به گزارش تیتربرتر؛ یکی از دیپلماتهای سابق کشور در امور افغانستان گفت: حاکمیت به دست طالبان بیفتد می تواند باعث ناامنی بیشتر و درگیری و جنگ داخلی شود. این امر تاثیر مهاجرتی به ایران دارد چون باعث می شود گروه های بزرگی از مردم افغانستان راهی ایران شوند که هم اقتصاد و هم امنیت ایران را تحت تاثیر خود قرار دهد و عواقب اجتماعی داشته باشد.
محاصره کامل کابل توسط طالبان
کانال خبر تازه افغانستان نوشت: منابع خبری می گویند نورستان نیز بدون درگیری به طالبان واگذار شد. همچنین شهر میدان شهر مرکز ولایت میدان وردک کامل به تصرف طالبان درآمد.مقام ولایت، قومندانی امنیه، محبس مرکزی و تمام تأسیسات آن به گونه کامل تحت کنترول طالبان قرار گرفت.
در همین حال مرزهای افغانستان در تلاطم و گفته می شود که ۸۴ سرباز افغانستانی که میخواستند از حیرتان وارد ازبکستان شوند که توسط نیروهای ازبکستانی بازداشت شده اند.
گزارشهای تازه از تسلیم کامل ولایت خوست به طالبان و تصرف پارون مرکز ولایت نورستان توسط طالبان خبر میدهند.
همچنین طالبان ویدئویی را منتشر کرده است که نشان می دهد طالبان وارد کنسولگری ایران در مزارشریف شدهاند و با کارمندان آنجا صحبت کرده و میگویند هیچ مشکلی نیست.
سانههای افغانستان همچنین از ورود شبهنظامیان طالبان به ولایت کابل از سمت غرب خبر میدهند.
بر اساس گزارشها درگیری میان نیروهای امنیتی افغانستان و شبهنظامیان طالبان در ولسوالی پغمان در غرب پایتخت شدت گرفتهاست و تیراندازیهای پراکندهای هم درون شهر کابل شنیده میشود.
شبکه های خبری همچنین از تسلیم ولایت ننگرهار به طالبان خبر می دهند گفته شده که ضیاءالحق امرخیل، والی ننگرهار نیز به طالبان پیوسته است و فیلمی در فضای مجازی منتشر شده که ضیافت صبحانه برای طالبان از سوی والی این استان برگزار شده است.
همچنین تصاویر دیگر از گشت و گذار طالبان با رنجرهای نظامی و توقف فعالیت رسانهها در مزارشریف خبر می دهد.
پس از سقوط شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ به دست طالبان؛ این گروه با رنجرهای نظامی در شهر گشت و گذار میکنند، مردم در خانههای خود پشت دروازههای بسته نشستهاند و فعالیت تمام رسانهها در این شهر متوقف گردیده است.
در همین حال ولایت خوست نیز به طور مسالمت آمیز تحویل طالبان شد و ولسوالی چهارکنت بلخ بهم به دست طالبان افتاد.
پس از سقوط شهر مزارشریف، چهارکنت یگانه ولسوالی باقی مانده ی بلخ نیز صبح امروز به تصرف طالبان در آمد و نیروهای امنیتی این ولسوالی تسلیم طالبان گردیدند.
این در حالی است که گفته میشود بگرام کابل نیز سقوط کرده و دولت تاکنون در این باره واکنشی نشان نداده است.
در همین حال حامد کرزی، رییسجمهور پیشین کشور با عبدالله عبدالله، رییس شورا عالی مصالحهی ملی دیدار کرد.
در این دیدار در مورد اعزام هیئت با صلاحیت و صاحباختیار مذاکرهکننده با گروه طالبان به قطر و اتخاذ تصمیمهای لازم مشوره صورت گرفت.
خطر دلار با سقوط افغانستان
بر اساس گزارشها طالبان وارد کابل شدهاند و تقریبا میتوان گفت افغانستان به دست طالبان سقوط کرده است و حالا برخی از مقامات دولت افغانستان میگویند آمادهاند که حکومت را بدون جنگ تحویل دهند.
فارس هم امروز فیلمی منتشر کرده از شهروندان کابل که برای دریافت سپردههای بانکیشان مقابل بانکها صف کشیدهاند. اقدامی که نشان از عدم اطمینان افغانستانیها به روابط مالی و بانکی زیر سایه طالبان دارد.
البته تبعات این نااطمینانی فقط افغانستان را شامل نمیشود و ترکشهای آن به زودی به روابط مالی و درآمد ارزی ایران هم برخورد میکند.
خطر از دست دادن سه میلیارد دلار درآمد ارزی
رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان ماه گذشته در گفتگو با اقتصاد آنلاین حجم صادرات ایران به افغانستان در سال گذشته را ۲٫۹ میلیارد دلار اعلام کرده بود و گفته بود: «با این وضعیت حجم صادرات ایران به افغانستان در سال۱۴۰۰ حتی به رقم سال گذشته هم نخواهد رسید و آینده نامعلومی پیشروی تجار است»
این درحالی است که روابط تجاری با افغانستان از نظر ارز آوری در شرایط تحریم نفتی سالهاست، اهمیت ویژهاتی برای ایران دارد.
آخرین رقم اعلام شده برای تجارت ایران با افغانستان رقمی نزدیک به سه میلیارد دلار است. حالا این کشور به عنوان یکی از پنج شریک بزرگ تجاری ایران به تسخیر طالبان درآمده است و پیشبینی میشود امسال دیگر خبری از این مقدار ارزآوری نباشد.
به نقل از تجارتنیوز، بر اساس گزارشها طالبان وارد کابل شدهاند و تقریبا میتوان گفت افغانستان به دست طالبان سقوط کرده است و حالا برخی از مقامات دولت افغانستان میگویند آمادهاند که حکومت را بدون جنگ تحویل دهند.
فارس هم امروز فیلمی منتشر کرده از شهروندان کابل که برای دریافت سپردههای بانکیشان مقابل بانکها صف کشیدهاند. اقدامی که نشان از عدم اطمینان افغانستانیها به روابط مالی و بانکی زیر سایه طالبان دارد.
البته تبعات این نااطمینانی فقط افغانستان را شامل نمیشود و ترکشهای آن به زودی به روابط مالی و درآمد ارزی ایران هم برخورد میکند.
مطالب مرتبط:
خطر از دست دادن سه میلیارد دلار درآمد ارزی
رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان ماه گذشته در گفتگو با اقتصاد آنلاین حجم صادرات ایران به افغانستان در سال گذشته را ۲٫۹ میلیارد دلار اعلام کرده بود و گفته بود: «با این وضعیت حجم صادرات ایران به افغانستان در سال۱۴۰۰ حتی به رقم سال گذشته هم نخواهد رسید و آینده نامعلومی پیشروی تجار است»
این درحالی است که روابط تجاری با افغانستان از نظر ارز آوری در شرایط تحریم نفتی سالهاست، اهمیت ویژهاتی برای ایران دارد.
این کشور در بین پنج کشور عمده صادراتی ماست و حالا زیر سایه طالبان شدیدا با نااطمینانیهای مالی و تجاری درگیر شده است. این یعنی زنگ خطری برای درآمد ارزی ایران.
پیرملازهی، کارشناس مسائل افغانستان میگوید:« گمرکات بین ایران و افغانستان از جمله اسلام قلعه و میلک در دست طالبان است ولی آنها هنوز فرمول روشنی درباره تجارتشان اعلام نکردهاند. فقط در حال حاضر هر کامیونی که بار رد میکند، هر باری و به میزانی که باشد، باید ۵۰ هزار افغانی به طالبان بدهد تا اجازه عبور بگیرد».
به اعتقاد این کارشناس در این شرایط احتمالا تجار ایرانی به مرور انگیزه و اطمینان را برای تجارت با افغانستان از دست میدهند. چرا که وضعیت سرمایهشان در این کشور بسیار نامعلوم است. بنابراین او پیشبینی میکند که احتمالا کاهش قابل توجهی در صادرات ایران به افغانستان و ارزآوری از این طریق داشته باشیم.
دبی جایگزین بازار ارز هرات شد؟
از اهمیت روابط تجاری با افغانستان و تاثیر بلندمدت آن بر وضعیت ارزی ایران که بگذریم، باید تاثیر هیجات کوتاهمدت ناشی از تزلزل در هرات را هم برای بازار ارز داخلی در نظر گرفت.
شهر هرات واسطه تامین اسکناس دلار از شرق آسیا و خاور دور برای ایران است و حالا با ایجاد ناامنی در آن در روزهای اخیر، بازار ارز ایران در شرق آسیا گسسته شده است.
پیشبینی میشود این موضوع منجر به تغییراتی در نرخ دلار ایران شود چرا که تأمین حوالههای صرافیهای کشور نیز توسط بازار هرات انجام میشد.
حالا با توجه به ناامن شدن این شهر برخی شنیدههایی نشان میدهد تعدادی از صرافیهای مهم هرات به مشهد آمدهاند.
صرافیهای داخلی هم بعضا مجبور شدهاند اسکناس دلار خود را از دبی تأمین کنند که این موضوع منجر به تغییرات جزئی در قیمت تمام شده دلار میشود.
با این حال پیرملازهی در این باره میگوید: معاملات در هرات ادامه دارد. ظاهرا طالبان اولین کاری که انجام دادهاند اطمینان بخشیدن به صرافیها بوده است. آنها سریعا نیروهایی برای حفاظت از صرافیها گذاشتند تا معاملات ادامه یابد.
او ادامه میدهد: بنابراین هرات همچنان به عنوان قطب قیمتدهی و معاملات ارز باقی خواهد ماند.
گویا طالبان فعلا منافع خودشان را در فعالیت این صرافیها میبینند. البته ممکن است در مدت اخیر به علت ناآرامیها بازارارزشان کمی متزلزل شده و نوساناتی داشته باشد اما طالبان به این بازار گسترده مالی نیاز دارند.
سرنوشت نامعلوم شبکه بانکی افغانستان
با تمام اینها چه چشماندازی از روابط مالی و بانکی افغانستان زیر سلطه طالبان میتوان داشت؟ این سوالی است که پیرملازهی اینطور به آن پاسخ میدهد: طالبان مجبور هستند شبکه بانکی را بازسازی کنند. البته با نگاه خودشان. یعنی بانکداری اسلامی و بدون ربا که در ایران هم تجربه کردیم. البته احتمالا به مرور به اسم کارمزد، ربا را به شبکه بانکی بازگردانند.
او درباره این که آیا سازمانها و نهادهای مالی بینالمللی حاضر به همکاری با طالبان هستند یا نه؟ نیز میگوید: آنچه همه جای دنیا در ارتباط با قوانین مالی و بانکی بینالمللی مطرح است برای طالبان مطرح نیست.
او ادامه میدهد: ولی آنها نیروی تخصصی ندارد و نهایتا مجبور هستند از تکنوکراتها استفاده کنند و به مرور با تثبیت طالبان سیستم مالی افغانستان هم روی روال میافتد. جهان هم به مرور رابطه مالی با آنها تن در میدهد همانطور که آمریکا این کار را کرده است.
این کارشناس باور دارد که طی معاملهای بین طالبان و آمریکا راه برای نیروهای رادیکال اهل سنت مثل القاعده و داعش باز شده تا در افغانستان حضور یابند و متتفع شوند به این شرط که در آینده قدرت سرمایهداری تحت تاثیر قرار نگیرد. بنابراین حالا دیگر خطر حضور این نیروها در افغانستان برای ایران، سوریه، چین و… است نه آمریکا و متحدانش.
این در حالی است که پیش از این فعالان بازار ارز حضور گروههایی مثل طالبان را در همسایگی ایران، وجود تهدیدی دائمی و عامل موثر بر رشد نرخ ارز در داخل تلقی کرده بودند. با این حساب ظاهرا بازار ارز ایران زیر سایه طالبان نه چشمانداز مثبتی برای ارزآوری از طریق تجارت با افغانستان در بلند مدت دارد نه آرامش و اطمینانی برای تثبیت نرخ در کوتاه مدت!
آنچه دیگران میخوانند:
نویسنده: محسن رضوی