سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به قسمتی از مغز نمی‌رسد یا اختلالی در این خون‌رسانی روی می‌دهد، در نتیجه سلول‌های مغز نمی‌توانند اکسیژن و مواد مغذی برای بقا را دریافت کنند.
هرچند ظاهراً سکته مغزی، بدون علامت اتفاق می‌افتد؛ اما در بعضی از موقعیت‌ها ممکن است علائمی هشداردهنده وجود داشته باشد که نباید به‌راحتی از آنها بگذرید.
علائم هشداردهنده پیش از سکته مغزی
یک سردرد بسیار شدید و غیرمعمول
هرچند سردرد در تمام موارد سکته مغزی وجود ندارد؛ اما در برخی موارد یک سردرد شدید می‌تواند علامتی از یک سکته مغزی قریب‌الوقوع باشد. در مطالعه‌ای روی ۵۵۰ فرد بزرگسال معلوم شد در ۱۵ درصد این افراد پیش از سکته مغزی، یک سردرد وجود داشته که تقریباً یک هفته پیش از سکته بوده است.
حمله ایسکمی گذرا با اینکه فوراً برطرف می‌شود اما می‌تواند علامتی از یک سکته مغزی جدی و کامل باشد که قرار است به‌زودی اتفاق بیفتد. در واقع تخمین زده شده حدود یک‌سوم افرادی که یک حمله ایسکمی گذرا دارند در آینده یک سکته مغزی شدید خواهند داشت
محققان می‌گویند این سردردها یا شدید بوده‌اند یا الگوی متفاوتی با سردردهای قبلی افراد داشته‌اند. همچنین این سردردها در عرض هفت روز پیش از وقوع سکته مغزی شروع شده و تا زمان سکته تداوم داشته‌اند. این نیز معلوم شد افرادی که پیش از سکته مغزی سردرد داشته‌اند بیشتر احتمال داشت که فیبریلاسیون دهلیزی داشته باشند که نوعی آریتمی قلبی است.
ضمناً پیش‌درآمدی مثل سردرد می‌تواند علامتی از یک آنوریسم مغزی قریب‌الوقوع باشد. خیلی مهم است که هر سردرد غیرمعمول یا شدیدی را جدی بگیرید چون می‌تواند علامتی از یک عارضه خطرناک باشد.
یک حمله ایسکمی گذرا (TIA)
یکی دیگر از علامت‌های احتمالی سکته مغزی، یک حمله ایسکمی گذراست که به آن سکته مغزی کوچک یا خفیف نیز می‌گویند. این نوع سکته مغزی زمانی روی می‌دهد که خون‌رسانی به قسمتی از مغز برای مدت‌زمان کوتاهی قطع می‌شود. هر چند علائم TIA می‌توانند شبیه علائم سکته مغزی باشند؛ اما معمولاً در عرض یک ساعت برطرف می‌شوند و به‌ندرت آسیب دائمی به مغز می‌زنند. در برخی موارد علائم TIA می‌توانند تا ۲۴ ساعت ادامه پیدا کنند.
هرچند علائم TIA معمولاً چندان طول نمی‌کشند؛ اما لازم است بررسی پزشکی انجام شود، حتی اگر علائم از بین بروند. حمله ایسکمی گذرا با اینکه فوراً برطرف می‌شود اما می‌تواند علامتی از یک سکته مغزی جدی و کامل باشد که قرار است به‌زودی اتفاق بیفتد. در واقع تخمین زده شده حدود یک‌سوم افرادی که یک حمله ایسکمی گذرا دارند در آینده یک سکته مغزی شدید خواهند داشت.
جالب است بدانید طبق مطالعات و آمار، هر چند TIA می‌تواند پیش‌درآمد یک سکته مغزی جدی باشد؛ اما طی سال‌های اخیر تعداد افرادی که در عرض ۹۰ روز بعد از TIA دچار سکته مغزی شدید می‌شوند کاهش یافته است که می‌تواند نشان‌دهنده اقدامات پیشگیرانه و مؤثربودن این اقدامات باشد.
علائم یک حمله ایسکمی گذرا چیست؟
علائم TIA مشابه علائم سکته مغزی‌اند اما معمولاً فوراً برطرف می‌شوند. اگر هر یک از علائم زیر را دیدید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
. فلج شدن یا ضعف یک سمت از بدن که معمولاً در صورت، دست‌ها یا پاها اتفاق می‌افتد
. مشکل در تکلم یا فهم
. ازدست‌دادن تعادل یا هماهنگی بدن و مشکل در راه‌رفتن
. مشکل در دید یک یا هر دو چشم
. گیجی و منگی
. سردرد
. سرگیجه
اقدام و ارزیابی پزشکی در عرض ۶۰ دقیقه بعد از شروع علائم می‌تواند به تشخیص علت TIA کمک کند. این اقدام کمک می‌کند مطمئن شوید درمان مناسب را انجام داده‌اید و در نتیجه ریسک سکته مغزی را پایین می‌آورید.
طبق تحقیقات، ۸۰ درصد از موارد سکته مغزی بعد از یک حمله ایسکمی گذرا بر اساس تشخیص و درمان به‌موقع قابل پیشگیری‌اند.
در مورد وقوع سکته مغزی حاد، کسانی که در عرض سه ساعت از شروع علائم تحت درمان قرار می‌گیرند، نتایج درمانی بهتر و مشکلات کمتری در آینده خواهند داشت.
ریسک فاکتورهای سکته مغزی چیست؟
هر کسی می‌تواند دچار سکته مغزی شود؛ اما این ریسک فاکتورها احتمال سکته مغزی را بیشتر می‌کنند:
. فشارخون بالا: فشارخون بالا علت اصلی سکته مغزی و درعین‌حال قابل کنترل‌ترین ریسک فاکتور این عارضه است.
. دیابت: داشتن دیابت نوع اول یا نوع دوم باعث می‌شود دوبرابر افرادی که دیابت ندارند مستعد سکته مغزی باشید.
. بالابودن LDL: بالابودن کلسترول بد خون یا LDL می‌تواند موجب انباشت کلسترول در عروق شود.
. بیماری قلبی: بعضی از انواع بیماری‌های قلبی، خصوصاً فیبریلاسیون دهلیزی به میزان زیادی احتمال سکته مغزی را بالا می‌برند.
. سیگارکشیدن: سیگارکشیدن به سیستم قلبی و عروقی و رگ‌هایتان آسیب می‌زند و باعث می‌شود رگ‌ها راحت‌تر پاره شوند یا پلاک (مواد چرب) در رگ‌ها انباشته شود.
. جنسیت: مردها بیشتر از زن‌ها احتمال دارد در سنین پایین‌تر دچار سکته مغزی شوند؛ اما زن‌ها بیشتر احتمال دارد که طول عمر بیشتری داشته باشند، بنابراین طی این سال‌ها ریسک سکته مغزی بیشتری دارند.
. سن: سکته مغزی می‌تواند در هر سنی رخ دهد؛ اما با افزایش سن این ریسک بیشتر می‌شود.
برای کاهش ریسک سکته مغزی چه کنید؟
شاید نتوانید به طور کامل جلوی سکته مغزی را بگیرید اما می‌تواند با اقداماتی احتمال وقوع آن را کمتر کنید:
. سعی کنید فشارخونتان در طیف سالمی باشد
. سطح کلسترول خونتان را بدانید و حداقل هر پنج سال یک‌بار آن را چک کنید
. هرگونه مشکل قلبی را چک کنید و درمان لازم را انجام دهید
. اگر دیابت دارید قند خونتان را کنترل کنید
. اگر سیگار می‌کشید این عادت را کنار بگذارید
. وزنتان را در حد سالم و متعادلی نگه دارید
. سعی کنید هر روز یا بیشتر روزهای هفته ورزش کنید
. در رژیم غذایی‌تان مصرف چربی‌ها و کلسترول را محدود کنید
. طبق نظر پزشک هر دارویی لازم است برای کنترل و درمان بیماری‌هایی که دارید مصرف کنید
هرچند به نظر می‌رسد سکته مغزی علامتی ندارد و ناگهان اتفاق می‌افتد؛ اما ممکن است زنگ خطرهایی در بعضی موارد وجود داشته باشد. یک سردرد شدید یا هر نوع سردرد غیرمعمول می‌تواند علامتی از یک سکته مغزی در راه باشد. داشتن یک حمله ایسکمی گذرا یا سکته کوچک نیز می‌تواند پیش‌درآمد یک سکته مغزی شدید باشد که هر چند علائم آن شبیه هم هستند؛ اما در سکته مغزی کوچک، علائم در عرض یک ساعت یا کمی بیشتر خوب می‌شوند؛ ولی باز هم لازم است بررسی‌های پزشکی انجام شود. چون با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانید ریسک سکته مغزی در آینده را کمتر کنید.
