تیتربرتر: امروز، یک‌شنبه، ۲۰ اسفند ۱۴۰۲، نیز نوسان زیادی در بازار به چشم می‌خورد. در حالی که برخی محصولات هیچ‌گونه تغییر قیمتی ندارند، تعدادی محصولات روند صعودی را در پیش گرفته‌اند. همچنین محصولاتی هم مشاهده می‌شوند که ارزان‌تر از روز گذشته معامله می‌شوند. 

آیا خودرو گران تر می شود ؟

در حال حاضر بیش از ۱۰ ماه از اجرای قرارداد قیمت کارخانه‌ای خودروها گذشته است. با این حال، در پاییز امسال با عرضه خودروهای پیشرفته، عملاً افزایش قیمت دیگری رخ داد.  در سال آینده قیمت کارخانه‌ای خودرو تغییر می‌کند؟ پاسخ به این پرسش مثبت است، چه آنکه اولا قیمت‌گذاری در اختیار وزارت صمت قرار گرفته؛ ثانیا ماه‌ها از آخرین اصلاح رسمی قیمت می‌گذرد و ثالثا شکاف بین هزینه تولید و قیمت فعلی فروش خودروها بسیار بالا رفته و کار را برای خودروسازان سخت کرده است.فریز قیمت یکی از دلایل اصلی به ثمر ننشستن برنامه تولید امسال خودروسازان و همچنین کاهش سرعت رشد تیراژ آنها بود. بنابراین سیاستگذار اگر به دنبال افزایش تولید و عرضه (طبق آنچه وزیر صمت وعده داد) باشد، افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها اجتناب‌ناپذیر است. همین حالا خودروسازان می‌گویند قیمت فروش محصولاتشان از هزینه تولید بسیار عقب است؛ بنابراین با در نظر گرفتن روند فزاینده تورم در سال آینده، شرایط تولید سخت‌تر خواهد شد.نکته دیگر اینکه وزارت صمت به دنبال حذف قیمت‌گذاری دستوری است و احتمال اینکه در صورت عدم‌توفیق در تحقق این هدف، سراغ اصلاح قیمت برود، بسیار بالاست.

با اعمال فرمول جدید قیمت‌گذاری خودرو که به تایید شورای رقابت نیز رسیده، قیمت خودرو‌های داخلی به طور میانگین ۵۰ میلیون تومان بالا می‌رود. بنابر توافق صورت‌گرفته بین وزارت صمت، خودروسازان و قطعه‌سازان، قیمت خودرو‌ها از این پس طبق فرمول «هزینه تولید به علاوه ۲.۵ درصد سود» محاسبه می‌شود، فرمولی که در صورت اجرای صحیح می‌تواند ایران‌خودرو و سایپا را از زیاندهی خارج کند. خودروسازان بزرگ کشور در صورت‌های مالی خود خبر از زیان انباشته ۱۷۴ هزار میلیارد تومانی تا پایان آذر امسال داده‌اند، ضمن آنکه زیان ۹ ماه امسالشان نیز به ۲۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. به گفته خودروسازان، زیاندهی آن‌ها ریشه در قیمت‌گذاری دستوری دارد، سیاستی که از اوایل دهه ۹۰ آغاز شد و همچنان نیز ادامه دارد. خودروسازان می‌گویند در این سال‌ها نهاد تنظیم‌گر (به‌خصوص شورای رقابت) قیمت‌های منصفانه‌ای برای محصولات آن‌ها لحاظ نکرده و نرخ‌های دستوری معمولا حتی هزینه تولید را نیز پوشش نداده‌اند و طبعا سودی هم در کار نبوده است.

به واسطه همین استدلال، خودروسازان سیاستگذار و سیاست قیمت‌گذاری دستوری را مقصر اصلی زیان انباشته ۱۷۴ هزار میلیارد تومانی خود می‌دانند. هر چند مدل مطلوب خودروسازان برای قیمت‌گذاری محصولاتشان، سپردن قیمت به نظام عرضه و تقاضاست (آزادسازی قیمت)، اما سیاستگذار فعلا و به دلایل اقتصادی و اجتماعی، زیر بار اجرای آن نمی‌رود.چون خودرو در لیست کالا‌های انحصاری قرار دارد، امکان آزادسازی قیمت این کالا (تا وقتی از لیست مورد نظر خارج نشود) وجود ندارد، مگر آنکه نهاد‌هایی مانند شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا حکم آزادسازی بدهند. از جنبه اجتماعی نیز با توجه به حساسیت بالای افکار عمومی روی قیمت خودرو، سیاستگذار جسارت لازم و کافی برای عبور از قیمت دستوری ندارد.

قیمت خودرو در بازار داخلی

آن‌طور که داده‌ نشان می‌دهد، قیمت خودرو در بازار داخلی مسیر ناهمواری دارد.

• تیبا هاچ‌بک که روز گذشته به مرز ۴۰۰ میلیون تومان رسیده بود، امروز این مرز را شکست و با رشد هشت میلیون تومانی به ۴۰۵ میلیون تومان رسید.مدل صندوق‌دار این محصول اقتصادی سایپا نیز مسیر مشابهی را در پیش گرفته و این بار تیبا SD در مرز ۴۰۰ میلیون تومان قرار گرفته است.
• قیمت شاهین در بازار خودرو با افزایش ۵ میلیونی  ۶۷۰ میلیون تومان شد. 
• قیمت کوییک اتوماتیک با افزایش ۱۰ میلیون تومانی ۵۰۰ میلیون تومان شد.
• تارا اتوماتیک V۴ که به یکه‌تاز این روزهای بازار خودرو تبدیل شده، امروز ۳۵ میلیون تومان دیگر گران شد تا همچنان نسبت به سایر محصولات داخلی غیرقابل دسترس بماند.
• تارا اتوماتیک V۲ نیز با یک جهش دیگر بعید نیست که تا شب عید نوروز به دیگر محصول میلیاردی ایران خودرو در بازار تبدیل شود.
• البته پژو ۲۰۷i پانوراما اتوماتیک که اخیرا به جمع باشگاه میلیاردی‌های بازار خودروی ایران ملحق شده، امروز اندکی عقب نشست.
• پژو ۲۰۶ تیپ ۲ صفرکیلومتر در بازار آزاد خودرو معادل ۶۰۰ میلیون فروخته می‌شود
•  سورن پلاس دوگانه‌سوز امروز بیشتر از بقیه محصولات ایران خودرو در بازار آزاد گران شده و معادل ۷۲۵ میلیون تومان به‌فروش می‌رسد. قیمت سورن پلاس دوگانه‌سوز درمقایسه با دیروز ۲۰ میلیون ارتقا پیدا کرده و سورن پلاس بنزینی و دنا پلاس شش‌دنده که به‌ترتیب ۶۸۰ و ۹۱۰ میلیون فروخته می‌شوند، رشد قیمت ۱۰ میلیونی را تجربه می‌کنند.

نویسنده: علی الوندی