به گزارش تیتربرتر؛ طرح اصلاح آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی ( شفافیت آراء نمایندگان) در دستور کار نشست علنی امروز پارلمان به ریاست محمد باقر قالیباف قرار گرفت.
طرحی که شعار اصلی نمایندگان اصولگرا برای ورود به مجلس بود. بسیاری از این نمایندگان پیش از پیروزی در انتخابات از مجلس پیشین به خاطر عدم تصویب این طرح انتقاد داشتند.
حتی چند روز پیش تعدادی از نمایندگان خواستار بررسی فوری طرح بودند.
این طرح حمایت رییس مجلس را هم داشت. قالیباف شب گذشته در توئیتی نوشت: «طرح شفافیت آراء نمایندگان فردا در دستور کار مجلس است؛ إن‌شاء‌الله به آن رأی موافق خواهم داد و تمام نمایندگان محترم و پرتلاش مردم عزیز ایران را به ثبت رای موافق دعوت خواهم کرد. تصویب این طرح، مکمل رویکرد کلان‌تری است که برای شفاف‌سازی روندهای تصمیم‌گیری مجلس در پیش گرفته‌ایم.»
صبح امروز نیز مجلس برای بررسی این طرح جلسه غیرعلنی تشکیل داد اما با اکثریت آرای نمایندگان مجلس این طرح رد شد.
بلاتکلیفی طرح شفافیت آرا نمایندگان در مجلس
آذر ۹۶ بود که برای اولین بار طرح شفافیت آرا توسط نمایندگان فراکسیون امید مطرح شد اما یک‌سالی زمان برد تا اصولگرا‌ها هم مدعی شفافیت آرا شوند. هرچند تندروهای مجلس در بزنگاه بررسی لوایح مرتبط با FATF پرچمدار شفافیت شدند و همین امر انتقادات بسیاری با خود به همراه داشت اما در نهایت اعضای پارلمان حتی با فوریت بررسی طرح هم موافقت نکردند.
آذر ۹۶ محمدجواد فتحی اولین نماینده‌ای بود که میان‌دار شفافیت آرا در مجلس دهم بود. او به «شرق» گفته بود: «پنج‌ماهی هم از زمانی که ایده نخستین آن به ذهنم رسید، روی طرح کار کردم تا ابعاد حقوقی آن شفاف باشد. این طرح بسیار مهم بوده و در کشورهای دیگر متداول است. هر نماینده‌ای باید مسئولیت رأی خودش را بر عهده بگیرد. مجلس تاریک‌خانه نیست که آرا در حالت محرمانه باقی بماند». اما نمایندگان بسیاری از ماندن در تاریک‌خانه راضی بودند.
. نوبت به طرح اصولگرایان رسید و در 17 مرداد ۱۳۹۷ حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر، میمه و برخوار، مجددا طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس را با ۲۹ امضا تهیه کرده و به هیئت‌رئیسه مجلس تحویل داد.
وی درباره این طرح گفته است: «یکی از بهترین معیار‌های ارزیابی مردم از نمایندگان خود در مجلس این است که مردم بدانند نمایندگان آنها درخصوص طرح‌ها و لوایح چه نظراتی داشته‌اند. در خیلی از کشورهای دنیا از همین روش برای شفافیت استفاده می‌شود و این می‌تواند برای کشور مفید باشد».
سرانجام در توافق میان حاجی‌دلیگانی و فتحی، طرح فتحی در کنار تلاش حاجی‌دلیگانی برای جلب حمایت نمایندگان، به هیئت‌رئیسه مجلس تحویل داده شد و در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۹۷ اعلام وصول شد. اما این طرح راه به جایی نبرد؛ زیرا وقتی در هفتم آذر ۱۳۹۷ در کمیسیون آیین‌نامه داخلی تصویب شد، مشخص شد مصوبه مذکور با طرح اصلی تفاوت بسیاری دارد؛ به‌گونه‌ای که شفافیت آرای نمایندگان را محقق نمی‌کرد.
دومین طرح مربوط به شفافیت آرای نمایندگان در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۷ از سوی هیئت‌رئیسه اعلام وصول شد. این طرح به ابتکار سیدعلی ادیانی‌راد، نماینده قائم‌شهر، سوادکوه و جویبار ایجاد شد و به امضای ۳۸ نفر از نمایندگان مجلس رسید. بعد از این طرح، طرح دوفوریتی شفاف‌سازی فعالیت‌های نمایندگان در خانه ملت که به دنبال اهدافی فراتر از شفافیت آرای نمایندگان در مجلس شورای اسلامی بود، توسط مجتبی ذوالنور، نماینده مردم قم، تهیه شد و به امضای ۱۹۰ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید.
در نهایت هم در مجلس دهم اتفاق خاصی رخ نداد و کار به مجلس یازدهم کشید. مجلس‌یازدهمی‌ها که با شعار انقلابی‌گری کار خود را آغاز کردند، در ابتدا از موضوع طرح شفافیت آرای نمایندگان حمایت کردند و گفتند اولویت آنها خواهد بود؛ اما وقتی صحبت از اجرا به میان آمد، به خاک‌خوردن این ایده بسنده کردند تا اینکه در مواجهه با انتقادها در رابطه با تناقض میان شعار و عملشان بالاخره تصمیم به بررسی اولویت آن گرفتند.
مطالب مرتبط:
رد کلیات طرح شفافیت آرا در مجلس یازدهم
طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار جلسه علنی امروز(چهارشنبه 15 بهمن) قوه مقننه قرار داشت.
نمایندگان از مجموع 234 نفر حاضر در جلسه پس از استماع نظرات مخالفان و موافقان این طرح، با 153 رای موافق، 63 رای مخالف، 12 رای ممتنع به کلیات این طرح رای ندادند.
بر اساس این گزارش این طرح به دلیل تصویب نشدن کلیات آن از دستور کار قوه مقننه خارج می شود.
لازم به ذکر است کلیات این طرح برای تصویب نیازمند آرا حداقل دو سوم نمایندگان حاضر در صحن بود.
محمد باقرقالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی پس از رأی گیری درباره کلیات طرح اصلاح آیین نامه داخلی مجلس پیرامون شفافیت آرای نمایندگان، گفت: با توجه به اینکه اصلاح آیین نامه داخلی نیاز به دو سوم آرای نمایندگان نیاز دارد، کلیات این طرح رأی مورد نیاز را کسب نکرد، البته موافقان و مخالفان کلیات طرح با اصل موضوع شفافیت موافق بودند، لذا کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس تلاش کند تا آیین نامه را به نوعی تنظیم و تدوین کند که شفافیت و دغدغه همه نمایندگان دیده شود.
سمیه محمودی سخنگوی کمیسیون آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی نیز طی سخنانی اظهار داشت: این طرح براساس ماده 142 آئین نامه در کمیسیون به عنوان کمیسیون اصلی مورد بررسی قرار گرفت و کمیسیون شورا و آئین نامه نیز در کارگروهی متشکل از مرکز پژوهش ها و سایر نهادها و بازوهای علمی و نظارتی مجلس آن را مورد واکاوی قرار داد.
وی افزود: از آن جایی که طرح مذکور مطالبه عمومی جامعه است امیدواریم کلیات آن با اقبال نمایندگان همراه بوده و بتوانیم خواست عمومی را در خصوص آن اجابت نماییم.
واکنش قالیباف به رد طرح شفافیت آرا
قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی بعد از اینکه با طرح شفافیت رای نمایندگان در مجلس مخالفت شد در یک رشته توییت نوشت: به طرح شفافیت رای موافق دادم؛ امیدوارم با انجام اصلاحات لازم و افزوده شدن دامنه شفافیت، طرح شفافیت آراء نمایندگان مجددا به صحن بیاید و در همین مجلس، قفل تصویب شفافیت آراء شکسته شود.
دلیل مخالفت نمایندگان مجلس با طرح شفافیت آرا چه بود؟
طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار جلسه علنی امروز (چهارشنبه 15 بهمن) قوه مقننه قرار داشت که نمایندگان پس از استماع نظرات موافقان و مخالفان این طرح به کلیات آن رای ندادند اما نظر مخالفان چه بود؟
الیاس نادران نماینده تهران در مجلس به عنوان اولین مخالف با کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان، گفت: بحث شفافیت در تمامی حوزه‌ها از جمله شفافیت آراء و مالی بسیار مهم است، بنده از معدود افرادی بودم که از مجلس هفتم در سخت‌ترین شرایط رأی به وزرا، استیضاح وزرا و رأی به برجام، رأی خود را علنی اعلام کردم اما رفتار دوگانه مشکل بزرگی است که ما امروز داریم، چرا که از یک طرف نمایش شفافیت می‌دهیم اما از طرف دیگر پنهان‌کاری می‌کنیم.
وی تصریح کرد: دیروز جمعی از نمایندگان تقاضای رأی با برگه و رأی علنی را در رابطه با کلیات گزارش کمیسیون تلفیق بودجه داشتند اما دبیر هیأت رئیسه گفتند؛ رئیس مجلس به مصلحت نمی‌داند. چه شد که دیروز شفافیت آراء بد بود اما امروز شفافیت آراء خوب است؟
نماینده مردم تهران در مجلس ادامه داد: شفافیت آن است که ما صراحتاً آنچه را که باید مردم بدانند به آنها بگوییم، در جلسه امروز نیز گفته شد به منظور جلب آراء همکاران طرح دوشوری خواهد شد تا پخته‌تر شود اما باید پرسید طرحی که 9 ماه در مجلس مانده و پخته نشده کی قرار است پخته شود. مگر چه قدر دیگر از عمر این مجلس باقی مانده است؟ در واقع قرار است شور اول را رأی بگیریم و به مردم نمایش شفافیت دهیم و بعد آن را بایگانی کنیم و در اواخر مجلس دوباره آن را آورده و بگوییم می‌خواهیم درباره شفافیت حرف بزنیم اما اگر صداقتی در کار است باید بعد از رأی‌گیری و آوردن رأی، بلافاصله وارد جزئیات آن شویم.
نادران با بیان اینکه باید به مردم بگوییم قصد انجام چه کاری را داریم چرا که صرفاً این رفتارها نمایش است و معنای شفافیت نمی‌دهد، گفت: من امروز از رئیس مجلس می‌پرسم آیا شما روز گذشته به کلیات گزارش کمیسیون تلفیق مجلس رأی مثبت دادید یا منفی؟ نمی‌شود یک روز مصلحت‌اندیشی کرد و روز دیگر به دنبال شفافیت بود.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم افزود: اگرچه من با شفافیت آراء موافق هستم اما باید ملاحظه نمایندگان شهرستانی را نیز بکنیم مثلا برای استیضاح یک وزیر، از وزیر گرفته تا استاندار و فرماندار او را تحت فشار می‌گذارند لذا نمی‌توان از او انتظار داشته باشیم رأی خود را شفاف بگوید.
وی با بیان اینکه نباید نمایندگان مردم را در شرایط پوپولیستی قرار دهیم، گفت: نباید به نمایندگان فشار بیاوریم که بگویند به این طرح بله یا خیر بگویند. تهران همه ایران نیست و باید ملاحظات نمایندگان شهرستان نیز در این مصوبه مورد توجه قرار می گرفت.
نادران بیان کرد: دوشوری کردن این طرح چه معنایی دارد؟ باید این طرح را یک شوری رأی بگیرید و اگر کلیات رأی آورد بلافاصله وارد جزئیات آن شوید نه اینکه آن را به چند سال بعد پاس دهید، چرا که معلوم نیست چه اتفاقی بیفتد.
عبدالحسین روح الامینی نجف آبادی نماینده تهران در مجلس به عنوان دومین مخالف با این طرح گفت: من با شفاف‌سازی مخالف نیستم بلکه با رویه و روش رسیدن به آن مخالف هستم. آقایان جوان نماینده که روز گذشته به روز 4 انگشت نمایندگان دیگر را 2 می‌کردید و 2 را 4، باید امروز پاسخ دهید این کجای شفافیت است؟
نماینده تهران در مجلس با بیان اینکه نباید نمایندگانی که استدلال دارند را برای موافقت و مخالفت کردن با موضوعی تحت‌الشعاع قرار دهیم، ادامه داد: چرا باید امروز صبح جلسه غیرعلنی برگزار شود و نگران نتیجه رأی‌گیری روز گذشته در رابطه با کلیات بودجه باشیم، اینکه نتیجه این رأی‌گیری چه خواهد شد، مگر بحث‌های جلسه غیرعلنی صبح چه مشکلی داشت، حتی این قسمت که بسیاری از خارج از کشور می‌خواهند با نرم‌افزاری بر روی تصمیم‌گیری‌های مسئولان کشور تأثیر بگذارند و خطای محاسبه به ما بدهند، قابل طرح بود.
وی با طرح این سوال که آیا مجلس در رأی به اعتبارنامه‌ها، انتخاب هیأت رئیسه و اعضای کمیسیون‌ها نیز شفاف عمل کرده است، اضافه کرد: نمی‌توان ویترینی نظر دهیم اما خلافش عمل کنیم. شفافیت یعنی پخش علنی جلسات کمیسیون‌ها، شفافیت یعنی یک نماینده عبد و عبید یک NGO ها در داخل کشور نشود یا همچنین پیرو مسئله عدالت‌خواهی به درخواست رئیس قوه قضائیه با دوربین به لواسان رفتیم و زمین‌خواری‌ها را افشا کردیم، لذا عقیده به یک شی و التزام به او، التزام به لوازم آن را می‌خواهد.
روح‌الامینی با بیان اینکه نمی‌توان ویترین شفافیت به خود بگیریم اما اقدامات کاریکاتوری انجام دهیم، گفت: بنابراین اصل شفافیت و مراقبت، لازم و ضروری است اما نباید باعث عدم انجام و ایفای نقش نمایندگی شود و از ترس عدالت‌خواران طور دیگر رفتار کنیم. همچنین در عصر ارتباطات هیچ‌چیز نمی‌تواند پنهان باشد.
همچنین محمد باقری نماینده بناب در مجلس در مخالفت با کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان گفت: اگرچه شفافیت را قبول دارم و معتقدم باید اجرا شود اما مردم توقع شفافیت در تمامی حوزه‌ها را دارند. مردم مدافع این طرح نیستند بلکه مدافع شفافیت برای همه حاکمیت از جمله دولت، مجلس، قوه قضائیه، خبرگان رهبری، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای اقتصاد، شورای برنامه‌ریزی استان‌ها و ... هستند.
نماینده مردم بناب در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه این طرح برای عوام‌فریبی به مجلس آمده است، گفت: این طرح حاوی تبصره‌هایی است که عملاً آن را از شفافیت خارج می‌کند و به یقین عقلانیت را از مجلس خواهد گرفت. به عبارت دیگر با تصویب این طرح منافع ملی را زیر سوال خواهیم برد و ما دیگر با عقلانیت تصمیم نخواهیم گرفت.
وی با بیان اینکه ما مدافع شفافیت هستیم اما باید بسترهای مناسب سیاسی و اجتماعی آن فراهم شود، ادامه داد: این طرح با لابی‌گری به مجلس آمده است، افراد و گروه‌های فشار برای تصویب آن فشار می‌آورند، این در حالی است که تمامی حاکمیت باید در بحث‌های سیاسی، مالی، فرهنگی، اجتماعی و ... شفاف باشد؛ هرچند شفافیت مجلس از همه ارگان‌های حاکمیت بیشتر است. همچنین دو شوری کردن این طرح به معنی به نتیجه نرسیدن آن تا چند سال آینده است.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: الهام خلیلی خو
