به گزارش تیتربرتر؛ دولت بایدن در حالی معافیت‌های تحریمی برنامه هسته‌ای صلح آمیز ایران را بازگرداند که مذاکرات وین برای احیای برجام و لغو تحریم های ایران به مرحله حساس خود رسیده است.
جزئیات لغو تحریم ها توسط آمریکا
در حالی قرار است دور هشتم مذاکرات وین در همین هفته از سر گرفته شود، یک مقام دولت بایدن از معافیت تحریمی ایران خبر داد. این مقام افزود که مذاکرات فنی که با این معافیت‌ها تسهیل می‌شود در هفته‌های پایانی گفت‌وگوها ضروری است.
این خبر در حالی منتشر شد که معاون وزیر امور خارجه کره جنوبی در صفحه توییترش از گفت‌وگو با نماینده ویژه آمریکا در امور ایران درباره روند مذاکرات وین خبر داد و از دیگر سو، سنای آمریکا هم در صدد است روز چهارشنبه ۲۰ بهمن ماه جلسه استماعی را درباره جدیدترین تحولات مذاکرات برجامی وین برگزار کنند.
مقام وزارت امور خارجه آمریکا درباره لغو برخی تحریم های هسته ای ایران تاکید کرد که این معافیت تحریمی نباید به عنوان سیگنالی تلقی شود که واشنگتن به دنبال دستیابی به تفاهمی برای بازگشت به توافقی است که به صورت رسمی با نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می شود.بر اساس گزارش‌ها، با صدور این معافیت تحریمی، شرکت‌های چینی، روسی و اروپایی که با برنامه هسته‌ای صلح آمیز ایران همکاری داشتند می توانند بدون نگرانی از تحریم‌های آمریکا، به این همکاری بپردازند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم درباره موضوع معافیت‌های تحریمی در خصوص برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران توضیح داد. "ند پرایس" جمعه شب به وقت محلی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: ما دقیقاً همان کاری را کردیم که دولت قبلی کرد؛ به شرکای بین‌المللی خود اجازه می دهیم به خطرهای فزاینده مرتبط با عدم اشاعه و ایمنی هسته ای در ایران رسیدگی کنند در عین حال، تا زمانی که تهران به تعهدات خود در قالب برجام بازنگردد، معافیت تحریمی به ایران ارائه نکرده و نخواهیم کرد.
دولت ترامپ معافیت از تحریم برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران را در ماه مه ۲۰۲۰ به عنوان بخشی از کارزار «فشار حداکثری» بر ضد ایران که با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ شروع شده بود، لغو کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس متن این معافیت از تحریم به امضای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا و نیز یادداشت اطلاع آن به کنگره را به دست آورده است.
هدف آمریکا از لغو برخی تحریم‌های ایران
آسوشیتدپرس نوشته در حالی که مذاکره کنندگان آمریکایی خود را برای بازگشت به وین برای ادامه مذاکرات آماده می کنند، «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا چند معافیت تحریمی مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای غیرنظامی ایران را امضا کرد. این اقدام با هدف لغو تصمیم دولت ترامپ در پایان دادن به این معافیت‌های تحریمی بوده است.
این خبرگزاری ادامه داد این معافیت‌های تحریمی با هدف ترغیب ایران به بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ صورت می گیرد که دولت ترامپ به صورت یکجانبه از آن خارج شد.
خبرگزاری فرانسه هم از یک مقام ارشد آمریکایی نقل‌قول کرد که وزارت خارجه آمریکا «معافیت از تحریم برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران» را به عنوان اقدام فنی ضروری برای بازگشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ یا برجام اعاده کرده است.
با این اقدام تهدید تحریم بر ضد کشورها و شرکت‌هایی از روسیه،چین و اروپا که بر اساس شرایط «برجام» با صنایع هسته‌ای ایران همکاری می‌کنند، برداشته می‌شود و کشورها و شرکت‌های خارجی می‌توانند در نیروگاه هسته‌ای بوشهر، کارخانه آب سنگین اراک و راکتور پژوهشی تهران کار کنند.
آیا مذاکرات برجام به پایان رسیده است؟
حتی بدبین‌ترین ناظران و دیپلمات‌های غربی هم می‌گویند توافق هسته‌ای میان آمریکا و ایران محتمل‌تر از هر زمان دیگری است. دوطرف با تعدیل مواضع خود و حتی صحبت از امکان مذاکره مستقیم، زمینه را برای رسیدن به توافق فراهم کرده‌اند.
هرچند هنوز معلوم نیست آیا توافق موردنظر احیای برجام قبلی بدون کم و کاست خواهد بود یا شاهد تبصره‌های دیگری هم خواهیم بود که می‌تواند درنهایت به توافقی موقت یا کمتردرکمتر منجر شود؟ آنچه این فرض را تقویت می‌کند که احیای بی‌کم‌و‌کاست برجام سال ۹۴ دشوار است، وجود اختلاف‌نظر جدی میان ایران و آمریکا درباره برخی موضوعات نظیر دادن تضمین برای خارج نشدن آمریکا از برجام، سرنوشت سانتریفیوژهای پیشرفته ایران و مواردی نظیر اینهاست که به نظر می‌رسد تصمیم‌گیری نهایی درباره آنها در هر دوطرف کار دشواری است. آمریکا میگوید فقط برای دوران ریاست‌جمهوری بایدن (یعنی تا دو سال دیگر) می‌تواند تضمین دهد که از برجام خارج نمی‌شود و ایران میگوید با هر نوع کنار گذاشتن کامل دستاوردهای فنی هسته‌ای خود مخالف است. با وجود این موانع، یک قاعده کلی در سیاست وجود دارد که میگوید اگر اراده سیاسی برای توافق کردن وجود داشته باشد، حل اختلافات و یافتن راه‌حل‌های فنی کار دشواری نیست. بر اساس این قاعده کلی، به‌نظر می‌رسد در حال حاضر اراده لازم برای توافق کردن در تهران و واشنگتن وجود دارد، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت حل اختلافات باقی‌مانده با وجود دشوار بودن ناممکن نیست.
بی‌شک سوالات زیادی درباره ماهیت و آینده توافق احتمالی وجود دارد که پاسخ به همه آنها دشوار است. اما تجربه چند دهه گذشته در سیاست کنترل تسلیحاتی نشان می‌دهد که پرونده هسته‌ای کشورها معمولا در درازمدت حل و فصل می‌شود. برزیل و آرژانتین از سه دهه پیش تصمیم گرفتند در مساله هسته‌ای خود تجدیدنظر کنند؛ ولی هنوز هم فعالیت‌های هسته‌ای آنها به نوعی تحت‌نظارت بوده و با حساسیت دنبال می‌شود. موارد دیگر نیز کم و بیش همین‌گونه است.
حساسیت موضوع هسته‌ای برای امنیت بین‌المللی و جایگاه قدرت‌های بزرگ به آن معناست که پرونده هسته‌ای هیچ کشوری با یک توافق بسته نشده است و حتی عادی نمی‌شود؛ مخصوصا اگر کشور دارای فعالیت هسته‌ای، بر حفظ دستاوردهای فنی و سیاسی هسته‌ای خود اصرار داشته باشد. بر این اساس نمی‌توان گفت پرونده هسته‌ای ایران وارد پرده آخر خود شده است. هنوز ابهامات و عدم‌قطعیت‌های زیادی درباره آینده این موضوع وجود دارد. به ویژه اینکه سیاست داخلی در آمریکا (حداقل در شرایط فعلی) در حد زیادی غیرقابل پیش‌بینی است و بسیاری از شواهد گویای پیروزی احتمالی جمهوری‌خواهان در انتخابات کنگره در نوامبر سال‌جاری است که می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت آنها به کاخ سفید شود و شرایط را برای حفظ توافق هسته‌ای دشوارتر از قبل کند. آنچه در اینجا اهمیت دارد، توانایی ایران برای بهره‌برداری از فرصت دوساله پیش‌رو برای تثبیت دستاوردهای توافق احتمالی است تا زیان حاصل از خروج احتمالی از توافق را بیشتر از سود آن برای کاخ سفید کند.
واکنش آمریکا به توافق دائمی برجام
«رابرت مالی» نماینده ایالات متحده آمریکا در امور ایران در مصاحبه با شبکه «سی ان بی سی» با تأکید بر اینکه زمان احیای برجام رو به اتمام است گفت در صورت احیای توافق هسته‌ای ایران، واشنگتن تحریم‌های ناسازگار با برجام را رفع خواهد کرد اما تحریم‌هایی که غیرمرتبط با برنامه هسته‌ای ایران است، همچنان حفظ خواهد شد.
مالی در آغاز مصاحبه خود ضمن فاجعه‌بار توصیف کردن تصمیم دولت «دونالد ترامپ» رئیسجمهور سابق آمریکا برای خروج یکجانبه از برجام تصریح کرد: «موضع جو بایدن و آنتونی بلینکن و دیگر اعضای تیم این است که بازگشت به برجام در راستای منافع ایالات متحده آمریکا است و تا حد زیادی برای مشاهده توقف پیشرفت ایران برای دستیابی به بمب و جلوگیری از تنش‌ها در خاورمیانه (غرب آسیا) ضروری است».
وی با اینحال بار دیگر توپ را به زمین ایران انداخت و گفت که زمان برای بازگشت به برجام رو به اتمام است و ادامه داد: «ما به وضوح به ایران گفته‌ایم که تنها چند هفته برای بازگشت به برجام زمان داریم».
مالی تصریح کرد: «محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در راستای منافع ایالات متحده است و ما می‌توانیم پس از آن به بسیاری دیگر از مسائل مرتبط با ایران رسیدگی کنیم...موضع کنونی ما و کشورهای اروپایی این است که بهترین مسیر پیش رو بازگشت به توافق هسته‌ای ایران در شرایطی است که ایران آمادگی داشته باشد به طور کامل به تعهداتش بازگردد».
مالی: برجام چرخش سانتریفیوژهای ایران را متوقف کرده بود و پس از سه سال خروج از برجام شاهدیم که سیاست فشار حداکثری، به تسریع برنامه هسته‌ای ایران کمک کرد.
نماینده آمریکا در امور ایران در ادامه در خصوص اظهارات اخیر «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه جهان اقدامی برای توقف چرخش سانتریفیوژهای ایران انجام نداده، گفت: «ما همکاری نزدیکی با دولت اسرائیل داریم اما در خصوص این موضوع با آنها اختلاف نظر داریم. جهان نباید اقدامی برای توقف چرخش سانتریفیوژهای ایران انجام می‌داد بلکه این برجام بود که ثابت کرد می‌تواند سانتریفیوژهای ایران را متوقف کند و تجربه سه ساله خروج از برجام نشان داد که سیاست فشار حداکثری برنامه هسته‌ای ایران را تسریع بخشید».
مالی با اشاره به این موارد ادامه داد: «هم‌اکنون ما آمادگی داریم در صورت آمادگی ایران به توافق بازگردیم و سهم خود را در لغو تحریم‌هایی که رئیسجمهور ترامپ مجدداً علیه ایران وضع کرد و با برجام ناسازگاری داشت، ایفا کنیم اما اگر ایران مسیر دیگری را انتخاب کند، ما نیز مجبور می‌شویم مسیر دیگری را در پیش بگیریم تا اطمینان حاصل کنیم ایران به بمب دست پیدا نخواهد کرد. در دیپلماسی باز است».
این دیپلمات آمریکایی سپس ادامه داد: «ما همچنان در دیپلماسی را باز نگه می‌داریم اما از دیگر ابزار استفاده می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که ایران به سلاح‌های اتمی دست پیدا نخواهد کرد و به سمت ساخت بمب حرکت نخواهد کرد».
مالی: در دیپلماسی در قبال ایران همچنان باز است و آماده رفع تحریم‌های ناسازگار با برجام هستیم اما اگر ایران مسیر دیگری را انتخاب کند، ما نیز مسیر دیگری را انتخاب می‌کنیم.
راب مالی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه به چه دلیل با شرایطی که ایالات متحده آمریکا در خروج از برجام و نقض این توافق و ترور فرمانده قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به وجود آورده، جمهوری اسلامی ایران باید به آمریکا اعتماد کند، گفت: «من نمی‌توانم خود را به جای آنها بگذارم اما این مسئله حقیقت دارد که در سیستم ما، ما نمی‌توانیم رئیسجمهور بعدی را ملزم کنیم. دولت بعدی تصمیمات خود را خواهد گرفت».
آنچه دیگران می خوانند:
گزارش از علی اکبر رضایی
