ازدواج حضرت علی(ع) با حضرت فاطمه(س) به فرمان خداوند، از امتیازاتی است که رسول اکرم(ص) بر آن مباهات میکرد. در این پیوند پر میمنت، فرشتگان آسمان در سرور و شادمانی و بهشتیان به زینت و زیور آراسته شده بودند. فاطمه زهرا (س) دختر پیغمبر اکرم (ص) و از دوشیزگان ممتاز عصر خویش بود. پدر و مادرش از اصیلترین و شریفترین خانوادههای قریش بودند. از حیث جمال ظاهری و کمالات معنوی و اخلاقی از پدر و مادر شریفش ارث میبرد و به عالیترین کمالات انسانی آراسته بود.
اولین روز از ماه ذی الحجه یادآور پیوندی آسمانی است؛ پیوندی که سنگ بنای خانواده ای بی نظیر شد تا مردمان برای همیشه زندگی و منش آنان را الگو قرار دهند. ازدواج را میتوان اثرگذارترین رخداد در زندگی زن و مرد دانست؛ رخدادی که اگر به درستی و از روی آگاهی صورت پذیرد، مایه رشد و تعالی زن و شوهر است.
ازدواج در همه دین ها از جمله مسیحیت و یهود، به شکلی متفاوت برقرار می شود و در اسلام، بیش از دیگر دین ها و آیین ها، به مسئله ازدواج توجه شده است. این دین الهی، برای مرد و زن حقوقی جداگانه و متناسب با آنها، برای زندگی شان آدابی نیکو و برای ازدواج، روش و اصولی خاص در نظر گرفته است. اصل هم بر این است که استواری و نیک بختی نصیب خانواده ها شود. مهم ترین فایده و هدف ازدواج، تشکیل خانواده است. علاقه بین زوجین و تشکیل کانونی مشترک برای زندگی جدید، مایه آرامش زن و مرد و موجب کمال روح و تکمیل شخصیت آنهاست.
اگر کانون خانواده سالم و پایدار بماند، بر روی آینده افراد و بر همین وضع فعلی جامعه تأثیر مثبت و ارزشمندی خواهد گذاشت.
پیمان آسمانی علی(ع) و زهرا(س) نمونهای از عشق و دینداری
در اولین روز از ماه ذی الحجه، حضرت علی (ع)، پسر عم و جانشین رسول خدا (ص) با برترین بانوی جهان پیمان عشق بست و خداوند، والاترین فرستاده خویش را بر این پیمان گواه گرفت. برکت ازدواج حضرت علی و حضرت زهرا، عمری به گستردگی آفتاب دارد، زیبایی این زندگی چندان تاثیرگذار است که یاد و نام آن را در تاریخ برای همیشه ماندگار ساخت.
به دلیل اهمیت ازدواج و جایگاه خانواده در سلامت فرد و جامعه، سالروز پیوند فرخنده حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) در جمهوری اسلامی ایران به نام «روز ازدواج»نامگذاری شده است. تامل در زندگی کاملترین و موفقترین انسانهای تاریخ، ما را به روش هایی کارآمد و الگوبرداری صحیح از آنان برای نیل به اهداف متعالی سوق می دهد.
تمام کسانی که می خواهند در کنار خانواده خود به سوی سعادت قدم بردارند و در این راه نیازمند الگوی مناسبی هستند، می توانند با بررسی زندگی حضرت علی و حضرت فاطمه بهترین شیوه ها و منش ها را بیاموزند.
حضرت علی (ع) می فرمایند: "عشق به خداوند، آتشی است که بر چیزی نمی گذرد، جز آنکه آن را به آتش می کشاند و نوری خدایی است که بر چیزی پرتو نمی افکند، جز آنکه آن را غرق نور می کند. پس کسی که به خداوند عشق ورزد، همه چیز مُلک و ملکوت خویش را به او می دهد. هرگاه خداوند بخواهد بنده را گرامی بدارد، او را گرفتار عشق و محبت خویش میگرداند."
در خانوداه کوچک علی و فاطمه، تمام اعضای خانواده عاشق و شیفته پروردگار بودند. آتش عشق پروردگار، آن خانه را غرق نور الهی و اعضای خانواده را شیفته پروردگار ساخته بود. ولذا، صفات زیبای الهی نیز در وجود دو زوج جوان متجلی بود. آنها با محبت و مهرورزی خانه کوچک و گلین خود را گرم و با صفا کرده بودند. خانه ملکوتی شان، اتاقی ویژه نماز و مناجات با پروردگار داشت.
فاطمه سیده زنان جهان
حضرت فاطمه علیها السلام همه صفات نیک را با هم داشت و می کوشید همه اعضای خانواده به این صفات زیبای انسانی، بویژه ایثار، بخشش، خضوع، احترام و .. آراسته باشند.
پیامبر (ص) فرمودند: … دخترم فاطمه سیده زنان جهان از اولین و آخرین است ، او پاره تن من و نور چشم من و میوه دل من و روح من در بدن من است، و او حوریه اى انسانى (و به وجود آمده) از من است، هنگامی که در محرابش به نماز و عبادت در پیشگاه پروردگار خویش مى ایستد، نور او براى فرشتگان آسمان مى درخشد، همچنان که نور ستارگان براى اهل زمین مى درخشد، و خداى عزیز و جلیل به فرشتگانش مى فرماید: فرشتگان من، اینک به فاطمه، بنگرید که در پیشگاه من ایستاده و اندامش از خوف و خشیت من لرزان است، و با قلب خود به عبادت من روى آورده است، گواه باشید که من پیروان او را از آتش دوزخ امان بخشیدم."
در این خانواده روح و جان اعضا با قرآن عجین گشته و تمام اخلاق و مرام خانواده فاطمی، قرآنی بود. تلاوت قرآن پدر خانواده، چنان در اوج بود که درباره او گفته اند: "به خدا سوگند! هیچ فردی از قریش بیش از امام علی علیه السلام قرآن نمیخواند."
تاکید بانوی دوعالم بر تلاوت سوره های واقعه، الرّحمن و حدید
حضرت زهرا علیها السلام شبانه روز با قرآن کریم انس داشت و به تلاوت آن عشق میورزید. آن حضرت بر تلاوت سوره های واقعه، الرّحمن و حدید تأکید می کرد و می فرمود: "قرائت کننده این سه سوره در آسمان ها ساکن فردوس خوانده می شود."
از سوی دیگر حضرت زهرا (س) محیط خانه را به دانشگاهی بی نظیر در عرصه آموزش معارف اسلامی تبدیل کرده بود؛ از تعلیم فرزندان گرفته تا تعلیم مردم و تشکیل کلاس های دینیـ علمی در خانه. او همچون پدرش، مربی اخلاق بود و معلم قرآن؛ مقامی که تنها از آنِ پیامبر و اهلبیت پاک نهاد اوست.
فاطمه زهرا (س) عمری را با تلاشی بی امان، در نهایت مهربانی و دلسوزی به تعلیم و تبلیغ معارف دین و تربیت دین باوران پرداخت.
تقسیم کار در خانه
زندگی مشترک علی و فاطمه نمونه ای کامل در مسایل خانوادگی است. آنچه در خانه حضرت زهرا (س) صورت میپذیرفت، همه از حکمت بیکران الهی الهام گرفته بود. تقسیم کار در این خانه نورانی، از دانش و حکمت نبوی سرچشمه می گرفت: تدبیر کارهای منزل بر عهده زهرا علیها السلام و تدبیر امور بیرون منزل بر دوش علی علیه السلام.
آن هنگام که رسول خدا (ص) چنین تقسیم کاری را به علی (ع) و زهرا (س) پیشنهاد فرمود، فاطمه خوشحالی و رضایت خویش را این گونه ابراز کرد: "جز خدا کسی نمیداند از این تقسیم کار تا چه اندازه مسرور شدم؛ چراکه رسول خدا مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است، باز داشت."
مطالب مرتبط: روز خیانت به اسلام/جمعه خونین مکه
طرح پیشنهادی رسول خدا بیش از هر چیز، به استعدادهای طبیعی و تکوینی هر یک از مرد و زن بازمیگردد؛ طرحی که در عرصه وظایف خانوادگی، نه زن سالاری را تجویز میکند، نه مردسالاری را؛ بلکه دربردارنده تقسیم کاری عادلانه در سایه سار ایثار و صمیمیت خانوادگی است.
حفظ اعضای خانواده از حرام الهی
بالاترین هنر بانوی خانه، حفظ اعضای خانواده از حرام الهی است تا همیشه ارتباط خانواده و اعضای آن با عالم ملکوت برقرار باشد. این هنری است که حضرت فاطمه علیها السلام آن را به اوج رساند.
آن حضرت در آخرین وصیت های خویش به امیرمؤمنان علی (ع) بر این معنا تأکید ورزیده است:
"پسر عمو جان، تا در خانه تو بودم، دروغی نگفتم، خیانتی نکردم و از دستورات (الهی) تو هیچگاه گامی فراتر ننهادم."
در ادامه بخشی از فرازهایی از فرمایشات رهبر معظم انقلاب درباره ازدواج جوانان را می خوانید:
اساس ازدواج در اسلام؛ سادگی
اساس ازدواج در اسلام بر سادگی است. در اوایل انقلاب نیز همین طور بود. در همه امور زندگیتان، سادگی را رعایت کنید. اولش هم از همین مراسم ازدواج است، از اینجا شروع میشود. اگر ساده برگزار کردید، قدم بعدیاش هم میشود ساده و الّا شما که رفتید آن مجلس کذایی، مثل اعیان و اشرافهای زمان طاغوت را درست کردید، بعد دیگر نمیتوانید بروید توی خانه کوچکی، مثلاً با وسایل مختصری زندگی کنید، اینجور نمیشود، از اول، پایه زندگی را براساس سادگی و سادهزیستی بگذارید تا زندگی بر خودتان، بر کسانتان و بر مردم جامعه انشاءالله آسان شود.
والدین! سختگیری نه
به پدرها و مادرها تذکّر میدهم؛ من خواهش میکنم و تقاضا میکنم از شماها که یک خرده امکانات ازدواج را آسان کنید. پدر و مادرها سختگیری میکنند؛ هیچ سختگیری لازم نیست. بله، یک مشکلات طبیعی وجود دارد ــ مسأله مسکن، مسأله شغل و از این مسائل ــ لکن «اِن یَکونوا فُقَرآءَ یُغنِهِمُ اللهُ مِن فَضلِه»؛ خوب، این قرآن است. ممکن است جوان، الآن هم امکانات مالی مناسبی نداشته باشد، امّا انشاءالله بعد از ازدواج خدای متعال گشایش میدهد. ازدواج جوانها را متوقّف نکنند؛ من خواهش میکنم که پدرها و مادرها به این مسأله توجّه کنند.
تبعات سخت بیتفاوتی نسبت به ازدواج
من از این بیم دارم که نگاه بیتفاوت نسبت به مسأله ازدواج ــ که متأسفانه امروز کم و بیش، این نگاه بیتفاوت وجود دارد ــ در آینده تبعات سختی را برای کشور به وجود بیاورد.
مخالفت برخی دستگاههای فرهنگی با ازدواج!
لعنت بر آن کسانی که برخلاف سنّتهای اسلامی و سنّت ازدواج، با سنّت ازدواج صریحاً مخالفت میکنند و بعضی از منشورات ما و دستگاههای فرهنگی ما متأسّفانه این را ترویج میکنند؛ باید با اینها مقابله کرد.
ازدواج؛ تنگی معیشت نمیآورد
انگیزه برای ازدواج، باید تبدیل بشود به یک اقدام عملی، یعنی ازدواج باید تحقق پیدا بکند. این که خدای متعال میفرماید: «اِن یَکونوا فُقَرآءَ یُغنِهِمُ اللهُ مِن فَضلِه»، این یک وعده الهی است؛ ما باید به این وعده، مثل بقیه وعدههای الهی که به آن وعدهها اطمینان میکنیم، اطمینان کنیم. ازدواج و تشکیل خانواده موجب نشده است و موجب نمیشود که وضع معیشتی افراد دچار تنگی و سختی بشود، یعنی از ناحیه ازدواج، کسی دچار سختی معیشت نمیشود؛ بلکه ازدواج ممکن است گشایش هم ایجاد کند.
مقابله با ادامه افزایش سن ازدواج
محیط دانشجویی، محیط خوبی و مناسبی است برای زمینه سازی ازدواج. بهنظر من بر روی مسأله ازدواج جوانها، خود جوانها، اولیای خانوادههایی که جوانها متعلق به آنها هستند و مسئولان ذیربط مرتبط با دانشگاه، فکر کنند و تصمیم بگیرند؛ نگذاریم سن ازدواج ــ که امروز متأسفانه بالا رفته؛ بهخصوص در مورد دختران ــ ادامه پیدا بکند. بعضی از تصورات و سنتهای غلط در مورد ازدواج وجود دارد که اینها دستوپاگیر است، مانع از رواج ازدواج جوانها است؛ این سنّتها را باید عملاً نقض کرد.
اصرار پیامبر(ص) بر ازدواج زود جوانها
پیامبر اکرم(ص) اصرار داشتند جوانها زود ازدواج کنند؛ چه دخترها و چه پسرها؛ البته با میل خودشان و با اختیار خودشان، نه این که دیگران برایشان تصمیم بگیرند. ما هم باید در جامعه خودمان، این را رواج دهیم. جوانها در سنین مناسب، وقتی از دوران جوانی خارج نشدهاند، در همان حال گرمی و شور و شوق باید ازدواج کنند. این برخلاف برداشت و تلقّی خیلی از افراد است که خیال میکنند ازدواجهای دوران جوانی، ازدواجهای زودرس است و ماندگار نیست، درست برعکس است. اینگونه ازدواجها اگر درست صورت بگیرد، ازدواجهای بسیار ماندگار و خوبی هم خواهد بود و زن و شوهر در چنین خانوادهای کاملاً با هم صمیمی خواهند بود.
اساس بقای زندگی؛ سازگاری
سازگاری در زندگی، اساس بقای زندگی است و همین است که محبت میآفریند، همین است که موجب برکات الهی میشود، همین است که دلها را به هم نزدیک کرده و پیوندها را مستحکم میکند.
این که میگویند شما سازگار باشید، یعنی شما با هر وضعیتی که هست و پیش آمده، بسازید، معنای سازگاری این است. اول ازدواج که آدم هیچ متوجه نیست، بعد از یک خرده که گذشت، ممکن است یک ناسازگاریهایی حس کند. آیا باید اینجا از هم سرد شوند و بگویند: این مرد یا این زن دیگر به درد من نمیخورد؟! نه! شما باید خودتان را با این مسأله تطبیق دهید. اگر چنانچه قابل اصلاح است، اصلاحش کنید و اگر دیدید نه، کاری نمیشود کرد، با او بسازید.
سازشکاری در محیط خانواده جزو واجبات است. نبایستی زن و شوهر تصمیم بگیرند که خودشان هرچه گفتند، همان شود، آنچه خودشان میپسندند و آنچه راحتی آنها را تأمین میکند، همان بشود، نه، اینطور نباید باشد؛ باید بنا داشته باشند که با هم سازگاری کنند، این سازگاری لازم است، اگر دیدید مقصود شما تأمین نمیشود، مگر با کوتاه آمدن، کوتاه بیایید.