تیتربرتر،بشر در طول تاریخ همواره با بلایای طبیعی دست و پنجه نرم کرده است. ایران به عنوان یکی از کشورهای متاثر از تغییر اقلیم با سیلاب‌های ویرانگری مواجه است؛ سیلاب‌هایی که بخشی از تخریب‌های آن با انجام اقداماتی همچون لایروبی کانال‌ها و اقدامات آبخیزداری قابل مدیریت است.
امروز ۲۱ مهرماه (۱۳ اکتبر) است که هر ساله به عنوان روز کاهش بلایای طبیعی و به منظور افزایش آگاهی در مورد اهمیت درک خطرات پیش‌روی مردم گرامی داشته می‌شود. روز جهانی کاهش بلایای طبیعی نخستین بار در سال ۱۹۸۹ میلادی پس از فراخوان مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای تعیین یک روز با هدف ارتقای فرهنگ جهانی برای آگاهی از خطر و کاهش بلایای طبیعی تعیین شد.
سحر تاجبخش در گفت و گو با ایسنا به مناسبت روز جهانی بلایای طبیعی اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین وظایف سازمان‌های هواشناسی در دنیا تولید داده، اطلاعات و هشدارهایی است که بتواند در مقابل بلایای طبیعی و اقلیمی کمک کند تا مردم از جان و مال خود حفاظت کنند.
وی افزود: در این راستا سازمان‌های هواشناسی در سراسر جهان اقدامات زیادی انجام دادند اما به خاطر مسائل متعددی از جمله پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم در دنیا به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته مسائلی همچون تغییر کاربری اراضی، استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، برداشت‌های نامناسب عدم مدیریت مناسب منابع آبی و ... آسیب پذیری کشورها را در برابر بلایای طبیعی از جمله بلایای جوی افزایش داده است.
رئیس سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: در این راستا سازمان هواشناسی جهانی به سازمان‌ها و مراکز هواشناسی در کشورها توصیه کرده است تا نسبت به راه‌اندازی پیش‌بینی‌های تاثیرمحور اقدام کنند. پیش‌بینی‌های تاثیر محور بر اساس اطلاعاتی که در اختیار مراکز هواشناسی است و مربوط به پارامترهای جوی می‌شود از جمله آنچه که اتفاق افتاده و آنچه که اتفاق خواهد افتاد، انجام می‌شود و این داده‌ها را در کنار زیرساخت‌هایی می‌ببینند که مخاطرات جوی در محیطی اتفاق می‌افتند. به‌طور مثال اگر پیش‌بینی یک بارش ۶۰ میلیمتری داریم باید ببینیم این بارش در جنوب تهران، در استان گیلان یا در شهرستان آستارا چه آثار و پیامدهایی دارد.
وی با تاکید بر اهمیت هشدارهای تاثیرمحور اظهار کرد: به دست آوردن پیش‌بینی‌های تاثیر محور نیازمند داده‌هایی است که به‌صورت لایه‌های اطلاعاتی در پیش‌بینی هشدارهای هواشناسی لحاظ شود. در این صورت ما می‌توانیم پیش‌بینی‌های تاثیر محور داشته باشیم.
تاجبخش ادامه داد: این اطلاعات به سایر تصمیم‌گیری‌های کلان در کشور کمک بسیار موثری می‌کند. راه‌اندازی یک کارگاه داده و اطلاعات به ما کمک کند مناطق آسیب‌پذیر کشور و تاب‌آوری آن‌ها را در برابر مخاطرات جوی شناسایی کنیم و این موضوع اهمیت زیادی دارد.
وی افزود: در این شرایط ما می‌توانیم پیش‌بینی‌های تاثیر محور صادر کنیم و بدانیم بارشی که رخ می‌دهد با توجه به زیر ساخت‌های فعلی چه تاثیری می‌تواند بر سلامت مردم، رفت و آمد و کارهای روزمره داشته باشد. این پیش‌بینی‌ها تنها در حوزه بارندگی نیست بلکه تمام مخاطرات جو و اقلیمی همچون خشکسالی، گرد و خاک و آلودگی هوا و... را در بر می‌گیرد.
رئیس سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: بر اساس پیش‌بینی‌های تاثیرمحور می‌توانیم هشدارهای دقیق‌تر و بهتری را برای حوزه مدیریت بحران که تخصصی‌تر است، صادر کنیم تا آن‌ها بدانند با چه ابزار و امکانات و در چه شرایطی می‌توانند بحران موجود را مدیریت کنند و در نهایت با این تلاش دسته جمعی نسبت به حفاظت از جان و مال مردم کمک بیشتری می‌شود.
وی افزود: مسئله راه‌اندازی سامانه هشدار سریع چند مخاطره‌ای نیز مطرح است. هنگامی که بعضی از مخاطرات جوی و اقلیمی رخ می‌دهند، تنها یک مخاطره نیستند بلکه شامل چند مخاطره می‌شوند. به‌طور مثال بارش شدید، سیل، تخریب و ویرانی، فرونشست و رانش زمین را به همراه دارد و ما باید بتوانیم تمام این موارد را پیش‌بینی کنیم.
به گفته تاجبخش راه‌اندازی این سامانه هشدار سریع چند مخاطره‌ای راهکاری است که سازمان هواشناسی جهانی توصیه کرده است. این مسئله در کشور ما نیز مطرح شده است و در حال راه‌اندازی این سامانه هستیم اما آنچه که بدیهی است به جز اطلاعات هواشناسی نیازمند سایر اطلاعات هستیم تا به‌صورت لایه‌های اطلاعاتی در پیش‌بینی‌های هواشناسی لحاظ شوند و بتوانیم آسیب‌پذیرترین و تاب آورترین نقاط بر اساس زیرساخت‌ها، جمعیت ساکن در آن مناطق و سایر مواردی که مربوط به فعالیت‌های اجتماعی هستند را شناسایی کنیم.
وی ادامه داد: در نامه‌ای وزیر راه و شهرسازی به رئیس شورای عالی مدیریت بحران کشور که رئیس جمهوری است، درخواست راه‌اندازی این پایگاه اطلاعاتی متمرکز در کشور داده شده است.
رئیس سازمان هواشناسی کشور تاکید کرد: دستگاه‌هایی باید در اجرای این امر مشارکت داشته باشند که از ظرفیت‌های زیرساختی این کار و دانش آن را برخوردار باشند اما به صورت غیر رسمی هر اطلاعاتی که در اورژانس و سازمان‌های امداد و نجات، وزارت نیرو و دستگاه‌های دیگر را هنگام رخداد مخاطرات دریافت می‌کنیم.
تاجبخش در پایان تصریح کرد: راه‌اندازی این سامانه به‌صورت متمرکز در یک دستگاه مشخص که کار به‌خوبی انجام شود، سازمان مدیریت بحران است و می‌تواند دستگاه اجرایی مناسبی برای جمع آوری این داده‌ها و اطلاعات باشد و این راهکار اصلی است. جمع آوری این اطلاعات از سراسر کشور و از دستگاه‌های مختلف نیازمند یک برنامه دقیق است. حتماً باید استانداردهای بین المللی را نیز در نظر بگیریم تا بتوانیم بهره‌برداری لازم را در حوزه هواشناسی بر اساس آنچه که توصیه شده انجام دهیم.
