تیتربرتر؛ وکالت معاضدتی یک نوع وکالت تقریباً رایگان است و کانون وکلا، اداره معاضدت قضایی دارد که در آنجا وکلا را به افرادی که توان پرداخت حق الوکاله ندارند معرفی می‌کند. در وکالت معاضدتی وکالت تقریبا رایگان است به این شکل که افراد ناتوانی که توان پرداخت هزینه را ندارند با استفاده از این وکلا کارشان پیش می‌رود.
کار وکیل معاضدتی
تمامی وکلای رایگان معاضدتی از بین وکلای رسمی دادگستری که دارای پروانه وکالت معتبر هستند تعیین می شوند. طبق ماده 46 آیین‌نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری، ارجاع پرونده معاضدتی به کارآموزان وکالت ممنوع است. علاوه بر آن،تمامی کسانی که پروانه وکالت آنها در حالت تعلیق است و یا باطل شده است نیز حق انجام پرونده های معاضدتی را ندارند. با توجه به این نکته،تمامی وکلای رایگانی که موسسه معاضدت کانون وکلا برای چنین پرونده هایی انتخاب می کند از اعتبار لازم برخوردار هستند.
حق الوکاله وکیل معاضدتی
در ماده 23 قانون وکالت در خصوص وکالت معاضدتی آمده است که چنانچه موکل محکومٌ‌له (کسی که حکم به نفع او صادر می‌گردد) واقع شود و محکومٌ‌به (چیزی که دادگاه حکم داده است) قابل وصول باشد، وکیل معاضدتی می تواند از محل محکومٌ علیه (کسی که حکم علیه او صادر شده است) ،حق الوکاله‌ی قانونی را دریافت نماید.
در غیر اینصورت، چنانچه شروط فوق برقرار نباشد وکیل از حق الوکاله محروم خواهد بود. نکته قابل اهمیت اینست که حق‌الوکاله‌ای که در صورت تحقق شروط بالا به وکیل پرداخت می‌شود، بر اساس تعرفه‌ای است که از سال 1386 تا به حال، به روز نشده و در بسیاری موارد، میزان حق‌الوکاله اندک و بسیار کمتر از حق‌الوکاله متعارف آن پرونده است. همانطور که طبق شرایط فوق اصولاً وکیل مستحق دریافت حق‌الوکاله نیست، وی مکلف به الصاق و ابطال تمبر مالیاتی بر روی وکالتنامه هم نخواهد بود،
نحوه گرفتن وکیل معاضدتی
1 - اداره معاضدت کانون وکلای دادگستری که از سال 1316 راه اندازی شد یکی از زیرمجموعه های کانون وکلاست که با هدف کمک به طرفین محروم و بی بضاعت پرونده های قضایی تشکیل شده است.
2 - از این رو اقشار کم درآمد که توانایی مالی کافی برای استخدام وکیل و برخورداری از مساعدت و راهنمایی آنها را در پرونده های قضایی ندارند می توانند با مراجعه به این اداره از حق برخورداری از وکیل رایگان بهره مند شوند. حال آن که این اداره با قدمتی در حدود 75 سال متاسفانه به علت اطلاع رسانی ضعیف و ناآشنایی اغلب افراد جامعه با آن، تا چندی قبل کارکرد چندان قابل توجهی نداشته و به همین خاطر بسیاری از مراجعان دستگاه قضایی از دریافت خدمات وکیل رایگان محروم مانده اند.
3 -وکیل معاضدتی یا وکیل رایگان چیست و چه تفاوتی با وکیل تسخیری دارد؟ در زمینه وکالت پرونده ها به دو دسته تقسیم می شوند؛ کیفری و حقوقی از سوی دیگر در قانون اساسی کشور ما، داشتن وکیل حقی است که برای تمام مردم به رسمیت شناخته شده و همه افراد حق دارند در تمام دادگاه ها و مراجع قضایی وکیل داشته باشند.
اما از آنجا که خدمات وکیل رایگان نیست و وکلادر قبال کاری که انجام می دهند حق الوکاله دریافت می کنند پس همه افراد ممکن است بضاعت پرداخت حق الوکاله و در نتیجه استخدام وکیل را نداشته باشند. حال سوال اینجاست که تکلیف این افراد چیست؟ آیا به خاطر ناتوانی مالی باید از حق داشتن وکیل محروم بمانند؟
اینجاست که قانون به کمک آمده و حق داشتن وکیل رایگان را برای مردم قائل شده است. ضمن اینکه باید توجه داشت دو نوع وکیل رایگان داریم:
4 - وکیل تسخیری که در زمینه پرونده های کیفری فعالیت می کند یعنی برای یکسری جرایم مهم و سنگینی همانند قتل و آدم ربایی و... که طبق قانون نیز باید چنین دادگاه هایی با حضور وکیل برگزار شود، اگر فرد توانایی مالی نداشت دادگاه وکیل تسخیری برایش تعیین می کند. طبق قانون برای جرایمی که مجازات سنگینی همچون قصاص و یا حبس های بالای 20 سال دارد دادگاه بدون حضور وکیل نمی تواند رسمیت پیدا کند بنابراین در این گونه موارد چنانچه فرد توانایی گرفتن وکیل را نداشته باشد دادگاه برای وی وکیل تسخیری تعیین می کند. در پرونده های کیفری که مجازات سبک دارند وکیل رایگان تعلق نمی گیرد.
5 - در پرونده های حقوقی مثل کلاهبرداری، طلاق و... اگر فرد توان مالی برای استخدام وکیل و پرداخت حق الوکاله نداشته باشد می تواند با مراجعه به اداره معاضدت وکیل رایگان بگیرد.
آیا هر شخصی که پرونده قضایی داشته باشد می تواند با مراجعه به اداره معاضدت تقاضای وکیل رایگان کند؟ ضمن اینکه شرایط دریافت وکیل رایگان چیست؟خیر.
مطالب مرتبط:
شروط لازم برای گرفتن وکیل معاضدتی
1 - اینکه فرد بضاعت مالی برای گرفتن وکیل ندارد
البته لازم به ذکر است تعیین بضاعت افراد در کشور ما کار دشواری است و ابزار دقیقی برای دستیابی به میزان دارایی افراد در دست نیست. با این حال قانون سه راه مشخص کرده است. نخست مجموعه دادگستری است. یعنی اگر کسی که به دادگستری مراجعه کرده و از پرداخت هزینه دادرسی ناتوان بوده و تقاضای اعسار داده باشد یک دلیل برای بی بضاعتی فرد تلقی می شود.
پس اداره ما هم آن را می پذیرد. مرحله بعد گواهی چند شاهد است که با قسم یاد کردن به خداوند متعال تایید می کنند فرد مورد نظر بضاعت مالی ندارد. مرحله آخر نیز وکیل تعیین شده است که با توجه به آشنایی با مشکلات موکل و بررسی وضعیت مالی اش تایید می کند وی توانایی مالی ندارد.
2 - موضوع دعوا با اساس باشد. این بدان معناست که وقتی فردی به اداره معاضدت مراجعه نموده و تقاضای وکیل می کند کارشناسان با بررسی پرونده اش مشخص می کنند آیا موضوع مورد اختلاف و طرح پرونده قضایی، پایه و اساس دارد یا خیر؛ چرا که برخی افراد مواردی را مطرح می کنند که به هیچ عنوان قابل دفاع و رسیدن به نتیجه نیست.
در واقع فقط وقت تلف کردن و صرف هزینه و انرژی است. به عنوان مثال صاحبخانه ای که مستاجرش قرارداد یک ساله دارد نمی تواند قبل از موعد سررسید قرارداد، برای دریافت حکم تخلیه به دادگاه مراجعه کند چرا که طرح دعوای او سرانجامی نخواهد داشت. پس اداره معاضدت به اینگونه شکایت ها ترتیب اثر نداده و وکیلی هم اختصاص نمی دهد.
آیا وکـــلای معاضدتی حق الزحمه یا حق الوکاله ای دریافت می کنند؟ اگر دستمزدی می گیرند به چه میزان و از سوی چه کسی پرداخت می شود؟
حق الزحمه وکیل رایگان یا معاضدتی :
الف - صورتی که پرونده به نفع موکل پایان یابد
ب - پرونده به ضرر موکل تمام شود
در مورد نخست چنانچه پرونده به نفع موکل پایان پذیرد و به عبارتی وکیل برنده شود دادگاه فرد محکوم را به پرداخت حق الوکاله وکیل رایگان نیز محکوم می کند که حق الوکاله 5درصد از حکم صادره است. یعنی اگر فردی به پرداخت 20 میلیون تومان محکوم شود حق وکیل یک میلیون تومان خواهد شد که باید بپردازد. از این حق الوکاله دریافتی 20 درصد آن سهم کانون وکلااست.
اما متاسفانه باید گفت در عمل اکثر این قبیل وکلابه حق الوکاله شان نمی رسند چرا که یا بسیاری از پرونده ها به علت آن که غیرمالی و خانوادگی است در مرحله رسیدگی و قبل از صدور حکم به سازش منجر می شود یا در پرونده هایی که حکم صادر می شود محکومان مدعی می شوند توانایی پرداخت این پول را ندارند. اما در پرونده هایی که به ضرر موکل تمام شود هیچ حق الوکاله ای به وکیل تعلق نمی گیرد.
6 - ظرفیت پذیرش اداره معاضدت چقدر است و چه پرونده هایی بیشتر مطرح است؟
متاسفانه هنوز بسیاری از مردم با وظایف و خدمات این اداره آشنایی ندارند که علت نیز اطلاع رسانی ناکافی است چرا که اطلاع رسانی در طول این سال ها به شکل لازم صورت نگرفته و مردم از حقوق مسلم خود برای تحقق عدالت که همانا بهره مندی از وکیل رایگان است بی اطلاع مانده اند.
7 - اداره معاضدت کانون وکلا در سال، توانایی خدمت رسانی به 30 هزار پرونده را دارد اما در حال حاضر تنها 3 هزار پرونده در این اداره مطرح می شود. وکلای ما نیز که همگی از وکلای پایه یک دادگستری هستند تمام وظایف یک وکیل شخصی را انجام می دهند تنها با این تفاوت که حق الوکاله از موکل خود نمی گیرند.
8 - در حال حاضر نیز بیشترین مراجعات مربوط به دعاوی خانوادگی است که به طور معمول از هر 10 پرونده 7 پرونده مربوط به طلاق، مهریه و حضانت فرزند است.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآرونده: مسلم حسینی
