به گزارش تیتربرتر؛ اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان روز گذشته از کشور گریخت. با فرار اشرف غنی طالبان اعلام پیروزی کرد.تحولات افغانستان آنقدر سریع رخ داد که هیچ ناظر بیطرفی هم پیشروی طالبان با این سرعت را پیش‌بینی نمی‌کرد، حتی طالبان خود نیز تصور نمی‌کرد بدون هیچ گونه مقاومتی کشور را تصرف کند.
موضوع اولین کنفرانس طالبان چه بود؟
به نقل از دوچه وله، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در نخستین کنفرانس مطبوعاتی پس از به دست گرفتن سکان قدرت، روز سه‌شنبه ۱۷ اوت (۲۶ مرداد) در کابل گفت: «جنگ پایان یافته است... (رهبران) همه را مورد عفو قرار داده‌اند.»
مجاهد گفت که طالبان به حقوق زنان احترام خواهند گذارد، خواستار روابط حسنه با کشورهای دیگر هستند و با وابستگان نظامی دولت پیشین رفتاری انتقام‌جویانه در پیش نخواهند گرفت.
ذبیح‌الله مجاهد که سخنگوی اصلی این جنبش است، یک بار دیگر از سوی مقامات رسمی طالبان تضمین داد که رویدادهای گذشته مانند اعدام‌ها در ملاء عام که هم‌اکنون مردم این کشور را وحشت‌زده کرده است، صورت نخواهد گرفت.
سخنگوی طالبان که با کمک یک مترجم سخن می‌گفت، اظهار داشت: «ما خواستار تکرار هیچ مناقشه‌ای، تکرار هیچ جنگی نیستیم و می‌خواهیم تمام عوامل درگیری‌ها را از میان برداریم.»
به گزارش خبرگزاری رویترز، ذبیح‌الله مجاهد افزود: «عداوت‌ها باید پایان پذیرند و ما می‌خواهیم صلح‌آمیز زندگی کنیم. ما نه هیچ دشمن داخلی می‌خواهیم و نه هیچ دشمن خارجی.»
مجاهد گفت که حکومت جدید به محض آنکه وضعیت بی‌ثبات در کابل برطرف شود، شکل خواهد گرفت.
احترام به حقوق زنان یکی از نگرانی‌های بین‌المللی در افغانستان است. ذبیح‌الله مجاهد گفت زنان اجازه اشتغال و فعالیت اجتماعی خواهند داشت "اما در چارچوب اسلام". او افزود: «ما تعهد می‌دهیم که زنان می‌توانند کار کنند، اما بر پایه اصول اسلام.»
سخنگوی طالبان گفت که اعضای نیروهای ارتش و پلیس پیشین مورد عفو قرار گرفته‌اند و مترجمان و پیمان‌کاران و کسانی که با نیروهای بین‌المللی از سال ۲۰۰۱ بدین سو همکاری داشته‌اند، مورد تعرض قرار نخواهند گرفت.
مجاهد گفت: «هیچ کس به شما تعرض نمی‌کند، هیچ کس در خانه شما را نخواهد زد.»
سخنگوی حاکمان جدید افغانستان در این رابطه افزود، طالبان امیدوارند جمعیت بزرگ مستأصلی که هم‌اکنون می‌کوشند در فرودگاه وارد هواپیما شوند و کشور را ترک کنند، در افغانستان بمانند و به بازسازی کشور کمک کنند.
ذبیح‌الله مجاهد وعده داد که کشور افغانستان که بر اساس داده‌های اداره کنترل مواد مخدر سازمان ملل، بزرگ‌ترین تولیدکننده هروئین در جهان است، به کشوری عاری از مواد مخدر بدل خواهد شد و برای کشت گیاهان جایگزین از جامعه بین‌الملل کمک خواهد خواست، تا کشاورزان این کشور برای معاش روزانه خود مجبور به کشت خشخاش نباشند.
هشدار ناتو به طالبان
دبیرکل پیمان نظامی ناتو روز سه‌شنبه ۱۷ اوت (۲۶ مرداد) اعلام کرد، طالبان نباید اجازه دهند که افغانستان بار دیگر به جولانگاه تروریسم بدل شود.
دبیرکل ناتو هشدار داد که این پیمان نظامی اگرچه نیروهایش را از افغانستان خارج کرده است، اما این قدرت نظامی را دارد که هر گروه تروریستی را از دور مورد حمله قرار دهد.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در نخستین کنفرانس خبری از زمان قدرت‌گیری طالبان، به خبرنگاران گفت: «آنها که قدرت را به دست گرفته‌اند مسئولیت دارند تا تضمین دهند که تروریسم بین‌الملل بار دیگر در افغانستان پا نخواهد گرفت.»
استولتنبرگ افزود: «در صورتی که مشاهده کنیم که گروه‌های تروریستی بار دیگر در این کشور در حال تثبیت خود هستند و حملاتی را علیه کشورهای هم‌پیمان ناتو سازمان می‌دهند، این قدرت را داریم به هر گروه تروریستی از دور حمله کنیم.»
همکاری آمریکا با طالبان
"نیوز ویک"، وی گفت: در روز چندین بار با رهبران طالبان تماس گرفته می‌شود. فرماندهان آمریکایی در فرودگاه کابل با نمایندگان طالبان در ارتباط مستقیم هستند تا از حوادث امنیتی جلوگیری شود.
وی افزود: این اقدامات در راستای توافق روز یکشنبه فرانک مکنزی رئیس فرماندهی مرکزی آمریکا با نمایندگان گروه طالبان در قطر است. بر اساس این توافق دو طرف برای کاهش تنش میان نیروهای آمریکایی و طالبان و اجازه خروج امن آمریکا از کابل موافقت کردند.
سخنگوی پنتاگون همچنین اعلام کرد هیچ خشونتی از سوی نیروهای گروه طالبان رخ نداده است و صدها نیروی امنیتی ارتش افغانستان مشغول کمک به عملیات تخلیه در فرودگاه کابل هستند.
در همین حال ژنرال هانک تیلور معاون رئیس ستاد مشترک آمریکا در پنتاگون به خبرنگاران گفت: در روز سه شنبه ۹ فروند هواپیمای ترابری سی ۱۷ وارد فرودگاه کابل شد و یک هزار نیروی نظامی را به این شهر منتقل کرد. امروز همچنین هفت فروند هواپیمای سی ۱۷ با ۷۰۰ تا ۸۰۰ شهروند افغان و ۱۶۵ آمریکایی فرودگاه کابل را ترک کرده است.
وی افزود: هدف افزایش پروازها و انجام یک پرواز در هر ساعت است. ما می‌خواهیم روزانه ۵ تا ۹ هزار نفر را از کابل خارج کنیم. درحال حاضر بیش از ۴ هزار نیروی نظامی آمریکا در کابل حضور دارند و احتمالا تا روز چهارشنبه این تعداد به ۶ هزار نفر خواهد رسید.
نیروهای طالبان روز یکشنبه وارد کابل شدند و کنترل کامل افغانستان به دست این گروه افتاده است.
جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا نیز در اولین واکنش به سقوط دولت کابل طی سخنانی در کاخ سفید، اشتباهات متعدد در افغانستان در طول دو دهه حضور نظامی ایالات متحده در این کشور را پذیرفت و مسئولیت وضعیت فعلی را که در افغانستان حکمفرما است، به عهده گرفت.
وی با ابراز پشیمانی نسبت به دو دهه اشغال افغانستان توسط دولت‌های ایالات متحده گفت: من مردم آمریکا را با این ادعا که فقط با کمی بیشتر ماندن در افغانستان همه چیز تغییر می‌یابد، گمراه نمی‌کنم. همچنین من از مسئولیت خود در مورد این که امروز در کجا هستیم و چگونه باید از اینجا جلو برویم کوتاه نخواهم آمد.
این در حالی است که بایدن درسخنرانی ۱۷ تیرماه خود که پایان ماموریت نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان را ۳۱ اوت (۹ شهریور) اعلام کرد، گفته بود: تسلط طالبان بر افغانستان حتمی نیست و دولت افغانستان مانند هر دولتی دارای نیروهای نظامی و تجهیزات است.
مطالب مرتبط:
سرنوشت افغانستان با طالبان
مقامات طالبان از روز گذشته تلاش می‌کنند روابط حسنه‌ای با کشورهای دیگر داشته باشند، حتی با دستورات پیاپی به دنبال ممانعت از تندروی‌های احتمالی نیروهای خود در کابل هستند. به نظر می‌رسد طالبان به دنبال آن است که چهره تازه‌ای از خود به نمایش بگذارد.
این گروه از سازمان‌های حقوق بشری خواسته که در کابل بمانند. از کشورهای خارجی خواسته سفارت‌های خود را تعطیل نکنند و تضمین داده که امنیت دیپلمات‌ها را برقرار می‌کند.
در این شرایط کشورهای خارجی مواضع محتاطانه‌ای در قابل تحولات رخ داده اتخاذ کرده‌اند. یکی از مهمترین مسائل این است که آیا باید طالبان را به رسمیت شناخت؟
بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس جانسون از سازمان ملل و نیروهای ناتو خواست با یکدیگر متحد شوند: «ما نمی‌خواهیم به‌طور دو جانبه کسی طالبان را به رسمیت بشناسد.»
آمریکا هم تاکنون در این باره اعلام موضع نکرده است اما بعید است به زودی طالبان را به رسمیت بشناسد.
ضمیر کابلوف نماینده ویژه ریاست جمهوری روسیه در امور افغانستان گفت، مسکو برای به رسمیت شناختن نظام طالبان در افغانستان عجله نخواهد کرد. او افزود: “ما منتظر خواهیم ماند و خواهیم دید که این نظام چگونه رفتار خواهد کرد.”
پاکستان هم به عنوان همسایه افغانستان موضع مشابهی دارد. محمد شاه قریشی، وزیر خارجه پاکستان می‌گوید اسلام‌آباد «وقتی که زمانش فرا برسد» گروه طالبان را به رسمیت خواهد شناخت. او گفت: «پاکستان در افغانستان بی طرف است و فقط خواستار روابط خوب با همسایه‌اش است.»
چین پیشتر اعلام کرده بود که اگر طالبان با خشونت کابل را تصرف کند آن را به رسمیت نخواهد شناخت، حالا باید دید موضع جدید این کشور چیست.
اولین واکنش ایران به سقوط افغانستان توسط طالبان
اما ایران چه می‌گوید و چه موضعی دارد. ایران تاکنون تلاش کرده که تحولات در افغانستان صلح‌آمیز باشد. مرزهای خود را به روی نظامیان فراری باز کرده است. همچنین برای آواره‌گان نیز تمهیداتی اندیشیده است.
ایران چندی پیش مذاکراتی را هم میان گروه طالبان و دولت اشرف غنی ترتیب داد اما به نتیجه مطلوب نرسید.
ایران با احتیاط درباره طالبان اظهار نظر می‌کند. یکی از بحث‌برانگیزترین موضع‌گیری‌های مقامات ایرانی مربوط به توئیت رسول موسوی مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه است که چند روز پیش، پس از سقوط هرات از گروه طالبان با عنوان «امارات اسلامی» یاد کرد.
طالبان می‌گوید می خواهد در افغانستان امارات اسلامی تشکیل دهد. به همین جهت اقدام دیپلمات ایرانی به رسمیت شناختن طالبان تلقی شد و انتقاداتی از آن صورت گرفت.
اما در واقع به نظر می‌رسد ایران هنوز تصمیمی در این رابطه نگرفته است و می‌خواهد با حفظ آرامش تحولات را دنبال کند و موضع برخی سیاستمداران افغانستانی را تقویت کند. حمایت شب گذشته محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران از ابتکار حامد کرزی در همین راستاست.
برنامه حامد کرزی پس از سقوط افغانستان
حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان روز گذشته اعلام کرد که برای جلوگیری از هرج و مرج و کاهش درد و رنج مردم برای اداره بهتر امور مربوط به صلح و انتقال مسالمت‌آمیز قدرت شورای هماهنگی تشکیل داده است. این شورا شامل خود او، عبدالله عبدالله و گلبدین حکمتیار است.
این شورا از نیروهای امنیتی حکومت و نیروهای امنیتی طالبان خواست تا جلوی درگیری‌ها و هرج و مرج و تحریکات افراد غیرمسئول را قاطعانه بگیرند.
محمد جواد ظریف، ضمن بازنشر توئیت کرزی گفت: «خشونت و جنگ، همانند اشغال، هیچگاه راه فیصله مشکلات افغانستان نبوده و نخواهد بود.»
او با اشاره به تشکیل شورای هماهنگی از سوی حامد کرزی، عبدالله عبدالله و گلبدین حکمتیار گفت: «ابتکار برادران در شورای هماهنگی و دیگر رهبران افغانستان می‌تواند زمینه‌ساز گفتگو و انتقال مسالمت‌آمیز به صلح پایدار باشد.»
او افزود: «جمهوری اسلامی ایران به کوشش خود برای مصالحه در افغانستان ادامه می‌دهد.»
ایران با احتیاط تحولات را دنبال می‌کند
امروز هم علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران موضع‌گیری مشابهی گرفت که نشان می‌دهد ایران با احتیاط تحولات را دنبال می‌کند.
شمخانی در توییتی نوشت: «دی ماه ۹۷ در سفر به کابل جلسه پرچالشی با رییس‌جمهور افغانستان داشتم. سخنان سوزناک امروز وزیر دفاع این کشور ترجمان آثار اشغال ۲۰ ساله افغانستان توسط آمریکا و عمق نفوذ و تاثیرگذاری واشنگتن در دولت این کشور بود. همچون ۴۰ سال گذشته پشتیبان مردم افغانستان و خواست و اراده آنها هستیم.»
اشاره شمخانی به اظهارات ژنرال بسم الله محمدی سرپرست وزارت دفاع ملی افغانستان است.
او به دنبال فرار اشرف غنی در توئیتر پیام تندی منتشر کرد و نوشت: آنها دستان ما را از پشت بستند و وطن را فروختند، لعنت به این مرد ثروتمند و گروهش
وضعیت نمایندگی‌های ایران در افغانستان
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به تحولات افغانستان گفت: در مورد وضعیت نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در افغانستان شرایط اینگونه است که از پنج نمایندگی کشورمان در افغانستان شامل کابل، مزار شریف، جلال آباد، هرات و قندهار، همکاران ما از مدتی قبل از سه نمایندگی شامل مزار شریف، جلال آباد و قندهار خارج شده بودند و فعالیت‌های خود را از کابل پیگیری می‌کردند.
وی افزود: البته به دلایلی جمع‌بندی این بود که تعطیلی این نمایندگی‌ها اعلام نشود و در حال حاضر در این سه نمایندگی تنها نگهبان و چند نفر از کارکنان محلی حضور دارند.
خطیب‌زاده ادمه داد: در مورد سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل، تقلیل نیروها صورت گرفته و تا جائی که فعالیت‌های ضروری سفارت مختل نشود همکاران برگشته‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه گفت: دیپلمات‌های ما در هرات در سلامت بوده و مشکلی برای رفت و آمد به ایران ندارند اما به جهت اطمینان ترجیح داده شده است که فعلا در محل نمایندگی باقی بمانند.
آنچه دیگران می خوانند:
گزارش از محسن رضوی
