری را به ارمغان می‌آورد. به‌صورت خلاصه می‌توان گفت که در اینترنت ۵G، در مقایسه با نسل چهارم، در هر ناحیه گجت‌های بیشتری می‌توانند به اینترنت موبایل وصل شوند و از سرعت بالاتری بهره ببرند.

 انتقال سریع اطلاعات با پنجمین نسل ارتباطات موبایل، تعریفی است که برای تکنولوژی ۵G به کار گرفته می‌شود. چراکه این تکنولوژی پتانسیلی دارد که می‌تواند اطلاعات را تا ۴۰ برابر سریع‌تر از نسل چهارم موبایل که هم‌اکنون در اختیار کاربران تلفن همراه است، جابجا کند.

به همین دلیل کشورهای مختلف برای ورود این فناوری آماده می‌شوند و پیش‌بینی می‌شود که نسخه پنجم شبکه تلفن سیار در دنیا از سال ۲۰۲۰ عرضه شود و تا ۵ سال دیگر اکثر اپراتورهای فعال در حوزه ارتباطات بی‌سیم، شبکه ۵G راه‌اندازی کنند. این فناوری با قابلیت اتصال بی‌قیدوشرط به اینترنت، زندگی افراد را به‌کلی متحول خواهد کرد.

کارکرد فناوری G5 چگونه است؟

فناوری‌های جدید زیادی برای اینترنت ۵G توسعه یافته که هنوز شرکت‌ها برای استفاده از یک فناوری ثابت و مشخص به توافق نرسیده‌اند و هرکدام از آن‌ها در حال آزمون‌وخطا برای یافتن بهترین فناوری ممکن هستند.

باندهای فرکانس بالا-از ۳.۵ گیگاهرتز تا ۲۶ گیگاهرتز و بالاتر-ظرفیت زیادی دارند اما به دلیل پایین بودن طول موج آن‌ها، وسعت کمتری را پوشش می‌دهند و با موانع معمولی فیزیکی مثل دیوارها، این سیگنال‌ها قطع می‌شوند.

بیشتر بخوانید: درباره اینترنتی که سرعت انتقالش کمتر از ثانیه است

در همین زمینه می‌توانیم به فناوری mmWave اشاره کنیم که این شبکه سرعت اتصالات را به شکلی چشمگیر افزایش می‌دهد و چندی پیش شرکت کوالکام از نخستین آنتن مبتنی بر این فناوری رونمایی کرد. اما بهره‌گیری از این فناوری و نصب زیرساخت‌های مربوط به آن تا حد زیادی هزینه‌بر است و هنوز شرکت‌ها به‌طور گسترده به استفاده از آن روی نیاورده‌اند.

تفاوت محسوس اینترنت ۵G

بله، این یک تکنولوژی کاملا جدید است اما احتمالا در ابتدای امر شاهد سرعت زیادی نخواهیم بود، زیرا شرکت‌های مخابراتی احتمالا در ابتدا از این فناوری برای افزایش ظرفیت شبکه‌های ۴G استفاده خواهند کرد. سرعت نهایی، بستگی به این دارد که به کدام‌یک از طیف‌های باند وصل شده باشید و این که شرکت مخابراتی موردنظر چقدر بر روی نصب دکل‌ها و فرستنده‌های جدید سرمایه‌گذاری کرده باشد.

وضعیت فناوری ۵G در جهان 

طبق پیش بینی‌ها و برنامه­ ریزی‌ها قرار بود که لانچ تجاری یا همان استقرار ۵G در دنیا، در سال ۲۰۲۰ باشد؛ لیکن برابر اخبار و اطلاعات منتشر شده همه شاهد آن بودیم که در سال ۲۰۱۹ در واقع برپایی ۵G در خیلی از کشور‌ها گزارش شد. البته یقیناً سال ۲۰۲۰ نقطه عطف این نسل از فناوری خواهد بود؛ فرضاً در طی یکی دو روز گذشته اخبار حکایت از پیاده سازی ۵G به صورت Standalone در کره جنوبی داشت.

اگرچه ۵G در بسیاری از نقاط جهان اجرا شده و لیکن ذکر این نکته لازم است که، این به معنای پیاده سازی ۵G به صورت Nationwide و سراسری در کشور‌ها نیست؛ چرا که اصولاً سازو کار پیاده سازی ۵G به شکل Hotspot‌ی است، علی الخصوص در سال‌های اولیه پیاده سازی. البته پیش بینی‌­ها و برآورد‌ها رشد چشم گیر کانکشن­‌های فایوجی را به صورت سالانه نشانگر است فرضاً یکی از پیش بینی‌ها به وجود ۳۰۰ میلیون (۰.۳ میلیارد) کانکشن ۵G تا سال ۲۰۲۱ اشاره دارد.

ویژگی های فناوری فایوجی

بطور کلی برای فناوری فایوجی سه ویژگی خاص برشمرده‌­اند:

Enhanced Mobile Broadband (EMBB) که در واقع به ارتقا موبایل پهن باند اشاره دارد و سرعت و ظرفیت پهن باند موبایل در این نسل، از نسل‌های قبلی پیشی گرفته به گونه‌­ای که فرضاً در قیاس با ۴G، سرعت و throughput ده برابر افزایش یافته است. Massive Machin to Machin Communication (MMTC): این مفهوم و ویژگی تحقق و بستر اصلی دسترسی به IoT (اینترنت اشیاء)، Smart Home، Smart City را فراهم می‌کند، به عبارتی با این نسل از فناوری، امکان اتصال و ارتباط انبوهی از اشیا به یکدیگر با کیفیت مناسب فراهم می­شود.

دقیقاً به همین خاطر است که اگر فرضاً نسل دوم ارتباطات همراه (۲G) را ارتباطات برای برقراری ارتباطات صوتی، برمی‌­شمردند؛ ۵G را Infrastructure و زیرساخت اصلی IoT می­شناسند.

(Ultra Reliability and Low latency communication (URLLC: این ویژگی به کاهش تاخیر و قابلیت اطمینان بسیار بالا در ارتباطات اشاره می‌کند و لذا ماموریت‌ها و ارتباطات خاص و بحرانی یا همان mission critical از مسیر این نسل از تکنولوژی قابل دستیابی است؛ ارتباطاتی نظیر ارتباطات مورد لزوم در اتومبیل‌های خودران یا ارتباط بین خودرویی و یا ارتباطات مورد نیاز در جراحی از راه دور و این صرفاً بدلیل کاهش معنا دار در تاخیر و افزایش reliability نسبت به نسل قبلی ارتباطات همراه یا همان ۴G است.

آیا زیرساخت‌های ایران آمادگی بهره‌برداری از این فناوری را دارد؟

برای دستیابی به ۵G باید هم درشبکه­‌های موبایل فعلی که غالباً ۴G و ۳G هستند ارتقا و بهبود و البته در بخش‌هایی مثل RAN تغییر به موازات ارتقا نیاز است (البته با فرض اقدام مبتنی بر standalone Non) و البته در شبکه انتقال هم نیازمند ارتقا هستیم. برای بهره­برداری از شبکه ۵G ما نیازمند شبکه فیبر و شبکه‌­هایی با سرعت فیبر تا پای سایت‌های شبکه موبایل هستیم و این‌ها همان زیرساخت‌های مورد نیاز برای امکان پیاده سازی و بهره برداری از شبکه ارتباطی نسل پنجم هستند.

در بخش شبکه دسترسی موبایل با توجه به اینکه در حال حاضر، فقط حدود یکسال و اندی است که ۴G به شکل وسیع در ایران لانچ شده است، لذا ما با این سئوال که «آیا بهره‌برداری اپراتور‌ها و بنگاه‌های اقتصادی از لانچِ ۴G به نقطه سربه‌سری خودشان رسیده‌اند یا خیر؟» روبرو می‌شویم. در واقع موضوعِ «توجیه پذیری اقتصادی» برای بنگاه‌­های اقتصادی و شرکت‌های اپراتوری مطرح می‌­شود.

بیشتر بخوانید: چین درحال توسعه شبکه ۶G!

از طرفی ما در شرایط تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه کشور قرار داریم و لذا این موضوع تامین تجهیزات و لایسنس‌های لازم برای دستیابی به ۵G را تحت تاثیر مضاعف قرار می­‌دهد. در این شرایط، اگر نگوییم راه تامین تجهیزات بسته است باید اذعان کنیم که اپراتور‌های ما با تعداد گزینه‌های بسیار محدودی برای تامین تجهیزات روبرو هستند که این موضوع قیمت تمام شده و زمان دستیابی را برای کشور افزون می­کند.

می‌دانیم که فایوجی صرفاً برای ارتقا سرعت و ظرفیت در ارتباطات موبایل پهن باند نیست بلکه اصولا به منظور ورود به vertical‌ها و صنایع دیگر مهیا شده است. حال با دانستن این موضوع این سوال پیش می­‌آید که آیا صنایع مختلف در کشور ما این آمادگی را دارند؟ اصولا سطح readiness در صنایع مختلف چه میزان است؟ و در ranking صنایع مختلف در کشور از این منظر، کدام حوزه و کدام صنعت مطالبه گر دریافت ۵G است و در صدر این Ranking قرار می‌گیرد؟ حمل و نقل؟ سرگرمی؟ سلامت؟ کارخانه ها؟ شهر هوشمند؟ کدامین؟ آیا هرکدام از صنایع ما برآوردی از میزان ارزش افزوده ناشی از ورود و بکارگیری ۵G در صنعت خود داشته­اند؟ آیا توسعه دهندگان فیلم، بازی و مالتی مدیا برای ورود فایوجی آماده اند؟ آیا همین حجم از محتوا کفایت می‌کند تا بهره بردار شبکه فورجی، انتخاب شبکه فایوجی را یک مطالبه جدی بداند؟ بنظر می‌­رسد جای کار در این عرصه‌ها بسیار باقی است.

زمان پیوستن ایران به فناوری "5G"

ا توجه به تلاش کشورها برای استقبال از فناوری ۵G، حسین فلاح جوشقانی معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد اقداماتی که ایران برای پیشواز ورود نسل پنجم ارتباطات در نظر گرفته است، توضیح می‌دهد.

وی گفت: با توجه به مطالعات صورت گرفته در حوزه فناوری ۵G و الزامات ورود به این تکنولوژی، ۷ موضوع را در دستور کار قرار دادیم و برای اجرا و پیگیری این موارد کارگروهی با حضور اپراتورهای موبایل و مسئولان ذی‌ربط در رگولاتوری تشکیل شده است.

معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه نخستین موضوع مربوط به طیف فرکانسی مناسب نسل پنجم ارتباطات است که بتواند اینترنت بالای یک گیگابیت بر ثانیه را پوشش دهد، گفت: بر این اساس باید روی باند فرکانسی ۳۵۰۰ گیگاهرتز و طیف فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ گیگاهرتز تمرکز کنیم که در این زمینه در حال بررسی جوانب هستیم.

وی از تدوین نقشه راه ورود به فناوری نسل پنجم ارتباطات تا ۳ ماه آینده خبر داد و گفت: در همین حال با استفاده از این نقشه راه می‌توانیم جوانب مربوط به زیرساخت‌های ارتباطی موردنیاز را به دست آوریم. چرا که در فناوری ۵G علاوه بر آنتن‌های BTS ، نیازمند زیرساخت‌های مبتنی بر فیبر نیز هستیم تا بتوانیم به مشترکان اینترنت با سرعت‌بالای یک گیگابیت بر ثانیه ارائه کنیم. این موضوع نیازمند داشتن زیرساخت‌های قوی است.

فلاح جوشقانی تدوین نقشه راه، تعریف مدل تجاری، سیاستگذاری کلان، مقررات گذاری در این حوزه و مقررات گذاری برای تعامل با سایر حوزه‌ها، تدوین راهکارهای مربوط به فرصت‌های کسب‌وکار و نیز تربیت متخصصان در زمینه ۵G را از مهم‌ترین موضوعات این کارگروه عنوان کرد و گفت: با وجودی که پیش بینی جهانی نشان می‌دهد که ۵G در سال ۲۰۲۰ به‌صورت جدی در دنیا آغاز به کار خواهد کرد و پیش‌بینی می‌شود این فناوری تا سال ۲۰۲۲ فراگیر شود، تهیه طرح تجاری (بیزینس پلن) برای بهره‌گیری از این فناوری در کشور در دستور کار این کارگروه قرار دارد و با همکاری اپراتورها نهایی می‌شود.

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی افزود: در این طرح باید مشخص شود مدل اقتصادی و هزینه‌ای ۵G چگونه خواهد بود و اپراتور چه مزیتی برای مشترکان ارائه می‌دهد و چه مزیتی دریافت می‌کند.

معاون وزیر ارتباطات گفت: در زمینه مقررات گذاری برای این حوزه و تعامل با سایر حوزه‌ها نیز رگولاتوری در حال تنظیم ضوابط مربوطه است تا به موضوعاتی مانند کسب‌وکار، تعامل با رگولاتورهای سایر حوزه‌ها از جمله بورس و انرژی، بازار اپراتورها، مقررات زدایی و رفع موانع کسب‌وکار در چارچوب قوانین مشخصی پرداخته شود.

آیا باید یک گوشی جدید بخریم؟

متأسفانه جواب این سوال مثبت است. زمانی که در بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ فاز ابتدایی فناوری ۴G عملیاتی شد، قبل از گسترده شدن این فناوری، گوشی‌های زیادی عرضه شدند که با این فناوری سازگار بودند اما کاربران آن‌ها در بسیاری از مکان‌ها نمی‌توانستند از این اینترنت بهره ببرند. به همین خاطر این افراد احساس می‌کردند که پول اضافه‌ای را برای یک فناوری نه‌چندان کاربردی پرداخت کرده‌اند.

به همین خاطر، این بار شرکت‌های سازنده احتمالا این بار مرتکب این اشتباه نخواهند شد و تعداد زیادی از گجت‌های سازگار با فناوری ۵G را در انتهای سال ۲۰۱۹ عرضه می‌کنند، زمانی که زیرساخت‌های مربوط به آن در کشورهای زیادی عملیاتی شده باشد. این گوشی‌ها می‌توانند بدون هیچ دردسری از شبکه‌های ۴G و ۵G بهره ببرند.