استراتژی ایران برای خروج از تنگناهای تحریمی که آمریکا برایش وضع کرده است، توسعه روابط با 15 کشور همسایه است. برای تحقق این هدف، دستگاه دیپلماسی ایران فعال شده و با مشارکت وزارتخانه‌های مختلف تقویت تعامل با همسایگان در دستور کار قرار گرفته است.
فدراسیون روسیه از آن همسایگانی است که ایران روابط گسترده سیاسی با آن دارد و حالا که وزارت نیرو رئیس کمیسیون دائمی همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و فدراسیون روسیه را به عهده گرفته است، تلاش می‌کند تا همکاری‌های اجرائی در حوزه اقتصادی بین ایران و روسیه بیشتر شود. در همین راستا، مسئولان ایران در «پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و فدراسیون روسیه» بر اجرائی‌کردن مجموع تفاهم‌های گذشته بین دو کشور متمرکز شده‌اند.
وزیر نیرو، به‌عنوان رئیس کمیسیون دائمی همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و روسیه تلاش می‌کند تا دو کشور علاوه بر همکاری‌های تجاری و تبادل مواد غذایی، پروژه‌های زیرساختی بزرگی را هم به مرحله اجرا بگذارند.
«پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی و تجاری جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» از روز یکشنبه در تهران آغاز به کار کرد. این اجلاس در دومین روز خود با جلسات کارگروه‌های استانی، ادامه یافت. در مراسم افتتاحیه فعالیت کارگروه‌های استانی، رضا اردکانیان، وزیر نیروی ایران و سرگی ویکتوروویچ چباتاریف، وزیر امور قفقاز شمالی فدراسیون روسیه حضور داشتند.
آنچه برای طرف روسی مهم است، توسعه روابط گردشگری و حمل‌ونقل با ایران است که طرف روسی بارها بر آن تأکید کرده است، اما ایران از تعامل با روسیه به‌دنبال چیست و توسعه ارتباطات با روسیه، به‌جز در زمینه صدور محصولات کشاورزی و توسعه روابط تجاری، چه مزیت‌های دیگری برای ایران به ارمغان خواهد داشت.
ساخت نیروگاه در هرمزگان با وام روسیه
رضا اردکانیان، وزیر نیرو و رئیس کمیسیون دائمی همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و فدراسیون روسیه، به پرسشی درباره اجرای پروژه‌های صنعتی بزرگی که با همکاری دو کشور در ایران اجرا خواهد شد، این‌گونه پاسخ داد: بخشی از پروژه‌های بزرگی که بین ایران و روسیه اجرا خواهد شد، در حوزه برق است. ما هزارو 400 مگاوات نیروگاه حرارتی را با استفاده از وام دولت روسیه در هرمزگان خواهیم ساخت. راه‌آهن اینچه‌برون و گرمسار نیز از دیگر پروژه‌های بزرگی است که اجرا می‌کنیم. ارزش مجموع این دو پروژه، شاید حدود 2.5 میلیارد یورو باشد.
او ادامه داد: فازهای دو و سه نیروگاه بوشهر از دیگر پروژه‌هایی است که اجرائی خواهیم کرد. سایر پروژه‌های برقی از جمله بهبود نیروگاه ورامین و تعداد دیگری از پروژه‌ها است که روز سه‌شنبه در اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی در اصفهان با تفصیل بیشتری درباره آن صحبت خواهیم کرد.وزیر نیرو درباره صدور خدمات فنی و مهندسی ایران به قفقاز اعلام کرد: صدور خدمات فنی و مهندسی عمدتا نیازمند تمایل از سمت روسیه است. بحث‌هایی را در سطح کلان با مقامات مسکو داشتیم ولی باید بگویم که صدور خدمات فنی و مهندسی محدود و منحصر به منطقه قفقاز نخواهد بود.
شرایط برد- برد با الحاق به موافقت‌نامه اوراسیا
اردکانیان در جمع خبرنگاران نیز به برخی پرسش‌های مطرح‌شده پاسخ داد. به گفته او، با الحاق ایران به موافقت‌نامه اوراسیا شرایط مطلوبی برای کشور ایجاد خواهد شد. در‌حال‌حاضر شش یا هفت کشور از جمله روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان، ایران و ویتنام در حال پیوستن به اتحادیه اوراسیا هستند. ویتنام تاکنون به این مجموعه ملحق شده یا در حال الحاق است. در ایران هم هفته گذشته بحث الحاق به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در‌حال‌حاضر منتظر تأیید شورای نگهبان و ابلاغ قانون هستیم. او ادامه داد: این مسئله فضای مناسبی را برای اشتغال در کشور ما فراهم می‌کند. یعنی ما با رعایت استانداردهای مدنظر کشورهای هدف، می‌توانیم محصولات خود در حوزه کشاورزی و سایر مصنوعات و محصولات را به‌راحتی از طریق راه آهن و مرز زمینی ارمنستان، وارد این منطقه کنیم و قطعا این تعاملات تأثیر بسزایی در کشور خواهد داشت. متقابلا کشورهای صادرکننده غلات در سطح دنیا که روسیه و قزاقستان از جمله آنها هستند، می‌توانند از موقعیت ایران برای صدور غلات در مسیری به‌مراتب کوتاه‌تر از مسیر فعلی، برای بنادر جنوب اقدام کنند.وزیر نیرو اضافه کرد: به هر صورت یک شرایط برد- برد برای دو طرف خواهد بود. قطعا مناطق آزاد ما در نواحی شمالی، برای این تعاملات از اولویت بالاتری برخوردارند و امروز 10 استان ایران و 11 استان منطقه قفقاز شمالی که در جنوب روسیه واقع هستند، در این جلسه حضور دارند و هر کدام می‌توانند متناسب با شرایط، در زمینه‌های کار مشترک با هم بحث کنند.به گفته اردکانیان، یکی از مهم‌ترین زمینه‌های همکاری، گردشگری در دریای خزر است. این همکاری قطعا تأثیر چشم‌گیری در رونق اقتصاد محلی مناطق شمالی خواهد داشت.
حل‌وفصل مشکلات مراودات مالی تا یک ماه دیگر
اردکانیان درباره حل مسائل مبادلات مالی بین دو کشور، بیان کرد: تماس‌های منظمی بین مسئولان بانکی دو کشور برقرار است. حداکثر یک ماه دیگر جلسه بین بانک‌های مرکزی روسیه و ایران برگزار می‌شود که مسائل باقی‌مانده را حل‌وفصل کنیم.او درباره ضمانت اجرائی توافقات انجام‌شده بین دو کشور بیان کرد: ضمانت اجرائی توافقات ناظر بر رفتار سازمان مرکزی و دولت‌هاست. اقداماتی در این‌باره انجام شده که لازم است اما کافی نیست. برای تحقق اهداف نیاز به فعال‌شدن بخش‌های خصوصی در دو کشور داریم. باید میدان را باز کنیم. ما دولتی‌ها با مقداری کمترکردن نقش خود در یک سیستم متمرکز، باید فضا را در اختیار بخش خصوصی بگذاریم.وزیر نیرو ادامه داد: بخش خصوصی در حال حاضر هم در مذاکرات حضور دارند. امیدواری ما این است که از این به بعد این حضور بیشتر شود. حداقل در دوره‌هایی که وزارت نیرو مسئولیت کمیته مشترک را دارد، فعالیت بخش خصوصی جزء اولویت‌های ما از سمت ایران است. امیدواریم همکاران روس هم همین قصد را داشته باشند.
کفایت امضای تفاهم‌نامه
اردکانیان گفت: ایران و روسیه به اندازه کافی موافقت‌نامه دارند و چارچوب همکاری تعریف شده است.او با اشاره به اینکه یک‌سری پروژه‌ها ناچارا باید از سوی بخش دولتی دنبال شود، این پروژه‌ها را در دسته پروژه‌های بزرگ صنعتی قرار داد و افزود: عمده توسعه روابط بین دو کشور به تحرک بخش خصوصی باز می‌گردد و بخش خصوصی باید حرفه‌ای عمل کند یعنی سعی کند با رعایت استانداردهایی که در دنیا پذیرفته شده است و با نگاه به دورترها و به‌ویژه محدوده کوتاه یک کار؛ پروژه، محصول و محموله خود را معرفی و جوری رفتار کند که در آینده با اطمینان بیشتری از این بازار 180 تا 190 میلیون‌نفری استفاده کنیم.وزیر نیرو درباره همکاری‌های دو کشور در زمینه انرژی و تلاش روسیه برای جبران خلأ ناشی از حذف نفت ایران از بازار گفت: همه انواع انرژی اعم از نفت در سرفصل انرژی بررسی می‌شود. بحث برق را هم داریم. پروژه‌های خوبی بین ایران و روسیه از محل منابعی که فراهم کردند، در حال اجراست. دیروز بعد از ظهر وزیر انرژی روسیه به تهران آمد و جلسه‌ای با وزیر نفت داشت. امروز هم در اصفهان بحث کمیسیون مشترک را خواهیم داشت و بعد از این جلسه می‌توانیم تصویر روشن‌تری ارائه دهیم.
امضای 12 سند همکاری اقتصادی و تجاری میان ایران و روسیه
رضا اردکانیان همچنین در مراسم اختتامیه پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی و تجاری ایران و روسیه در هتل کوثر اصفهان گفته: وزارتخانه ها و اتاق های بازرگانی ایران و روسیه در ۲ روز گذشته نتایج فعالیت های چند ماه اخیر خود را در قالب تفاهم نامه ها و قراردادهای مهم در زمینه توسعه روابط اقتصادی بین این ۲ کشور مهم و تاثیرگذار منطقه به منصه ظهور رساندند.
وی ادامه داد: اعضای این اجلاس، امروز نتایج ۲ نشست مهم یعنی دومین همایش تجاری و فرهنگی بین ناحیه قفقاز شمالی و تعدادی از استان های شمالی ایران و اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی و تجاری ایران و روسیه را خواهند دید.
وزیر نیرو با بیان اینکه هر ۲ رویداد زمانی اتقاق می افتد که لایحه همکاری های ایران و اتحادیه اوراسیا به تصویب مجلس رسید و در آینده نزدیک ابلاغ می شود، اظهار داشت: این همکاری ها شروع تاثیرگذاری در ارتباط با اقتصاد منطقه ۲۰۰ میلیون نفری خواهد داشت.
اردکانیان دیگر نتایج این اجلاس را ارتباط بیشتر تجار مهم و تاثیرگذار اصفهان به عنوان قطب صنعتی، کشاورزی و گردشگری با مناطق مختلف فدراسیون روسیه عنوان کرد و افزود: برای امضای هفت سند همکاری در چهارچوب اجلاس برنامه ریزی شده بود که با توجه به علاقه ای که نشان داده شد امروز ۱۲ سند همکاری به امضا رسید که یکی از آنها، بهینه سازی نیروگاه رامین اهواز است.
وی با اشاره به امضا شدن یادداشت تفاهم در ارتباط با انرژی الکتریسیته، ادامه داد: در زمینه حمل و نقل نیز شرایط خوبی برای آغاز عملیات اجرایی طرح برقی کردن خط ریلی گرمسار - اینچه برون به وجود آمد که حداکثر ۲ ماه آینده با انجام تعهداتی که وزارت راه و شهرسازی و طرف روسیه انجام می دهند کار این طرح آغاز می شود.
وزیر نیرو با بیان اینکه مذاکره های خوبی در زمینه تعیین تعرفه های رقابتی و برگزاری جلسه های چهارجانبه شرکت های راه آهن ایران، قزاقستان، روسیه و آذربایجان انجام شد، اظهار داشت: تهیه نقشه راه برای اجرای طرح های خط راه آهن سرخس - بندرعباس، چاربهار – زاهدان، خط دوم بافق – توربان و زاهدان – بیرجند و اتصال آن به خط راه آهن بافق – مشهد و بررسی طرحریلی رشت – آستارا انجام شد.
اردکانیان با اشاره به اینکه فعالیت مربوط به شرکت های ایرانی متقاضی آبزیان پرورشی در این اجلاس بررسی و توافق های خوبی برای افزایش این شرکت ها حاصل شد، گفت: ۲ کشور در زمینه همکاری های دارویی از جمله ثبت اقلام داروهای بیماری های نادر ایران در روسیه برای سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ میلادی توافق های خوبی انجام دادند.
وی راه اندازی خط کشتیرانی تفریحی در دریای خزر با همکاری استان های قفقاز شمالی را یکی دیگر توافق های این اجلاس خواند و افزود: امیدواریم با اجرایی شدن این توافق، زمینه گردشگری دریایی بین ۲ کشور فراهم شود.
وزیر نیرو با بیان اینکه در زمینه انرژی نیز توافق های خوبی از جمله اجرای فاز دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر صورت گرفت، ادامه داد: در زمینه نفت و گاز نیز مذاکره های مثبت و خوبی بین وزارت نفت ایران و فدراسیون روسیه انجام شد که با توجه به شرایط فعلی و اهتمام رهبران ۲ کشور نتایج خوبی به همراه خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه در این اجلاس بر عملیاتی کردن کریدور سبز گمرکی تاکید شد، تصریح کرد: وزارت نیروی ایران و وزارت انرژی روسیه برای احداث چهار نیروگاه حرارتی در استان هرمزگان به ظرفیت ۱۴۰۰ مگاوات توافق کردند که امیدواریم تا سه ماه آینده کار عملیاتی آنها انجام شود.
اردکانیان با اشاره به توقف چهار ساله همکاری های ایران و روسیه در حوزه آب افزود: برای از سر گیری این فعالیت ها کارگروه مربوطه تشکیل شد و ۲ کشور در زمینه انتقال فناوری و استفاده از ظرفیت های فنی و مهندسی همکاری را آغاز کردند و امیدواریم تا اجلاس بعد نتایج آن قابل گزارش باشد.
