به گزارش تیتربرتر؛ پس از ده ماه از حضور دولت سیزدهم اولین طرح دولت مورد بررسی و از دیروز به اجرا درآمد که هم منتقدین و هم موافقین در این باره بارها گفتگو کردند به گفته برخی کارشناسان با افزایش قیمت ۴ قلم کالای اساسی از جمله مرغ، تخم مرغ، روغن و لبنیات از امروز(۲۲ اردیبهشت ماه)، با محاسبات صورت گرفته قدرت خرید ۹ دهک افزایش یافته است.
آخرین اطلاعیه سازمان هدفمندی یارانه ها
در همین رابطه پیامکی از سوی وزارت رفاه برای سرپرستان خانوارهایی که یارانه دریافت نکردهاند ارسال شده که به شرح زیر است:
براساس پیامکی که وزارت کار و رفاه اجتماعی برای سرپرستان خانواری که یارانه دریافت نکردند ارسال کرده، این افراد میتوانند مشخصات خود را در سامانهای که به زودی اعلام خواهد شد، ثبت کنند.
پیش از این وزارت اقتصاد اعلام کرده بود که در طرح ساماندهی یارانه کالاهای اساسی 72 میلیون نفر که در دهکهای یکم تا نهم درآمدی هستند مشمول یارانه نقدی 300 یا 400 تومانی شدهاند.در عین حال حدود 12 میلیون نفر که تا پیش از این یارانه نقدی دریافت نمیکردند و یا اینکه در مقطعی یارانه آنها حذف شده بود به همراه افرادی که در دهک دهم درآمدی هستند، از لیست دریافت یارانه ها حذف شدهاند. طی روزهای اخیر که دولت اقدامات خود در راستای حذف ارز ترجیحی و ساماندهی یارانهها را آغاز کرد، اعلام شد که سامانهای جهت ثبتنام این افراد اعلام خواهد شد.
یارانه جدید چقدر به قدرت خرید مردم اضافه میکند؟
برای مثال یک خانواده ۴ نفره در دهک اول شهری، نفری ۴۰۰ هزار تومان و مجموعا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان یارانه دریافت میکنند.
هزینه خرید مرغ، تخم مرغ، شیر، پنیر و انواع روغن این خانواده قبل از اصلاح قیمتها ۲۴۱ هزار تومان بود که با تغییر قیمت این اقلام، ۵۶۸ هزار تومان خواهد شد. این یعنی هزینه این خانواده ۳۲۷ هزار تومان افزایش یافته است. همچنین میزان یارانه خالص دریافتی این خانواده نسبت به یارانه قبلی یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان افزایش یافته، این یعنی قدرت خرید این خانواده در ۴ کالای ذکر شده ۹۲۳ هزار تومان زیادتر شده است.
در دهک دوم شهری نیز محاسبات به همین شکل است. یعنی یک خانواده ۴ نفره مبلغی بالغ بر یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان یارانه دریافت میکند با این تفاوت که هزینه خرید اقلامی چون مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن پیش از اصلاح قیمت برای آنها ۳۳۶هزار و ۵۰۰ تومان بود که بعد از این اصلاح به ۸۰۳ هزار تومان می رسد و افزایش هزینه ۴۶۶ هزار و ۵۰۰ تومانی را تجربه خواهند کرد. اما میزان افزایش یارانه خالص دریافتی آنها یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان خواهد بود و این یعنی قدرت خرید دهک دوم شهری ۷۸۳ هزار تومان افزایش پیدا می کند.
یک خانواده چهار نفره در دهک سوم شهری نیز مانند دو دهک قبل یارانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی دریافت خواهند کرد. این دهک که پیش از افزایش قیمت ها برای خرید اقلام اساسی ۳۷۵ هزار تومان هزینه میکرد بعد از اصلاح قیمت ها باید ۹۱۸ هزار تومان هزینه کند و ۵۴۳ هزارتومان به هزینه های آنها اضافه خواهد شد اما با توجه به افزایش یارانه خالص دریافتی مانند دو دهک قبلی به قدرت خرید این خانواده در دهک سوم ۷۰۶ هزار تومان اضافه می شود.
دهک چهارم شهری اما متفاوت با سه دهک قبلی است. یک خانواده ۴ نفره در دهک چهارم مجموعا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می کند. میزان یارانه خالص دریافتی آنها نسبت به قبل ۸۴۶ هزار تومان افزایش یافته است. این یعنی با وجود اینکه هزینه های خرید ۴ قلم کالای اساسی آنها از ۳۹۷ هزار تومان قبل از اصلاح قیمت ها به ۹۵۲ هزار تومان بعد از اصلاح قیمتها تغییر می کند و هزینه های آنها ۵۵۵ هزار تومان زیادتر می شود اما قدرت خریدشان نیز ۲۹۱ هزار تومان بیشتر می شود.
یک خانواده ۴ نفره در دهک پنجم نیز مانند خانواده چهارنفره در دهک چهارم یارانه دریافت می کند. هزینه خرید مرغ، تخم مرغ، پنیر، شیر و انواع روغن برای این خانواده قبلا ۴۳۳ هزار تومان بود که به یک میلیون و ۴۲ هزار تومان تغییر خواهد کرد. این یعنی با توجه به اینکه هزینه این خانواده ۶۰۹ هزار تومان زیادتر شده، اما با توجه به یارانه جدید دریافتی قدرت خریدشان نیز ۲۳۶ هزار تومان افزایش خواهد یافت.
مطالب مرتبط:
دهک ششم نیز مانند دو دهک قبل از خود است. یعنی یک خانواده چهار نفره در این دهک یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه میگیرند و میزان یارانه خالص دریافتی آنها ۸۴۶ هزار تومان افزایش مییابد. هزینه های خرید این خانواده از ۴۳۶ هزار تومان به یک میلیون و ۴۸ هزار تومان افزایش خواهد یافت و با وجود اینکه تغییر قیمت ها ۶۱۱ هزار تومان به هزینه خانوار اضافه میکند ولی به قدرت خرید آنها ۲۳۴ هزار تومان اضافه خواهد شد.
یارانه دهک هفتم نیز مانند دو دهک قبلی بوده با این تفاوت که هزینه خرید چهار قلم کالای اساسی برای آنها از ۴۷۴ هزار تومان به یک میلیون و ۱۷۰ هزار تومان تغییر خواهد کرد. این یعنی ۶۹۶ هزار تومان به هزینه خانواده اضافه خواهد شد ولی به قدرت خرید آنها ۱۵۰ هزار تومان اضافه می شود.
یک خانواده چهارنفره در دهک هشتم نیز یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه دریافت میکنند. این خانواده تا پیش از اصلاح قیمت ها برای خرید مرغ، تخم مرغ، پنیر، شیر و انواع روغن ۵۱۸ تومان هزینه میکردند که بعد از اصلاح قیمت بایستی برای خرید این اقلام یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه کنند و به هزینههای آنها ۷۷۴ هزار تومان اضافه خواهد شد. اما با توجه به افزایش یارانه خالص دریافتی ۷۱ هزار تومان به قدرت خرید آنها در این اقلام اضافه میشود.
دهک نهم شهری نیز مانند دهک های قبلی خود بوده و هر نفر مبلغ ۳۰۰ هزار تومان و یک خانواده ۴ نفر مجموعا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه دریافت خواهند کرد. هزینه های خرید چهار کالای اساسی برای این خانواده چهار نفره در دهک نهم پیش از اصلاح قیمتها ۵۴۹ هزار تومان بود که به یک میلیون و ۳۷۷ هزار تومان خواهد رسید. یعنی با وجود اینکه هزینه این خانواده ۸۲۸ هزارتومان زیادتر خواهد شد اما قدرت خرید آنها ۱۸ هزار تومان افزایش مییابد.
مهم ترین انتقاد کارشناسان درباره افزایش مبلغ یارانه ها
بسیاری از کارشناسان در دورههای گذشته که معتقد به دفاع از یارانه نقدی بودهاند، پرداخت به این سبک را شفافترین، ملموسترین و آسانترین راه توزیع عواید ناشی از حذف یارانه قیمتی ارزیابی میکردند. مرحوم جمشید پژویان بهعنوان اصلیترین نظریهپرداز اصلاح قیمتها و پرداخت نقدی یارانه در دولت احمدینژاد، معتقد بود که در ایران باتوجه به شرایط خاص قیمتی، این شیوه پرداخت همگانی و برابر یارانهها همواره میتواند بهترین شیوه توزیعی باشد. هرچند بسیاری بعدها به او و محمود احمدی نژاد بهدلیل همگانی دانستن حق بهرهمندی از یارانه و اعطای یارانه حتی به ثروتمندان، انتقادات جدی وارد کردند، اما او و مسئولان دولت مهرورزی این روش را باتوجه به آسیب سایر اشکال پرداخت یارانه، بهترین شیوه تصور میکردند.
آمارها نشان میهد که پس از هر دوره شوک به قیمتهای کلیدی از جمله بنزین و توزیع یارانهها در قالبهای دیگر، شاهد امواج تورمی حاصل از آزادسازی قیمتها و پرداختهای نقدی و کالایی هستیم. برای مثال، در شوک دوم بنزینی و پرداخت یارانه نقدی بهجای سوبسید بنزین، سال ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ با تورم ۴۰درصد و پس از شوک سوم بنزینی و پرداخت یارانه معیشتی به یارانه نقدی قبلی، با تورم نزدیک به ۵۰درصد مواجه شدیم.
آلبرت بغزیان (استاد اقتصاد دانشگاه تهران) در این زمینه با اشاره به غلط بودن سیاستهای قبلی دولت در حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰تومانی از کالاهای اساسی گفت: هدف اصلی دولت از تغییر سیاست ارزی کشور در این زمینه که بهجای ارز ترجیحی کالاهای اساسی به مردم یارانه نقدی بدهد هنوز دقیقا مشخص نیست، زیرا شاید با هدف کاهش کسری بودجه ناشی از پرداخت یارانه به واردکنندگان باشد، اما در نهایت این سیاست جدید پرداخت نقدی به مصرفکننده نیز تاثیر خاصی بر کسری بودجه نجومی دولت نخواهد گذاشت زیرا علت این کسری بودجه در جاهای دیگری نهفته است.
وی با بیان اینکه «پرداخت نقدی معمولا به افزایش پایه پولی و رشد نقدینگی آشکار دامن خواهد زد» ادامه داد: سرگردان بودن پولی که دولت میدهد، مشکل دیگر است. یارانه ۴۴۵۰۰تومانی نیز سرگردان بود و دولتهای قبلی در ایران با یک زرنگی خاص آن را افزایش ندادند و در اثر تورم این رقم به «تقریبا هیچ» بدل شده است. مردم نیز برای افزایش یارانه مطالبهای نکردند و مشخص نیست تصمیم جدید دولت چگونه و توسط چه کارشناسانی پیشنهاد شده است، زیرا اساسا مقامات در نسبت هم و در موضعگیری درباره یارانهها کاملا دچار تشتت و تکثر مواضع هستند.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه «در اقتصاد باید یک مقام دولتی صحبت کند و یک موضع واحد بگیرد» افزود: این مبلغ ۴۰۰هزارتومانی و ۳۰۰هزارتومانی که رئیس جمهور مطرح کردند، اگر بخواهد ارزش خود را حفظ کند باید سالانه مبالغ زیادی را به آن اضافه کرد. ادعای حذف دست رانتجویان و همچنین کاهش کسری بودجه برای حذف یارانهها در شرایط فعلی اصلا بهانه خوبی نیست زیرا دولت باید نظارت خود را افزایش میداد، وگرنه نه رانتجویی کاهش خواهد یافت و نه کسری بودجه دولت به این میانجی کاهش پیدا میکند.
بغزیان تصریح کرد: در شرایطی که حذف ارز ترجیحی باعث شده تا نان، ماکارونی، دارو و برنج گرانتر داشته باشیم، چطور کارشناسانی پیدا میشوند و از اثر این اقدام دولت در کاهش تورم صحبت میکنند؟
آنچه دیگران می خوانند:
گزارش از علی اکبر رضایی