تیتربرتر: محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه اقتصاد ایران سال ۱۴۰۱ را با طیف وسیعی از تکانه های مغایر و مساعد اقتصادی و سیاسی پشت سر گذاشت، گفت: در حوزه متغیرهای پولی سال ۱۴۰۱ را خوب شروع کردیم اما با افزایش نرخ ارز در نیمه دوم سال نرخ تورم حاصله راضی کننده نبود. اگر چه پیش بینی های تورم های غیر متعارف در اقتصاد ایران نیز محقق نشد. وی ادامه داد: رشد متغیرهای حقیقی یا غیر پولی اقتصاد ایران در بهار ۱۴۰۱ پایین و نامناسب بود اما هر چه به پایان سال نزدیک شدیم روند رشد بهتر شد و نهایتا نرخ رشد ۴ درصدی محقق شد که نشان داد همچنان موتورهای رشد برای تحقق رشدهای بالاتر هدف از سوخت لازم برخوردار نیست.
عالی ترین مقام بانک مرکزی درخصوص نرخ رشد سال ۱۴۰۱ ضمن اشاره به ۳ مشخصه یادآور شد: رشد حاصله به صورت ناموزون در بخش های مختلف اقتصادی محقق شد و بخش های نفت و صنعت با نرخ های نزدیک به دو ر قمی عملکردی قابل ملاحظه و بخش های خدمات و کشاورزی عملکردی غیر قابل قبول داشتند.
فرزین با بیان اینکه سال ۱۴۰۲ در حوزه متغیرهای پولی و به ویژه تورم با اعداد تورم بالا در فروردین و اردیبهشت آغاز شد، گفت: از این ماه به بعد با اتخاذ سیاستهای تثبیت، در بازارهای مالی آرامش برقرار شد و تورم نقطه به نقطه تاکنون نزدیک به ۱۴ واحد درصد کاهش یافته است.
به گفته وی آمار جدید اداره حسابهای اقتصادی بانک مرکزی درخصوص رشد اقتصادی بهار سال ۱۴۰۲ بیانگر تحقق رشد ۶.۲ درصد در کل اقتصاد و ۵.۲ درصد برای بخش غیرنفتی است. که این نرخها بیش از ۳ برابر نرخ رشد در بهار سال ۱۴۰۱ هستند.
مشکلات اقتصادی ایران راهحلهای ساختاری دارد
فرشاد مومنی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و رییس موسسه مطالعات دین و اقتصاد و حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا، در نشستی با بررسی مهمترین علل و ریشههای تورم، به بیان راهکارهایی در این ارتباط پرداختند. فرشاد مومنی سالهاست که نسبت به سیاستهای غلط اقتصادی دولتها هشدار داده است. او معتقد است مشکلات اقتصادی ایران راهحلهای ساختاری دارد. در این سخنان که در میزگردی همراه با راغفر بیان شد مثال جالبی زد و با اشاره به رمان قمارباز داستایوفسکی برخی مناسبات حاکم بر اقتصاد ایران را ترسیم کرد.
او در این سخنرانی عنوان کرد که طی ۱۵ سال گذشته ترجیح ساختار قدرت این بوده است که مسائلش را به صورت غیربرنامهای و به صورت موردی و جزئی و جزیرهای حل کند. به همین دلیل در ۱۵ سال گذشته قادر به حل هیچ مساله منفردی نبودند و چقدر خسارت به کشور تحمیل شد و بعد معلوم شد اگر قرار است نرخ ارز کنترل شود، نمیتواند مستقل از سیاستهای پولی و مالی و تجاری و صنعتی این کار را انجام دهد؛ به همین دلیل است که همه بحرانها حادتر میشود. راه نجات این است که از طریق توزیع عادلانه قدرت و ثروت همه صداها شنیده شود و اینطور نباشد که فقط منافع الیگارشها در اتخاذ سیاستها محور شود.
مومنی گفت: وقتی که مثلا تورم در یک کشوری بیش از ۵۰ سال تداوم پیدا میکند، معنایش این است که ما با یک مساله ساختاری روبهرو هستیم. بنابراین با دستکاریهای صرفا اقتصادی، دیگر محال است بشود این را حل و فصل کرد. به تعبیر دقیقی که اشاره شد ابتدا باید یک اراده سیاسی وجود داشته باشد و آن اراده سیاسی هم در شرایطی که حکومت و ساختار قدرت توزیعش، ناعادلانه باشد جزو محالات است. وزن زور آن الیگارشها و مافیاها از حدود متعارف فراتر رفته و بنابراین این یک ماجرای بسیار پیچیده است.
بیشتر بخوانید:
همتی عنوان کرد: درمورد نرخ تورم، شایسته بود که بانک مرکزی، در کنار اعلام کاهش ۱۴ واحد درصدی تورم نقطه به نقطه از ابتدای سال، تورم فروردین و مرداد ِ بانک مرکزی را نیز اعلام میکرد که چه رقمی بوده است؟! و پایه پولی، نقدینگی، اضافه برداشت بانکها و... الان چه میزان است؟
فشار هزینه عامل اصلی تورم
حسین راغفر اقتصاددان در بحث علل تورم در ایران؛ مساله تورم کشورمان را کاملا با مسائل تولید مرتبط دانست و گفت: در رویکردهایی که برای بررسی تورم در اقتصاد مطرح میشود، تورم مبتنی بر فشار هزینه یا فشار تقاضا دیده میشود. البته ما عامل اصلی تورم را بیشتر به دلیل فشار هزینه میبینیم که اصلیترین علت آن اعمال جهشهای ارزی در کشور است که باعث شده هزینه تولید افزایش یابد و قیمتها بالا رود. تورمی که از این طریق ایجاد میشود، بهانهای است که مجددا افزایش قیمت ارز انجام شود.
به گفته این استاد اقتصاد؛ شرایط فعلی، مارپیچ تورمی ایجاد کرده؛ هر سال این اتفاقها افتاده و تناوب شکلگیری این مارپیچ تورمی در سالهای اخیر بیشتر شده است؛ به این علت که بیانضباطیهای مالی دولتها بسیار گستردهتر شده است. بعد از جنگ، یعنی از سال ۱۳۷۲ به این سو، بیشترین فشار بر جهشها و شوکهای ارزی بوده و تاکنون ادامه پیدا کرده و هر بار ارزش پول ملی تضعیف شده است.