به گزارش تیتربرتر؛ خداحافظی کدخدایی از شورای نگهبان،فردا سخنگوی جدید تعیین می شود.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، برای شورای نگهبان وظایف متعددی را بر شمرده است. عمده این وظایف به طور مشترک بر عهده فقها و حقوقدانان است و تعدادی دیگر، وظایف اختصاصی فقها می‌باشد.
از میان مجموعه وظایف شورای نگهبان، سه مورد «نظارت بر قانونگذاری»، «تفسیر قانون اساسی» و «نظارت بر انتخابات» دارای اهمیت بسیاری هستند و مباحث زیادی نیز در خصوص هر کدام وجود دارد.
جزئیات خداحافظی کدخدایی از سمت سخنگوی شورای نگهبان
سخنگوی شورای نگهبان، از برگزاری انتخابات در جلسه فردای این شورا برای انتخاب سخنگوی جدید شورای نگهبان خبر داد.
عباسعلی کدخدایی درباره اینکه آیا قرار است از سمت سخنگویی خداحافظی کنید؟ گفت: ان‌شاءالله قولی را که به مردم داده بودیم و در سال گذشته گفته بودیم که امسال سال آخر فعالیت در این سمت است؛ عملیاتی می‌کنیم. بهتر است جوان‌ها در این عرصه بیایند و سکاندار این مسولیت شوند و ان‌شاءالله طرح نو و فکر نو داشته باشند.
سخنگوی جدید شورا نگهبان کیست؟
کدخدایی تاکید کرد: فردا در جلسه شورای نگهبان، انتخابات برگزار می‌شود و سخنگوی جدید تعیین می‌شود.
انتخابات هیأت رئیسه شورای نگهبان در جلسه فردای این شورا برگزار خواهد شد و بر این اساس قرار است سخنگوی جدید شورای نگهبان در این جلسه انتخاب شود.
مسئولیت سخنگویی شورای نگهبان تاکنون بر عهده عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان این شورا بوده است.
خلاصه وظایف شورای نگهبان
نظارت بر قوانین و مقررات
در برخی کشورها، رسیدگی و نظارت و نیز انطباق یا عدم انطباق قوانین عادی با قانون اساسی بر عهده شورای قانون اساسی، دادگاه قانون اساسی یا محاکم دادگستری، به عنوان مرجع صلاحیت دار، گذاشته شده است که در صورت درخواست از سوی مقامات یا شکایت برخی افراد، این مرجع صلاحیت دار به آن درخواست یا شکایت‌ها رسیدگی کرده و اعلام رأی می‌کند، اما بر اساس پیش بینیِ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تمام مصوبات مجلس به شورای نگهبان ارسال می‌شود و این شورا پس از بررسی، نظر خود را اعلام می‌کند به نحوی که هیچ مصوبه‌ای بدون اعلام عدم مغایرت آن مصوبات با قانون اساسی و موازین شرع، توسط شورای نگهبان، نمی‌تواند تبدیل به «قانون» شود.
علاوه بر نظارت بر مصوبات مجلس، نظارت بر اساسنامه‌های مصوب دولت نیز بر عهده شورای نگهبان است. در غیر اینصورت مصوبه قابلیت اجرا نخواهد داشت.
همچنین تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، «اگر از دیوان عدالت اداری ابطال مصوبه دولتی به استناد مغایرت با موازین شرعی خواسته شده باشد، دیوان در این رابطه از فق‌های شورای نگهبان استعلام می‌کند و درصورت اعلام مغایرت مصوبه با موازین شرعی توسط فق‌های شورای نگهبان، دیوان اقدام به ابطال آن می‌نماید.»
تفسیر و بازنگری قانون اساسی
گاه اختلاف در تفسیر قانون اساسی، باعث اختلاف در عملکرد‌ها و نتیجه‌ها شده که اخلال در امور کشور را درپی دارد، در این زمان «تفسیر قانون اساسی به عهده شورای نگهبان است که با تصویب سه چهارم آنان انجام می‌شود“.
علاوه بر این، در صورت نیاز به بازنگری قانون اساسی در هر دوره و زمانی، تمام اعضای شورای نگهبان عضو شورای بازنگری قانون اساسی نیز هستند که با حضور در این شورا نسبت اصلاح یا تتمیم قانون اساسی در موارد ارجاع شده، اقدام می‌کند.
نظارت بر داوطلبی، انتخابات و همه پرسی
نظارت بر انتخابات وظیفه‌ای است که بر اساس اصل ۹۹ قانون اساسی، نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آرای عمومی و همه پرسی برعهده شورای نگهبان گذاشته شده است. مسئولیت شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری، در اصل ۱۱۸ مجددا مورد تاکید واقع شده است. سوگند رئیس جمهور در مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ای خواهد بود که رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان در آن حاضر باشند.
در ادامه این وظایف، انتخابات مجلس خبرگان رهبری و آیین نامه آن، بررسی صلاحیت داوطلبان مجلس خبرگان قبل از انتخابات به فق‌های شورای نگهبان واگذار شده است: «مرجع تشخیص دارا بودن شرایط، فق‌های شورای نگهبان قانون اساسی هستند.»
شورای نگهبان و نظارت بر انتخابات
نظارت به عنوان یکی از وظایف مصرح شورای نگهبان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به معنای مجموعه اعمالی است که نهاد ناظر جهت اطمینان از اجرای دقیق و صحیح قانون و سلامت انتخابات انجام می‌دهد.
شورای نگهبان رکن نظارت کننده بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه پرسی است تا با نظارت بر آن ضمن جلوگیری از رقابت ناسالم بین رقبای انتخاباتی، از تخلفات، تقلب و خطا‌های احتمالی مجریان، پیشگیری کند و این چنین پیشگیری مورد قبول عقل و عقلای هر جامعه‌ای است.
نحوه نظارت
نظارت شورای نگهبان بر انتخابات، از طریق «هیئت نظارت» اعمال می‌شود، چرا که ترکیب کم تعدادِ دوازده نفره این شورا قادر نخواهد بود بر انتخابات در تمام نقاط کشور نظارت کند. اجازه ایجاد هیئت نظارت مرکزی، استانی و حوزه‌ای را به این شورا داده تا در انتخابات مذکور، این هیئت‌ها ذیلِ شورای نگهبان بر کیفیت انتخابات نظارت کامل داشته باشند. نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی به این گونه است که: «هیئت مرکزی نظارت بر کلیه مراحل و جریان‌های انتخاباتی و اقدامات وزارت کشور در امر انتخابات و هیئت‌های اجرایی و تشخیص صلاحیت نامزد‌های نمایندگی و حُسن جریان انتخابات نظارت خواهد کرد.»
مطالب مرتبط:
تشخیص صلاحیت نامزد‌های نمایندگی، بر عهده هیئت‌های اجرایی گذارده شده که با نظارت استصوابی هیئت نظارت همراه است که عملا از چهار حالت خارج نیست:
۱ تأیید صلاحیت نامزد‌های تأیید شده هیأت‌های اجرایی
۲- رد صلاحیت نامزد‌های تأیید شده هیأت‌های اجرایی
۳ - تأیید صلاحیت نامزد‌های رد شده هیأت‌های اجرایی
۴ -رد صلاحیت نامزد‌های رد شده هیأت‌های اجرایی
در ادامه باید گفت در ماده ۳ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب ۷/۹/۱۳۷۸ نیز آمده است:
«نظارت بر انتخابات مجلس به عهده شورای نگهبان است، این نظارت استصوابی و عام و در تمام مراحل در کلیه امور مربوط به انتخابات جاری است».
در ماده ۴ همان قانون، نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران به این صورت خواهد بود که: «هیئت مرکزی نظارت، بر کلیه مراحل انتخابات و جریان‌های انتخاباتی و اقدامات وزارت کشور و هیئت‌های اجرایی که در انتخابات مؤثر است و آنچه مربوط به صحت انتخابات می‌شود، نظارت خواهد کرد.»
تشخیص صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری، براساس بند ۹ اصل ۱۱۰ به شورای نگهبان و نیز بررسی صلاحیت داوطلبان نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، به موجب اصل ۱۰۸ قانون اساسی و قانونی که توسط خود خبرگان تهیه شده، به فق‌های شورای نگهبان سپرده شده است.
عضویت در شورای موقت رهبری
یکی دیگر وظایف شورای نگهبان، حضور و عضویت یکی از فق‌های آن شورا، به انتخاب مجمع تشخیص مصلحت نظام، در شورای موقت رهبری است.
سایر وظایف شورای نگهبان
تایید توقف انتخابات در زمان جنگ و اشغال نظامی مناطق اشغال شده یا کل کشور برای مدت معین، اظهار نظر در خصوص اساسنامه‌های سازمان‌ها و شرکت‌ها از جنبه عدم مغایرت با اصول و احکام مذهب رسمی کشور و قانون اساسی، حضور در مجلس شورای اسلامی جهت اعلام نظر حضوری در مواردی که احتیاج به تصویب فوری مصوبات مجلس باشد.
عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام که از ابتدای شکل گیریِ مجمع تاکنون، همواره تعدادی از اعضای شورای نگهبان توسط رهبر انقلاب به عنوان اعضای این مجمع معرفی و تعیین شده و اکنون نیز تمام فق‌های شورای نگهبان؛ از جمله اعضایِ ثابتِ حقوقی این مجمع هستند.
بیوگرافی عباسعلی کدخدایی
عباسعلی کدخدایی الیادرانی (زاده ۱۳۴۰ در اصفهان)، استاد تمام دانشگاه تهران و قائم مقام دبیر و عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان است که از تیر ۱۳۹۵ در این سمت مشغول به کار است. کدخدایی پیشتر از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۲ نیز عضو شورای نگهبان (در دوره‌های چهارم و پنجم)، و از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ (دوره ششم) قائم مقام دبیر شورای نگهبان، معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان و سخنگوی شورای نگهبان بود.
دوره قانونی کدخدایی و دو عضو دیگر تا ۲۵ تیر ۱۳۹۲ به پایان رسید و وی با کم آوردن تنها یک رای در مجلس شورای اسلامی نتوانست مجدداً حقوقدان شورای نگهبان بماند. وی در تیر ۱۳۹۵ مجدداً از سوی مجلس به عضویت شورای نگهبان انتخاب شد.
کدخدایی پس از اتمام تحصیل در وزارت سپاه سابق مشغول به کار شد و پس از پایان جنگ ایران-عراق جهت ادامه تحصیل به انگلستان بورسیه گردید و کارشناسی ارشد و دکتری در حقوق بین‌الملل را از دانشگاه هال انگلستان اخذ کرد. در زمان ریاست علی لاریجانی بر سازمان صدا و سیما، وی به همراه سید قاسم زمانی، محمد شریف و غلامرضا رفیعی اولین مطالعات حقوقی در زمینهٔ ماهواره‌ها و پخش مستقیم آنها را در دفتر مطالعات حقوقی اداره کل حقوقی سازمان و تحت مدیریت قربانعلی مهری انجام دادند، که حاصل آن سه جلد کتاب می‌باشد. وی عضو هیئت علمی و استاد تمام گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. او مدتی رئیس پژوهشکده شورای نگهبان و پس از آن رئیس هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین نیز بود.
وی مقالات بسیاری در زمینه حقوق اساسی و حقوق بین‌الملل در نشریات تخصصی حقوق به چاپ رسانده‌است.
کدخدایی در تاریخ ۲۹ خرداد ماه ۹۵ طی حکمی از سوی آیت الله جنتی به عنوان مشاور و رئیس حوزه ریاست مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد.وی در مردادماه ۱۳۹۰ با حکم رهبر انقلالب به عضویت هیئت عالی حل اختلاف قوا و تنظیم روابط قوای سه گانه درآمد و این مسئولیت در سال ۱۳۹۵ مجددا تمدید شد
آنچه دیگران می خوانند:
گردآرونده: حمیدرضا روح نواز
دکترمحموداحمدی نژاد/1
