به گزارش تیتربرتر؛ برای اولین بار، مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق در نشست امروز چارچوب هماهنگی شیعی در کنار گروه های سیاسی شیعه به جز جریان صدر در منزل فالح الفیاض رئیس هیات حشدالشعبی شرکت کرد.
چرا مصطفی الکاظمی در نشست چارچوب هماهنگی شیعی شرکت نکرد؟
روز پنجشنبه، نمایندگاه گروه های چارچوب هماهنگی در منزل فالح الفیاض گرد هم آمدند و در رویدادی بی سابقه، مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق نیز در این نشست شرکت کرد و این اقدام در حالی صورت می گیرد که سید مقتدا صدر رهبر جریان صدر عراق و یکی از اضلاع مثلث ائتلاف سه گانه صدر، الحلبوسی و بارزانی به صراحت اعلام کرده است که بازگشتی به پارلمان عراق بعد از استعفای 73 نماینده آن در کار نخواهد بود و تن به ائتلاف با کسانی که آنها را «فاسد» خواند نخواهد داد.
در چنین شرایطی ورود مصطفی الکاظمی به جلسه چارچوب هماهنگی شیعی در منزل رئیس هیات حشدالشعبی سوال برانگیز شد اما یک منبع آگاه به برخی رسانه ها گفت که حضور الکاظمی در جلسه چارچوب هماهنگی شیعی با هدف توافق برای حفظ دولت او در مرحله آینده است و نوعی تبادل پیام اطمینان بخش است. این اولین بار است که چارچوب هماهنگی که به زوایه ها و اختلاف رویکردهای جدی با نخست وزیر عراق معروف است، میزبان الکاظمی می شود.
چرا مصطفی الکاظمی در نشست چارچوب هماهنگی شیعی شرکت کرد؟اما «محمود الربیعی» عضو دفتر سیاسی الصادقون یکی از گروه های شیعی در توییتی نوشت: حضور الکاظمی در نشست نیروهای چارچوب هماهنگی درباره اوضاع امنیتی و تدابیر حفاظت از امنیت ملی، سالم سازی کشور در برابر تجاوزهای ترکیه (به خاک عراق)، اقدامات خرابکارانه داعش و نیز تلاش ها برای ایجاد آشوب در کشور است.
این تحولات در حالی رخ می دهد که اوضاع سیاسی عراق هنوز افق مشخصی برای برون برفت از بحران بن بست در تشکیل دولت نشان نمی دهد و در جدیدترین تحول، سید مقتدا صدر رهبر جریان صدر شب گذشته در حنانه نجف نمایندگان استعفادهنده ائتلاف پارلمانی خود را به حضور فراخواند و در سخنرانی کوتاهی از آنان تقدیر کرد اما گفت که صحبت از بازگشت به پارلمان در کار نخواهد بود.
پشت پرده‌ی کناره گیری مقتدی صدر
مجیدی: «قدم بعدی صدری‌ها فعلا سکوت کامل است. چرا که تحلیل‌شان این است که با روند فعلی، حتی بدون مداخله صدری‌ها، ما تا چند ماه آینده شاهد یک شورش بزرگ خواهیم بود. البته باید توجه داشت که درست است که صدری‌ها اعلام کردند از فعالیت سیاسی فاصله میگیرند و حتی مقتدی صدر به حج می‌رود و بعد از آن هم احتمالا برنگردد و پیش‌بینی شخصی من این است که به لبنان می‌رود، ولی همچنان در صحنه سیاست هستند، تنها از پارلمان کناره‌گیری کرده‌اند.»
یک کارشناس مسائل عراق درباره کناره‌گیری مقتدی صدر و جریان او از عرصه سیاست، می‌گوید که درست است که صدری‌ها اعلام کردند از فعالیت سیاسی فاصله میگیرند، ولی هنوز دولت‌های استانی در چند استان بسیار مهم در اختیار صدری‌هاست؛ بنابراین جریان صدر در صحنه سیاست عراق هستند و تحلیل‌شان در این شرایط این است که در آینده نزدیک و کوتاه مدت یک شورش اجتماعی گسترده در عراق داریم. استراتژی‌شان این بود که این پیام صادر شود که صدری‌ها جزئی از طبقه سیاسی قدرت نیستند.
علیرضا مجیدی در گفتگو با «انتخاب» در تحلیل خود از استعفای نمایندگان جریان صدر از پارلمان و کناره‌گیری وی از سیاست، عنوان کرد: «دو مقدمه را باید در نظر گرفت. یک اینکه سیاست در عراق اساسا درون‌زا نیست. بدین معنا که از سال ۲۰۰۳ که صدام سقوط کرد تا کنون، همواره تشکیل دولت در عراق بر پایه چهار رکن بوده است؛ یک رکن آن احزاب سیاسی عراق بودند که این یک مسئله درون‌زاست، رکن دوم نوع نگرش و عدم ورود مرجعیت که این یک چیز بینابینی است و امر سیاسی نیست، دو رکن دیگر هم ایران و امریکا بوده‌اند؛ بنابراین سیاست در عراق یک حوزه کاملا درون‌زا نیست.»
این کارشناس مسائل عراق در توضیح خود از مقدمه دوم، بیان کرد: «سرخوردگی توده‌های مردمی از طبقه سیاسی در عراق بسیار بالا و شدید و یکی از نمودهایش هم انتخابات است. از سال ۲۰۱۰ به این سو مشارکت انتخابات پایین آمد. یعنی انتخابات سال ۲۰۱۴ میزان مشارکت بالای پنجاه درصد بود با این وجود در مناطق سنی‌نشین مشارکت بسیار پایین بود، بعد از آن هم بحث داعش را داشتیم.»
مجیدی ادامه داد: «انتخابات ۲۰۱۸ هم در کل عراق مشارکت به کمتر از ۵۰ درصد رسید که پس از آن هم اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ را داشتیم. در ۲۰۱۹ یک تحلیل در ایران رایج شد که فکر می‌کردند این اعتراضات ساختگی است. مدام هم اصطلاح پروژه و پروسه امریکا را به کار می‌بردند. ولی واقعیت این است که دقیقا روند طبیعی سنتز‌های درونی جامعه عراق بود و الان هم همین سیاست‌هاست که ما را به سمت شورش‌های بزرگ‌تر می‌کشاند.»
مطالب مرتبط:
او در خصوص انتخابات ۲۰۲۱ عراق، گفت: «۲۰۲۱ یک انتخابات فوق العاده و زودهنگام بود. طبق آمار رسمی مشارکت ۳۷ درصد بود، ولی با عددسازی به بیش از ۴۰ درصد رساندند. به این صورت که اعلام کردند که هر فردی که می‌خواهد در رای‌گیری شرکت کند باید یک کدی از سامانه مشخصی بگیرد. بعد از آن میزان مشارکت را بر اساس کد‌های تخصیص یافته اعلام کردند که به بالای ۴۰ درصد رسید. در حالی که اگر میزان واجدین شرایط و تعداد کل آرای ماخوذه که توسط وزارت کشور اعلام شده بود را مقایسه کنیم و نسبت گیریم، مشارکت در انتخابات ۳۷ درصد بوده است.»
مجیدی افزود: «از سوی دیگر همین میزان مشارکت هم به این امید بود که یک گشایشی ایجاد شود. به همین دلیل هم تعداد کرسی‌های نمایندگان مستقل مجلس به ۴۰ نفر رسیده بود، در حالی که در قبل حدود ۱۰ نیرو بود. حتی در مورد جریاناتی که رای آوردند هم می‌توان بحث کرد؛ چرا که همه به نوعی اعتراض علیه گذشته سیاسی بوده است. یعنی همان ۳۷ درصدی هم که رای دادند، اکثریت کسانی بودند که نسبت به سابقه سیاسی نظام پسا صدام اعتراض جدی داشتند. این یعنی سرخوردگی سیاسی در عراق خیلی بالاست.»
این پژوهشگر در ادامه مطرح کرد: «حال با این مقدمات، جریان صدر در انتخابات پیروز شد و یک سری شعار‌های اساسی هم داشت که اعلام کرده بود خط قرمزش است، از جمله بحث تشکیل دولت «اکثریت ملی». اما هشت ماه از انتخابات گذشت، ولی به دلایلی در تشکیل دولت ناکام ماند. این یعنی از آن طرف دولت باید در عراق تشکیل شود. این نکته‌ای بود که آقای صدر این دو را کنار هم گذاشت.»
وی ادامه داد: «از طرف دیگر هم یک چشم‌اندازی را می‌بینند و آن هم این است که معادلات منطقه‌ای به سمتی می‌رود که عراق شاهد تنش‌های جدی خواهد بود. این نکته بسیار مهم است و رسانه‌های صدری هم در چند روز اخیر بر آن تاکید کرده‌اند. بخشی از این معادلات منطقه‌ای و تنش‌ها به ایران، اسرائیل و به نوعی بحث هسته‌ای بر می‌گردد. تحلیل آنها این است که معادلات منطقه‌ای به سمت تنش بیشتر می‌رود و در این وضعیت عراق هم گوشت قربانی است. در مجموع و در این شرایط صدری‌ها به این نتیجه رسیدند که بهترین کار برای سرمایه‌گذاری بلند مدت‌شان، فاصله‌گیری از طبقه سیاسی است.»
مجیدی در پاسخ به اینکه گام بعدی جریان صدر چیست، گفت: «قدم بعدی صدری‌ها فعلا سکوت کامل است. چرا که تحلیل‌شان این است که با روند فعلی، حتی بدون مداخله صدری‌ها، ما تا چند ماه آینده شاهد یک شورش بزرگ خواهیم بود. البته باید توجه داشت که درست است که صدری‌ها اعلام کردند از فعالیت سیاسی فاصله میگیرند و حتی مقتدی صدر به حج می‌رود و بعد از آن هم احتمالا برنگردد و پیش‌بینی شخصی من این است که به لبنان می‌رود، ولی همچنان در صحنه سیاست هستند، تنها از پارلمان کناره‌گیری کرده‌اند.»
این پژوهشگر حوزه آسیای عربی، افزود: «هنوز دولت‌های استانی در چند استان بسیار مهم در اختیار صدری‌هاست؛ نجف که مرکز است در اختیارشان قرار دارد، استاندار بصره کاملا با آنها هماهنگ بوده است، استاندار ناصریه که قلب تپنده اعتراضات ۲۰۱۹ بوده، متعلق به صدری‌هاست و همچنین استان نیسان که با ایران هم مرز و است از این حیث اهمیت دارد که بیش از ده سال است که این استان را در اختیار دارند و حیات خلوت صدری‌هاست؛ بنابراین جریان صدر در صحنه سیاست عراق هستند و تحلیل‌شان در این شرایط این است که در آینده نزدیک و کوتاه مدت یک شورش اجتماعی گسترده در عراق داریم. استراتژی‌شان این بود که این پیام صادر شود که صدری‌ها جزئی از طبقه سیاسی قدرت نیستند.»
برنامه «مقتدی صدر» برای آینده عراق
یک کارشناس مسائل غرب آسیا، اظهار کرد:«مقتدی صدر» به دنبال این است که نقش اپوزیسیون و میدان‌داری را در عرصه سیاسی عراق برعهده بگیرد.
حسن لاسجردی در گفت‌وگو با ایسنا، در ارتباط با درخواست صدر از ۷۳ نماینده پارلمان این جریان برای استعفا از پارلمان عراق و موافقت رئیس پارلمان عراق با این استعفا بعد از گذشت هشت ماه از برگزاری انتخابات پارلمانی در این کشور گفت: برخی معتقدند که مقتدی صدر در تلاش است که با این اقدام دو موضوع را به پیش ببرد. اول این که درخواست کند انتخابات زودهنگام در عراق برگزار شود ، موضوعی که به نظر می‌رسد دیگر گروه‌های سیاسی عراق با آن موافق نیستند.
وی اضافه کرد: از دیگر سو گویی مقتدی صدر به دنبال این است که نقش اپوزیسیون و میدان‌داری را در عرصه سیاسی عراق بر عهده بگیرد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق هزینه‌های زیادی دارد و حتی همراهان مقتدی صدر از جمله اهل تسنن و کردها نیز با برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی موافق نیستند، افزود: در این راستا به نظر می‌رسد هدف اصلی این است که مقتدی صدر در نقش اپوزسیون در عرصه سیاسی عراق نقش ایفا کند .
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با ایسنا با بیان اینکه با توجه به فضای موجود در عراق شکل‌گیری دولت جدید در این کشور سخت خواهد بود و مجموعه رقابت‌های سیاسی در این کشور در حال حاضر نوید تشکیل دولت جدید در این کشور را نمی‌دهد، گفت: به نظر می‌رسد که اختلافات آنقدر زیاد است که تشکیل دولت در عراق به این زودی موثر نخواهد بود و تلاش‌های چند ماهه در همین زمینه نیز تاکنون به نتیجه نرسیده است.
لاسجردی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است در آینده نزدیک به مانند چند سال قبل شاهد برگزاری تجمعات خیابانی در عراق به رهبری جریان مقتدی صدر باشیم ،اظهار کرد: اعتراضات خیابانی هزینه دارد و اکثریت در عراق نیز موافق این روند نیستند بنابراین این گزینه پررنگی نیست.به نظر می‌رسد که در حال حاضر ضروری است که لابی‌ها در بین گروه‌های عراقی با ایفای نقش توسط بازیگران منطقه‌ای افزایش پیدا کند تا عراق بتواند از فضای سیاسی غبار آلود کنونی عبور کند.
آنچه دیگران می خوانند:
گزارش از علی اکبر رضایی
