به گزارش تیتربرتر؛ ولایت پنجشیر در شمال‌شرقی افغانستان واقع است. و مطابق احصائیهٔ سال ۱۳۹۹، ۱۷۲٬۸۹۵ نفر جمعیت و ۳٬۶۱۰ کیلومتر مربع پهناوری دارد. مرکز این ولایت، شهر بازارک است. باشندگان پنجشیر فارسی‌زبان و اکثراً از قوم تاجیک هستند.
ولایت پنجشیر در کجا واقع شده؟
مناطق این ولایت تا سال ۱۳۸۳ خورشیدی بخشی از ولایت پروان بودند و ولسوالی‌های پنجشیر، حصهٔ اول پنجشیر و حصهٔ دوم پنجشیر را در پروان تشکیل می‌دادند. ولسوالی‌های اضافی عبارتند از: انابه، بازارک، پریان، خِنج، دَره، آبشار، روخه، شُتُل.
علت نامگذاری پنجشیر
در مورد نام پنجشیر دو نظر وجود دارد. باشندگان پنجشیر معتقدند که در گذشته پیش از ظهور غزنویان پنجشیر به کِچکِن یا کِچکِنه معروف بوده‌است ولی در تمام آثار معتبر تاریخی و آثار منظوم و منثور قدما «پنجهیر» ضبط شده‌است.
اما در بعضی منابع یگر هم نام پنجشیر مخفف پنج هیربِذ آمده است و هِربِذ یا هربد به‌معنای نگهبان آتشکدهٔ زرتشتی می‌باشد.
مطابق عرف مردم پنجشیر عقیده دارند که زال پسرش رستم را از رفتن به پنجشیر منع نموده و به وی چنین توصیه نموده‌است:
به کجکن مرو ای پسر زنهار که سم ستورت شود پاره پار
که دریای پر قعر دارد ستیز گیاهی ندارد بجز سنگ تیز
این ابیات را مردم پنجشیر منتسب به حکیم توس و شاهنامه می‌دانند در حالی‌که در شاهنامه نیامده‌است اما افسانهٔ بالا در آثار علما و شعرای کهن پنجشیر مکرر آمده‌است.
آخرین وضعیت مقاومت احمد مسعود در ولایت پنجشیر
معاون رئیس جمهوری سابق افغانستان با وجود تصرف پایتخت از سوی شبه‌نظامیان طالبان و سقوط دولت محمداشرف غنی، همچنان از تسلیم شدن در برابر سلطه این گروه حذر دارد و مطابق آخرین گمانه‌زنی‌ها برای تشکیل جبهه‌ای تازه علیه طالبان به دره پنجشیر در شمال شرق افغانستان عقب‌نشینی کرده است.
به نقل از اسپوتنیک، امرلله صالح، معاون اول رئیس جمهوری سابق افغانستان روز یکشنبه با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود نوشت: «من هرگز، هرگز و تحت هیچ شرایطی در برابر تروریست‌های طالبان سر خم نخواهم کرد.»
او در ادامه این پیام تاکید کرد که هرگز به میراث احمد شاه مسعود، فرمانده و مراد خود خیانت نخواهد کرد و زیر بار پذیرش سلطه طالبان نخواهد رفت.
صالح روز سه‌شنبه نیز با انتشار پیام توییتری دیگری از مردم افغانستان خواست تا به محور مقاومت در برابر طالبان بپیوندند. انتشار این پیام پس از آن بود که او روز دوشنبه در کنار احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود، فرمانده فقید مبارزه علیه طالبان و نیروهای شوروی در دره پنجشیر ظاهر شده بود.
گزارش شده که نیروهای امرالله صالح ، معاون رئیس جمهور افغانستان ، منطقه چاریکار در پرووان پوینسه در شمال کابل را از دست طالبان پس گرفتند .
یک منبع نظامی در کابل به اسپوتنیک گفت که در حال حاضر ، نبردها با طالبان در حومه دره پنجشیر در مجاورت این ولایت در جریان است.
این منبع گفت: "نیروهای امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور افغانستان کنترل منطقه چاریکار در ولایت پروان را به دست آوردند. در حال حاضر نبردها در منطقه پنجشیر در جریان است. یک راه مهم استراتژیک از طریق چاریکار از طریق تونل سالنگ می گذرد ، که کابل را با مزارشریف ، بزرگترین شهر در شمال افغانستان متصل می کند.
مقام‌های محلی در شمال شرق افغانستان به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که صالح و مسعود در تلاش برای هماهنگی فعالیت‌های گروه‌های چریکی مبارز علیه طالبان هستند.
دره پنجشیر سمبل مقاومت در افغانستان به شمار می‌رود؛ چنان که در دوره جنگ داخلی دهه ۱۹۹۰ هرگز به دست طالبان نیفتاد و یک دهه پیش از آن نیز به تصرف نیروهای شوروی سابق در نیامد.
صالح نخستین بار در سال ۱۹۹۰ نبرد چریکی را در کنار فرمانده خود احمدشاه مسعود آغاز کرد و به این دلیل که یکی از محورهای اصلی مقاومت در برابر طالبان پس از وقوع حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی بود، هدایت سازمان اطلاعاتی تازه تاسیس افغانستان در سال ۲۰۰۴ را برعهده گرفت.
او در سال ۲۰۱۰ در پی حمله به کنفرانس صلح کابل، از سمت فرماندهی اداره سازمان جاسوسی افغانستان برکنار شد ولی مدعی شد که مطابق اسناد موجود پاکستان حامی اصلی طالبان است؛ ادعایی که همواره از سوی پاکستان رد شده است.
او با وجود دوری چند ساله از صحنه سیاسی افغانستان، مبارزه با طالبان را با انجام گفتگوهای رسانه‌ای و انتشار مطالبی در شبکه‌های اجتماعی ادامه داد تا این که در سال ۲۰۱۸ میلادی به عنوان متحد محمداشرف غنی، ابتدا وزیر کشور و سپس معاون اول غنی شد.
او با وجود خروج غنی از کشور و سلطه طالبان بر پایتخت، روز سه‌شنبه با صدور پیامی خطاب به مردم افغانستان نوشت: «برخلاف آمریکا و ناتو، ما روحیه خود را از دست نداده‌ایم و فرصت‌های عظیمی در پیشِ‌رو داریم.»
مطالب مرتبط:
برنامه طالبان برای پنجشیر چیست؟
روسیا الیوم گزارش داد، گروه طالبان فقط یک ولایت افغانستان را نتوانستند به اشغال خود در آورند و آن«پنجشیر» است.
پنجشیر یکی از 34 ولایت افغانستان است که جمعیت آن نزدیک به 150 هزار نفر است و بیشتر ساکنان آن تاجیک هستند.تاجیک ها 98.9 درصد جمعیت این ولایت را شکل می دهند.
در حال حاضر نیروهای دولتی و شبه نظامیان محلی در طول مرزهای پنجشیر مستقر هستند و این منطقه تبدیل به دژی برای مقاومت در برابر طالبان خواهد شد. این دومین بار است که پنجشیر تبدیل به دژی برای مقاومت در برابر طالبان می شود.
نیروهای دولتی و «برهان الدین ربانی» رئیس جمهور وقت افغانستان در پی اشغال کابل توسط افراد مسلح طالبان در سال 1996 به دره پنجشیر پناه آوردند و نیروهای مقاومت از کنترل کشور به طور کامل توسط طالبان جلوگیری کردند.
برخی منابع گفتند که فرماندهان مقاومت در دره پنجشیر خود را برای نبرد بزرگ علیه طالبان آماده می کنند و برای این نبرد از 20 پایگاه نظامی در این ولایت کمک می گیرند این در حالی است که در نبرد سابق با طالبان فقط هشت پایگاه نظامی در این ولایت بود.
در همین حال، «احمد مسعود» فرزند «احمد شاه مسعود» قهرمان ملی افغانستان به پنجشیر رفت.
اعتبار بین المللی آمریکا بعد از خروج از افغانستان بر باد رفت
نظامیان و سیاست مداران آمریکایی گمان می کنند که تصویر بین المللی آمریکا ممکن است با شکست مواجه شود و اطمینان جامعه جهانی پس از خروج از افغانستان از بین برود.
«کلیفورد می» موسس و رئیس موسسه سیاسی « بنیاد حمایت از دموکراسی» در واشنگتن در این خصوص گفت: «دشمنان ما می گویند که آمریکا ممکن است شکست بخورد. اگر شکست طالبان باعث شکست شوند پس چه کسی نمی تواند؟ به عنوان دشمن ضعیف هستیم و به عنوان متحد، غیر قابل اطمینان.»
«دیوید برنو» ژنرال بازنشسته ارتش و فرمانده سابق نیروهای آمریکا در افغانستان خاطر نشان کرد که خروج سریع نیروها از افغانستان در زمینه موفقیت های طالبان تاثیر عمیق داشته و نتیجه غم انگیزی به دنبال دارد که نظر وعقیده ای را برای سالیان طولانی درباره آمریکا شکل داده و برآوردهای نادرست مخالفان را تحریک می کند. وی افزود که این امر به شکل گیری اعتماد خطرناک نیروهای ضعیف و تمایل به دفاع از متحدان واشنگتن را ترویج می دهد.
هماهنگ کننده سابق وزارت خارجه آمریکا در امور مبارزه با تروریست تاکید کرد که دیپلماسی بهتر کار می کند وقتی که پشت سر آن تهدید جدی تغییر نیروها قرار دارد. به گفته وی دولت جو بایدن به این ابزار فشار توجه نکرده و راه حل دیپلماسی اوضاع را پیشنهاد کرده در حالی که چنین چشم اندازی برای افغانستان وجود ندارد.
واکنش سازمان ملل به سقوط افغانستان
دبیر کل سازمان ملل متحد در پی تحولات افغانستان، عمیقا از وضعیت این کشور ابراز نگران کرد.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد در پیام توییتری خود پس از خروج اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان از این کشور، از طالبان خواست برای حفظ جان افراد و نیازهای بشردوستانه نهایت خویشتن داری را داشته باشند.
وی اظهار داشت که سازمان ملل مصمم به حل و فصل مسالمت آمیز و ارتقای حقوق بشر در افغانستان است
گزارش شده که اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد امروز، دوشنبه، به وقت محلی نشستی اضطراری در پی تحولات افغانستان برگزار می کنند.
این نشست با حضور آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ابتدا علنی و سپس بصورت غیر علنی برگزار خواهد شد.
پیش از این، کشورهای نروژ و استونی در حال بحث و رایزنی درباره پیش‌نویس بیانیه‌ای بودند که حملات طالبان را به شهرها و شهرک‌هایی که منجر به تلفات بالای غیرنظامیان می‌شود، محکوم کنند.
گوترش روز جمعه نیز در نشستی خبری اوضاع افغانستان را در حال خارج شدن از کنترل دانست و گفت: وضعیت انسانی سختی در این کشور در جریان است.
دبیر کل سازمان ملل متحد تاکید کرد: از طالبان می خواهم که فورا حمله را متوقف کرده و با حسن نیت به نفع افغانستان و مردم آن مذاکره کنند.
وی با بیان اینکه نیازهای بشردوستانه در افغانستان در حال افزایش است، افزود: تنها در ماه گذشته، بیش از هزار نفر در حملات بی رویه علیه غیرنظامیان به ویژه در ولایت های هلمند ، قندهار و هرات کشته و زخمی شده اند.
دبیر کل سازمان ملل متحد افزود: دست کم ۲۴۱ هزار نفر مجبور به ترک خانه های خود شده اند.
وی بر حمایت همه طرف ها از غیر نظامیان در این درگیری ها تاکید و اضافه کرد که درگیری ها خسارت بیشتری به زنان و کودکان وارد می کند.
حمله تند ترامپ به بایدن
دونالد ترامپ خواستار کناره گیری جو بایدن رئیس جمهوری کنونی این کشور به دلیل بحران افغانستان شد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا که در دوره او خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان تدوین شده بود، در بیانیه ای اظهار داشت: آنچه جو بایدن با افغانستان انجام داده افسانه ای است و این یکی از بزرگترین شکست ها در تاریخ آمریکا خواهد بود.
ترامپ افزود زمان آن رسیده است که بایدن با شرمندگی استعفا کند. این نباید اتفاق بزرگی باشد چرا که از اول هم به طور قانونی انتخاب نشده بود.
رئیس جمهوری سابق آمریکا همچنین سیاست های بایدن را به باد انتقاد گرفت و گفت: او به جای پیروی از برنامه‌ای که دولت ما برای او گذاشت، از افغانستان فرار کرد.
ترامپ درباره طرح خود مدعی شد طرحی که از مردم و اموال ما محافظت و تضمین می‌کرد که طالبان هرگز رویای تصرف سفارتخانه ما یا ایجاد پایگاه حملات جدید علیه آمریکا را نداشته باشد.
رئیس جمهوری سابق آمریکا اضافه کرد: پس از بیرون راندن داعش، بازدارندگی معتبر ایجاد کردم. آن عامل بازدارنده اکنون از بین رفته است.
ترامپ اضافه کرد: طالبان دیگر نه ترس و نه احترامی برای آمریکا یا قدرت آمریکا ندارد.
وی افزود: وقتی طالبان پرچم خود را بر فراز سفارت آمریکا در کابل به اهتزاز در آورند چه شرم آور خواهد بود. این یک شکست کامل از طریق ضعف، بی کفایتی و عدم انسجام کامل استراتژیک است.
ترامپ پیشتر روز یکشنبه تحولات در افغانستان را یکی از بدترین شکست های آمریکا در چند دهه اخیر توصیف کرده بود. وی در بیانیه ای جدید، دولت جدید آمریکا را مسئول انتشار گسترده COVID-19، وضعیت بحرانی در مرز جنوبی ایالات متحده، از دست دادن استقلال انرژی و اقتصاد فلج شده این کشور دانست.
آنچه دیگران می خوانند:
گزارش از محسن رضوی