تیتربرتر: تسمه تایم یا تسمه تایمینگ برای عملکرد مناسب موتور خودرو ضروری است . این تسمه میل لنگ خودرو را به میل سوپاپ متصل کرده و جریان هوای مناسبی را در زمانی مناسب درون موتور فراهم می کند.
با توجه به اهمیت آن در موتور خودرو به راننده توصیه می شود درصورت پارگی یا خراب شدگی سریعا آن را تعویض کنند. رعایت یکسری دستورالعمل های ساده و تعیین شده خودرو در برنامه سرویس دوره ای موتور را از هرگونه آسیب دائمی محفوظ نگه خواهد داشت.
تسمه تایم چیست؟
اگر نخواهیم سر شما را به درد نیاوریم و این مقاله را در چند خط برای شما خلاصه کنیم باید بگوییم که تسمه تایم، حرکت میل سوپاپ با میل لنگ را هماهنگ می کند، بدین معنا که تسمه تایم با متصل کردن میل سوپاپ به میل لنگ موجب می گردد در هنگام گردش میل لنگ و بالا رفتن پیستون ها، سوپاپ های هر سیلندر به موقع بسته شوند.
با پاره شدن تسمه تایم این ارتباط و تنظیم قطع می گردد. بدین معنا که در شرایط حرکت پیستون به طرف بالا، ممکن است سوپاپ ها همچنان باز مانده باشند و این موجب می گردد که پیستون آسیب زیادی به سرسیلندر موتور خودروی تان وارد نماید.
زیرا با حرکت پیستون به طرف بالا، پیستون به سوپاپ باز مانده برخورد می نماید و با شدت آن را به طرف بالا می راند و این اتفاق در بیش از یک سیلندر روی می دهد که در نهایت باعث آسیب رساندن پیستون به میل بادامک و سرسیلندر خودرو می گردد.
در برخی از موتورها همانند موتور خودروهای پراید و دوو سی یلو، سرسیلندر و طول ساق سوپاپ به شکلی طراحی گردیده که سوپاپ حتی در وقتی که به طور کامل باز می باشد، از بالاترین نقطه حرکت پیستون بالاتر است و بدین ترتیب اگر تسمه تایم هم پاره شده باشد و سوپاپ باز بماند، پیستون به آن نمی رسد. در این نوع خودروها با پاره شدن تسمه تایم، وسیله نقلیه متوقف گردیده و موتور از کار می افتد ولی به سرسیلندر آسیبی نخواهد رسید، زیرا که پیستون برخوردی با سوپاپ ها نخواهد داشت. ولی در بیشتر خودروها مثل پژو ۲۰۶ و پژو ۴۰۵ های ساخته شده در ایران می بایست نظاره گر خرابی سر سیلندر باشید.
علائم خرابی یا پارگی تسمه تایم خودرو
متداول ترین نشانه های خرابی یا پارگی تسمه تایم عبارتند از :
1- شنیدن صداهایی غیر معمول از داخل محفظه موتور خودرو:
تسمه تایم از طریق یکسری قرقره به میل لنگ ومیل بادامک متصل می شود. میل لنگ میلگرد های اتصال موتور را که به پیستون های داخل محفظه احتراق وصل شده اند قدرت می دهد. میل بادامک نیز سوپاپ های سرسیلندر را باز و بسته کرده و سوخت را به داخل محفظه احتراق می فرستد که این گازها از اگزوز خودرو خارج می شوند.
در مواردی دیده شده است که افزایش دود اگزوز به عدم کارکرد صحیح تسمه تایم مربوط شده است . تسمه تایم خودرو زمانی خراب می شود که یک سروصدای ناشناخته شبیه تیک تیک از موتور خودرو شنیده شود که این امر نشانه فشار کم روغن درون موتور خودرو می باشد . سطح روغن را بررسی کنید باید به حالت طبیعی باشد در غیر این صورت باید به مکانیک مراجعه کنید .
2- روشن شدن چراغ چشمک زن موتور خودرو:
چشمک زدن چراغ موتور خودرو علامت این است که خودروی شما درون موتور به مشکلی برخورده است . به طور معمول هنگام خرابی تسمه تایم این چراغ کد همبستگی شافت ، سی ای ام میل لنگ را نشان می دهد . این کد ها را می توان توسط یک تکنسین آموزش دیده وسایل نقلیه و مکانیک حرفه ای تشخیص داد .
3- خودرو مشکلی در استارت زدن و حرکت دارد:
چنان چه تسمه تایم خراب شده باشد و زمان تعویض آن رسیده باشد، ممکن است که باعث شود تا سیلندر های موتور خودرو متناسب با لحظه حرکت باز و بسته شوند . این امر باعث نارسایی موتور خودرو شده که باید بلافاصله تسمه تایم تعویض گردد .
4- از کار افتادن دور موتور خودرو یا بیش از حد معمول کار کردن آن:
تسمه تایم خودرو دندانه دار ساخته شده است و درهنگام حرکت خودرو درحال چرخش می باشد. اگر این دندانه ها ازبین بروند یا تسمه تایم پاره شود هنگام تعویض دنده، خودرو می ایستد و یا منجر به خرابی می شود. اگر نیز تسمه تایم شل شده باشد خودرو شروع به لغزش کرده و حین شتاب دور موتور بالاتر می رود. این امر می تواند نشانه از بین رفتن دندانه ها هم باشد .
5- نشت روغن از جلوی موتور:
نشتی روغن از کاور تسمه تایم یکی از عوامل شل شدگی و یا نهایتا خرابی یا پارگی تسمه تایم می باشد. مسئله دیگری که سبب این امر می شود هنگامی است که واشر سرسیلندر موتور و کاور تسمه تایم از بین می رود، ترک می خورد یا به طور نادرست نصب می شود. نشت روغن از کاور تسمه تایم معمولا منجر به گرمای بیش از حد موتور شده و می تواند باعث از بین رفتن تسمه تایم شود.
مطالب مرتبط:
زمان تعویض تسمه تایم چه وقت است؟
همان طور که گفته شد همه اتومبیل ها معمولا داری یک زمان مشخصی برای تعویض تسمه تایم هستند که این زمان توسط کارخانه تولید کننده خودرو در کاتالوگ مشخص شده است. زمان تعویض تسمه تایم ممکن است بر اساس گذر زمان مثلا 2 سال یا بر اساس پیمایش خودرو مثلا 60 هزار کیلومتر مشخص شده باشد. این عدد هم بستگی جدی به کیفیت تسمه تایمی دارد که توسط اتومبیل ساز استفاده شده است .
مثلا برای برخی از محصولات شرکت فورد، زمان تعویض تسمه تایم بعد از 160 هزار کیلومتر اعلام شده است.
یک نکته مهم این است که هنگام خرید اتومبیل دست دوم ، شما قادر به تشخیص میزان کارکرد تسمه تایم نیستید و فقط یک کارشناس خبره می تواند این تشخیص را داشته باشد . به همین دلیل برای اینکه اتفاق ناگواری برای اتومبیل تان نیفتد، حتما باید خودرو را به کارشناس نشان دهید تا بدانید عمر تسمه تایم آن چقدر است.
عمر مفید تسمه تایم
پراید هر ۸۰ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
پژو ۴۰۵ هر ۶۰ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
پژو ۲۰۶ تیپ ۲ هر ۷۰ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
پژو ۲۰۶ تیپ ۵ هر ۶۰ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
تندر ۹۰ هر ۴۵ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
رانا هر ۶۰ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
ریو هر ۶۵ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
و زانتیا هر ۶۵ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
حداکثر زمان استفاده از تسمه تایم سه سال می باشد.
نحوه تعویض تسمه تایم
توجه داشته باشید که تعویض تسمه تایم کاری تخصصی است. در صورتی که خودتان تصمیم به انجام آن دارید، نیاز به ابزار مختلف از جمله آچار و پیچ گوشتی با سایز های مختلف خواهید داشت. روند تعویض تسمه تایم خراب به صورت زیر می باشد:
قطعاتی را که مانع دسترسی به تسمه تایم هستند، باز کنید
در بیشتر مواقع نیاز است که زیر خودرو جک زده و چرخ جلو را نیز باز کنید
پوشش تسمه تایم را باز کنید.
تسمه تایم را آزاد کنید
پولی ها، سفت کن و پمپ آب را بررسی کنید (اگر فرسوده شده بودند حتما تعویض کنید)
تسمه جدید را نصب و قطعات باز شده را دوباره نصب کنید
موتور را روشن کنید تا مطمئن شود که موتور همانند معمول کار می کند. احتمال اینکه زمانبندی سوپاپ ها با حرکت پیستون ها همخوانی نداشته باشد وجود دارد.
زمانیکه تسمه تایم را عوض میکنید بهتر است در صورت خرابی یا مشاهده ایراد پولی ها، تسمه سفت کن و حتی پمپ آب را (در صورتیکه با تسمه کار می کند) عوض کنید.
معمولا زمانی که تسمه تایم نیاز به تعویض دارد پولی ها و تسمه سفت کن نیز فرسوده شده است و استفاده از این قطعات فرسوده می تواند به اجزای موتور آسیب بزند.
تسمه تایم عمر محدودی دارد و بسته به میزان کارکرد کیلومتر و یا عمر نصب آن، باید نسبت به تعویض تصمیم گرفت. اگر از آن دسته از افراد هستید که در طی شبانه روز، ساعات زیادی از خودروی خود استفاده نمی کنید، بهتر است که پس از پنج سال کارکرد،به تعمیرگاه مراجعه کرده و تسمه خودرو را تعویض نمائید.
نچه دیگران میخوانند:
نویسنده: حمیرا فغانی
