تیتربرتر؛ آستارا شمالیترین شهر استان گیلان در مرز ایران و کشور جمهوری آذربایجان قرار دارد. این شهر در جنوب غربی دریای خزر و شمال شهر تالش قرار دارد و از دو شهر آستارا و «لوندیل» تشکیل شده است. آستار مرز گمرکی و بندر تجاری برای ارتباطات اقتصادی با همسایگان شمالی کشور است. هسته اولیهی شهر دهکده «دهنه کنار» در مصب رود آستارا چای و کنار دریای خزر است که آستارا در میان این رود و رود مرداب که در جنوبی آن، قرار دارد. تأسیسات مربوط به گمرک واردات کالاهای روسی و صادارات جنسهای ایرانی از عوامل رشد و توسعه دهکده «دهنه کنار» و تبدیل آن به شهر بوده است. مردمان این شهر به کارهای بازرگانی و گمرکی بهویژه در زمینه پوشاک، باغداری شالیکاری و شیلات میپردازند.
آستارا از نگاه حدودالعالم
«حدود العالم» که در سال ۳۷۲ و در قرن چهار هجری قمری نوشته شده است، قدیمیترین منبعی است که از آستارا با نام استراب یاد کرده است. در این زمان گیلان شامل هشت ناحیه از لاهیجان تا باکو بوده و یکی از نواحی آن استراب بوده است. «میرخواند» از تاریخ نویسان قرن ۹ هجری قمری در کتاب روضه الصفا در مورد آستارا چنین نوشته است:
در جمادیالثانیهی سال ۱۰۰۲ هجری قمری که شاه عباس از راه خرزویل و منجیل به کهدم و پس از آن به لاهیجان رفت، علی خان حاکم بیه پس و امیره مظفر برادر امیره سیاوش در گسکر اظهار بندگی و اطاعت نکردند. شاه عباس فرهادخان روملو را که سردار سواران والپیان بیک قاجار را که سرهنگ پیادگان آتشبار بود، به دفع ایشان بفرستاد و به ذوالفقارخان قرامانلو امر کرد که از راه تالش و آستارا با سپاه آذربایجان برسر گسکر و امیره مظفر آید.
تا قبل از دوره قاجاریه تمامی منطقه آستار در خاک ایران قرار داشت؛ اما در سال ۱۸۲۸ میلادی بر اساس عهدنامه ترکمنچای بین دولتهای ایران و بخشی از آستارا به نام آستار چای به دولت روسیه واگذار شد و این رودخانه بهعنوان مرز بین این دو کشور شناخته شد.
مطالب مرتبط:
تالاب بین المللی استیل
تالاب بینالمللی استیل، در چهار کیلومتری شهر آستارا در حاشیه جاده آستارا به تالش جای گرفته است. اهمیت اکوتوریستی این تالاب زیبا و شگفتانگیز بهدلیل نزدیکی به جاده، تنوع چشماندازهای طبیعی نظیر کوهستان، جنگل، مزارع و کشتزارهای اطراف دو چندان شده است. جالب است بدانید که بهدلیل قرارگیری ریشه درختان این تالاب در آب، آنها همواره در پهنای تالاب جابهجا میشوند و حرکت میکنند. تالاب استیل معمولا جزو اولین دیدنی هایی است که در سفر به آستارا از آن بازدید میشود.
روستای دربند
روستای دربند در هفت کیلومتری جنوبغربی آستارا قرار گرفته است و یکی از زیباترین روستاهای این شهر محسوب میشود. این روستا به خاطر اشراف داشتن به تالاب استیل، کوهپایههای سرسبز رشته کوههای تالش و مزارع وسیع برنج، دارای موقعیت فوقالعادهای است.
آدرس: ۱۰ کیلومتری جنوب غرب آستارا
گردنه حیران
حیران نام یکی از روستاهای دیدنی گیلان است که بهدلیل زیباییهای بیش از حد و آبوهوای مطبوعی که دارد، یکی از نقاط گردشگری پرطرفدار ایران محسوب میشود. گردنه این روستا از یک سو مشرف به کوههای پوشیده از جنگل و از سویی دیگر، مشرف به درهای نه چندان عمیق است که از میان آن رود آستارا که «آق چای» نام دارد، میگذرد. گردنه حیران بیشتر اوقات پوشیده از مه و در فصول گرم سال پوشیده از گلها و گیاهان جنگلی است.
آدرس: آستارا، منطقه حیران
باغ پرندگان
باغ پرندگان آستارا در ورودی جاده از آستارا از سمت شهر رشت واقع شده و بیش از ۳۰۰ پرنده از ۶۰ گونه مختلف را در خود جای داده است. برخی از این پرندگان عبارتاند از طاووس، قرقاول، طوطی، مرغهای تزئینی، سرسفید کاکلی، امپراتور، بلدرچین، کبک، بلبل، قناری، مینای سخنگو و مرغ عشق.
آدرس: آستارا، خیابان شهید رجایی
قلعه شیندان
یکی از جاهای دیدنی آستارا، قلعه شنیدان در کوهی به همین نام در مرز کشورهای ایران و آذربایجان است. در جاده آستارا به اردبیل، منطقه حیران، بالای روستای «حاجی امیر بالا» و «حاجی امیر پایین» میتوان این قلعه را دید. قیام حمزه خان تالشی از وقایع مهمی است که این قلعه در دوران صفویه و شاه عباس به خود دیده است. در کتاب تاریخ عالم آرای عباسی در ارتباط با این قلعه آمده است:
قلعه سندان قلعه ایست بر فراز کوه رفیع واقع شده از غایت رفعت و بلندی با فلک الافلاک دعوی مساوات میکند ساکنان بروج رفیعش باسکنه صوامع ملکوت دمساز و پاسبانان شب زنده دارش با مستحفظان قلعه سپهر هم آوازند و همانا مضمون این بیت که«ز سنگ انداز او سنگی که جستی/ پس از قرنی سر کیوان شکستی» ما صدق آن قلعه رفیع بنیاد است. دامن آن کوه بلند و قلعه الوند مانند بیشه و جنگل است که یک راه بیش ندارد و ضیق آن طرق بهمثابه که عبور یک نفر پیاده از آنجا بهغایت دشوار است.
باغ ملی آستارا
مانده قدیمیترین پارک آستارا باغی است که از زمان قاجاریه به یادگار مانده و در این باغ کانون فکری کودکان و نوجوانان کتابخانه و ساختمانهای دیگر وجود دارد.
آدرس: آستارا، خیابان معلم، بین خیابان فارابی و کوچه رحیمیان
دبیرستان حکیم نظامی
در سال ۱۲۸۷ خورشید یکی از اولین مدارس ایران در آستارا ساخته شد. نیما یوشیج؛ پدر شعر نو فارسی در سال ۱۳۰۰ در این مدرسه تدریس میکرد. خسرو گلسرخی از مبارزان دوره حکومت پهلوی، محمود سراجی شاعر معاصر و حمید نطقی بنیانگذار و پدر روابط عمومی ایران، اشرف آقا حریری محقق و نویسنده آستارایی نیز دوران تحصیل را در این دبیرستان سپری کرده است. این موزه در حال حاضر به موزه تبدیل شده است.
دیگر جاهای دیدنی آستارا
قلعه تک آغاج
قلعه تک آغاج یکی دیگر از قلعههای دیدنی آستارا در عباس آباد است که سلجوقیان آن را بنا کردند و تیمور لنگ در آنجا اتراق داشته است.
مدرسه داریوش یا شهید مدنی
این مدرسه ابتدا مرکز نظامی بوده است و سپس به مدرسه تبدیل شده است و تا سال ۱۳۸۰ فعال بوده است.
بقعه سید محمد دوست
این بقعه از آثار اواخر قرن هشت هجری است و در روستای چلوند آستارا قرار دارد.
بقعه شیخ تاج الدین محمود خیوی
در شش کیلومتری جاده اصلی آستارا به اردبیل این بقعه ایلخانی مشاهده میشود. این اثر به ثبت ملی رسیده است.
طرق مظفری
مظفرالدین شاه قاجار در دوران سلطنت خود در محور آستارا به اردبیل جادهای احداث کرد که به طرق مظفری معروف است.
نکته: جاذبه های دیدنی آستارا بیشمارند که در این مطلب نمی گنجد.
مطالب مرتبط: