شخص حسود کسی است که از وجود نعمت ، شادکامی ، موفقیت و پیشرفت دیگران در حیطه های مالی، تحصیلی و شغلی ، مورد توجه واقع شدن دیگران توسط فرد یا افراد دیگر ، مطرح شدن سایرین در حیطه های مختلف اجتماع ناراضی است و دوست ندارد که دیگری از نعمت یا آسایش برخوردار باشد.حس حسادت یک حس پیچیده است که طیفی از احساسات را در بر میگیرد، از احساس ترس ترد شدن تا خشم و تحقیر.

حس حسادت

حس حسادت ترکیبی از ناراحتی، عصبانیت، انزجار و تنفر است.این حس تاکنون روابط بی نقص بسیاری را از بین برده و باعث ایجاد تنش های بسیار شدیدی در فرد حسود، دوستان و خانواده شده است.در مواردی حسادت شدید گاهی علت ارتکاب قتل و یا خودکشی نیز بوده است.حس حسادت یکی از متداول ترین احساسات بشر بوده و افراد در هر جنسیتی آنرا تجربه میکنند.این احساس به فرهنگ خاصی تعلق ندارد و آثار وجود آن از سن 6 ماهگی قابل مشاهده است.

زنان و مردان هر دو حس حسادت را تجربه میکنند و معمولا زمانی این حس به آنها دست میدهد که رابطه ای ارزشمند را از سوی فرد دیگر در خطر تهدید می یابند،خطر تهدید ممکن است واقعی یا خیالی باشد.

راهکارهای کنترل احساس حسادت از  دیدگاه  اسلام و روانشناسی

براى درمان حسادت در بزرگ‏سالى، ابتدا شناخت ریشه آن ضرورى است تا بتوان با مقابله و از بین بردن آن، حسادت را درمان نمود.
مى‏توان گفت: ریشه اصلى حسادت ضعف فکرى در نحوه تلقى امور و بدبینى است;

اگر کودک نسبت ‏به نوزاد حسادت می ورزد که چرا پدر یا مادر به او محبت مى‏کنند، براى این است که احساس می‏نماید ممکن نیست پدر یا مادر هر دوی آنها را دوست‏ بدارند; یا اگر اسباب بازى و چیزى از این نوع در کار است، احساس مى‏کند فقط همین یکى است و دست‏یابى به مثل آن امکان ندارد.

البته این مساله در سال‏هاى اولیه رشد ناآگاهانه یا نیمه ‏آگاهانه است، ولى در سال‏هاى بالاتر، به دلیل آگاهى بیش‏ترى که فرد نسبت‏به حالات خود و قوانین هستی پیدا مى‏کند می توان گفت آگاهانه و به دور از عذر است، زیرا این بدبینى و کج ‏فکرى هنگام حسادت به نظام عالم و خداى متعال نیز تغییر جهت مى‏دهد; فرد وسعت فضل الهى را انکار مى‏کند و یا فکر مى‏نماید خدا او را دوست نداشته که فلان نعمت را به او نداده است.به همین دلیل، در بعضى روایات، ریشه «حسادت‏» ، کفر و انکار فضل الهى ذکر شده است.

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: بر آن چه خدا در اثر مهر خود به مردم داده رشک مبر. زیرا حسود بر نعمت های خدا خشمگین است و از نصیبش که خدا برای او تعیین کرده جلوگیری می کند و خداوند از حسود بیزار است و کسی که خدا از او بیزار باشد بدبخت ترین خلق خواهد بود.

ریشه حسادت

این حس به رابطه عاطفی زن و مرد محدود نمیشود و ممکن است میان فرزندان خانواده برای جلب توجه والدین، میان همکاران یک مجموعه و یا در خلال دوستی های ساده رخ دهد.تفاوت رشک بردن و حسادت در این است که برای بروز حس حسادت، همیشه فرد سومی به عنوان رقیب وجود دارد که بر رابطه تاثیر میگذارد.رشک بردن احساسی است که میان دو نفر بوجود می آید و بهترین نمود گفتاری آن این است که من آنچه که تو داری را میخواهم.در حالیکه حسادت، یک احساس دردناک است، روانشناسان تکاملی از آن بعنوان احساسی که متوقف شود یاد نمیکنند.بلکه آنرا بعنوان نشانه یا هشداری برای در خطر بودن یک رابطه با ارزش میدانند که قدم های پیرو آن در جهت بازیابی توجه همسر یا دوست فرد صورت میگیرد.

 

اهمیت حسادت

در نتیجه حسادت، احساسی ضروری است زیرا روابط اجتماعی را مستحکم میسازد.این حس افراد را به نشان دادن رفتارهایی ترغیب میکند که حافظ روابط مهم بین انسان هاست.حسادت بعنوان هشداری برای بهبود بخشیدن یک رابطه مهم، ارزشمند استولی با این وجود توانایی آنرا دارد که به بروز رفتارهای آسیب رسان نیز منجر شود.این حس ممکن است باعث شود فرد تمام روابط و کارهای شخص مقابل را تحت نظر گرفته و کنترل کند.پیرو آن باعث تضعیف اعتماد بنفس فرد مقابل یا بروز خشونت از سوی وی شود.

بهترین روش های بهره بردن از حس حسادت 

با وجود اینکه ممکن است برای افراد ابراز حسادتشان نامطلوب بنظر برسد و از آن بپرهیزند اما هنگام بروز این حس، صحبت کردن درباره آن بعنوان یک احساس طبیعی و جهانی میان افراد میتواند باعث مستحکم ساختن رابطه شود.اقرار کردن به حس حسادت، میتواند مشاجرات را پایان بخشیده و مسیر را برای یک گفتگوی نتیجه بخش در مورد کمبود های رابطه و چگونگی ترمیم آن هموار سازد.از نظر روانشناسی رشک بردن و حسادت ورزیدن ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند.با این وجود یک نفاوت معنایی میان آنها وجود دارد.

بر اساس تعریف فرهنگ لغت:

رشک بردن، یعنی تمایل به داشتن چیزی که فرد دیگری دارای آن است.در سوی دیگر:

حس حسادت نوعی حس بیزاری است و زمانی رخ میدهد که چیزی که فرد خود را بیشتر سزاوار داشتن آن میداند توسط دیگری تصاحب شود.

از حسادت، بعنوان ترس باختن کسی یا چیزی به یک رقیب نیز یاد میشود.همانگونه که از توضیحات بالا برداشت کردید، حسادت میتواند بر اساس نوع انگیزه شما، سالم یا ناسالم باشد.حسادت ناسالم از ترس، تزلزل، فریب یا طمع برمیخیزد.

 

انواع حسادت 

هنگامیکه که حس حسادت به شما دست میدهد شما باید علت آنرا در خود پیدا کنید.پس اولین قدم شناخت انواع حسادت است.

حسادت رمانتیک

این نوع از حسادت متداول ترین و پر تکرارترین نوع حس حسادت است.وجود عشق در یک رابطه، نوعی احساس امنیت برای طرفین رابطه بوجود می آورد.با این حال، اگر رابطه احساس تزلزل و آسیب پذیری را در ذهن افراد بوجود بیاورد، احساس ترس و حسادت، در افراد پرورانده میشود.سپس ترس از دست دادن در رابطه همواره وجود دارد. وبرخی افراد هرگاه شخصی جذاب با شریکشان آشنا میشود شدیدا حسادت را تجربه میکنند.

حس حسادت در محیط کار

این نوع از انواع حسادت در محیط کار و میان همکاران و کارمندان یک مجموعه بسیار متداول است.این حسادت معمولا زمانی در کارکنان یک مجموعه بروز میدهد که قدردان زحمات آنها نباشنداغلب میان کارکنانی از یک مجموعه که کار مشابهی انجام میدهند، هنگامیکه فقط یکی از آنها ترفیع میگیرد یا از اضافه پرداخت برخوردار میشود یک حس حسادت کلی بوجود می آید.این امر موجب پدید آمدن احساس ناامیدی و حسادت در کارمندان میشود.

حسادت افلاطونی

این نوع از حسادت بسیاری از مواقع با حسادت رمانتیک اشتباه گرفته میشود.اما باید به خاطر داشت که میان این دو، مرز باریکی از تفاوت وجود دارد.این نوع از حسادت بیشتر در دوستی های ساده رخ می دهدحس حسادت افلاطونی هنگامی که فرد میترسد دوست او، دوستی با شخص دیگری را به دوستی با وی ترجیح دهد رخ خواهد داد.وابستگی عاطفی فرد به دوست او به اندازه ای زیاد است که وی نمیتواند دوست خود را در کنار افراد دیگر تجسم کند.حسادت افلاطونی در یک کتاب داستانی مصور بنام آرکی نشان داده شده است.در این کتاب دو شخصیت برای دوستی با یک فرد دیگر با هم رقابت میکنند.

حسادت میان فرزندان یک خانواده

رقابت میان فرزندان یک خانواده در سراسر جهان مشاهده میشود.فرزندان خانواده معمولا برای اینکه فرزند مورد علاقه والدین خود باشند با هم رقابت میکنند.زمینه های حسادت میان فرزندان در موقعیت های مختلفی رخ میدهد.

 

مثلا هنگام بدنیا آمدن یک فرزند جدید، هنگامی که فرزندان مجبور میشوند اسباب بازی یا لباس و سایر وسایل خود را با فرزندان دیگر خانواده به اشتراک بگذارند.یا مثلا هنگام توجه کمتر والدین به حمام کردن آنها و محبت دیدن کمتر آنها نسبت به دیگر فرزندان یا هنگام مقایسه آنها با فرزندان دیگر خانواده و حتی هنگامی که یکی از فرزندان خانواده از سایر فرزندان باهوش تر یا با استعداد تر است.

حسادت غیرعادی و نابهنجار

نوع دیگری از حس حسادت نیز وجود دارد که تنها منشا بروز آن، مشکلات روانی همچون توهمات، سوء ذن شدید، شیزوفرنی و غیره میباشد.در برخی از موارد افراد دارای حسادت غیرعادی ممکن است نابالغی رفتاری و تزلزل را همراه با خوی کنترل کنندگی از خود نشان میدهند.این افراد گمان میکنند اعضای خانواده، دوستان و شریک عاطفیشان نسبت به آنها بی وفاست.

درمان حسادت

حسادت یک حس آزاردهنده است که آثار روانی، رفتاری و اجتماعی تخریب کننده‌ای برای خود فرد و دیگران دارد. بعد از اینکه دانستیم حسادت چیست مهم است که روش کنترل و درمان حسادت را بیاموزیم. باید یک مقدار ذهنمان را از آموزه‌هایی‌ که اجتماع به ما تحمیل می‌کند منفک کنیم و یک بار دیگر واژه‌هایمان را خودمان تعریف کنیم. چیره شدن بر حسادت به صبر و بردباری و کوشش فراوان نیاز دارد. اگر حس می‌کنید در این راه به کمک احتیاج دارید و یا حسادت شما در مشکلات دوران کودکی‌تان ریشه دارد، می‌توانید از مشاوره کمک بگیرید.

موقعیت های حسد برانگیز را شناسایی کنید

معمولا حسادت در مواقعی خاص و بنا به اتفاقات بروز داده می شود؛ به گونه ای که   فرد با قرارگیری در آن شرایط به شدت حسادت می ورزد. برای مثال ممکن است دوستتان ساعاتی را با فرد دیگری سپری کند و شما به این فکر کنید که او آن فرد را به شما ترجیح داده است و دیگر نسبت به شما تمایلی ندارد.

واکنش منفی نشان ندهید

زمانی که می بینید حسادت بر شما غلبه کرده و واقعا در حال عذاب کشیدن هستید، سعی کنید کاری نکنید. انجام هر گونه رفتار از روی حسادت و حسد ورزی رابطه شما و شخصیتتان را به تباهی می کشاند؛  به همین خاطر به خودتان فرصت دهید تا از این حس درونی تان کاسته شود و بعد به حل آن بپردازید.

داشتن افکار مثبت در زندگی راهی برای درمان حسادت

برای این که از شر این مشکل روانی خلاص شوید، باید سعی در اصلاح افکارتان داشته باشید؛  شما باید مثبت فکر کرده و برداشتی مثبت از اتفاقات پیرامون خود داشته باشید.

شکاک بودن، نق زدن، گلایه  کردن ، تهمت زدن وغیره  نه تنها روح شما را بلکه دیگران را هم بسیار آزار می دهد؛  به همین خاطر توصیه می شود از وقایع کوچک زندگی لذت ببرید، دیدگاه و نگرشتان را تغییر داده و از دست افکار منفی خلاصی یابید. به داشته ها و توانایی هایتان بیش تر از پیش توجه و فکر کنید تا نسبت به دیگران  دچار حسادت نشوید.

عدم اعتماد دلیلی برای حسادت ورزی

اگر می بینید حسادت شما نسبت به دوستان و همسرتان خیلی راحت بر انگیخته می شود، احتمال این وجود دارد که شما قبلا اعتمادتان را به این افراد از دست داده اید. گاهی اوقات دلیل این حسادت ها به خیانت افراد در اعتماد شما باز می گردد؛ به همین خاطر در درمان حسادت لازم است یا به کل طرف مقابلتان را مورد بخشش قرار دهید یا در روابطتان باز نگری کنید.

مشخص کردن مرزهای روابط عاطفی

در روابط عاشقانه و عاطفی حس حسادت در 2 نفر  رابطه وجود دارد؛  به طوری که انجام  برخی کارها توسط هر یک از افراد موجب برانگیختن حسادت در رابطه می شود؛  به همین دلیل اگر به دنبال یک رابطه آرام و شاد و تهی از حسد ورزی هستید، بهتر است مرزهای مشخصی را برای خودتان تعیین کنید تا دچار سوتفاهم نشوید. 

گره نزدن حال خوبتان به کسی یا چیزی

بله اگر سعی کنید تمامی روابطتان را در حد اعتدال نگه دارید و  خودتان را وابسته کسی یا چیزی نکنید، شما زندگی شادی خواهید داشت.

زمانی که شما بیش از حد وابسته فردی می شوید به طور ناخودآگاه به آن فرد توجه نشان می دهید و این ممکن است به سایر بعدهای زندگی تان ضربه وارد کند؛ برای خود و علایق تان ارزش قائل شوید و با انجام آن ها روحیه خوبی داشته باشید.

داشتن اعتماد به نفس از راه های درمان حسادت

سعی کنید خودتان را با کسی مقایسه نکنید. شما تنها با یک نفر قابل قیاس هستید، آن ها دیروز خودتان است. برای این کار لازم است که حسرت زندگی دیگران را نخورید، چرا که شما فقط بخشی از لحظات آنان را به صورت سطحی می بینید. هم چنین حسادت از نبود اعتماد به نفس ناشی می شود.

به دلیل این که ترس از دست دادن چیزی یا فردی را دارید اقدام به حسدورزی می کنید، به همین خاطر باید با اعتماد به نفس باشید و ارزش وجودی تان را درک کنید.