تیتر برتر؛ ژل رویال به عنوان یکی از خاص ترین و شگفت انگیزترین مواد طبیعی در دنیا شناخته می شود که ویژگی های منحصربفردی دارد. این ماده طبیعی نه تنها برای زنبور عسل نقش یک ماده حیاتی را ایفا می کند، بلکه ژل رویال برای ما انسان ها نیز به عنوان یک ماده شفابخش مورد استفاده قرار می گیرد. شاید اگر به تمامی خواص ژل رویال پی ببریم، دیگر تا این اندازه نگران ابتلا به برخی بیماری ها نخواهیم بود!
ژل رویال چیست؟
ژل رویال را با نام های دیگری نیز می شناسیم. در گذشته، ایرانیان به آن شاه انگبین می گفتند. این نام اشاره مستقیم به کاربرد این ماده در کندو دارد؛ چراکه ژل رویال تنها غذای ملکه کندو زنبور عسل است و یکی از دلایل تفاوت های او با دیگر زنبورها نیز همین خوراکی دلچسبی است که میل می کند. ژله سلطنتی یا ژله زنبور نیز از دیگر نام هایی است که به این خوراکی شگفت انگیز داده اند.
خواص ژل رویال آنقدر خاص است که هیچ ماده جایگزینی برای آن وجود ندارد. بسیاری از مواد و ترکیبات شناخته شده درون ژل رویال، موادی هستند که به صورت اختصاص در ژل رویال پیدا شده و در هیچ ماده دیگری وجود ندارند. به همین علت نامگذاری این ترکیبات نیز بر اساس اسم ژل رویال و خواص آن درون این ماده تبین شده است.
ژل رویال چه کاربردی در کندو دارد؟
ژل رویال نه ماده خالص گیاهی و نه ماده خالص حیوانی است. اگرچه ژل رویال از بدن زنبور عسل ترشح می شود، اما تحقیقات نشان داده که منشاء تولید این ماده گرده گل و شهد و عسلی است که زنبور از آن تغذیه می کند. گرده گل نقش حیاتی در تولید ژل رویال ایفا می کند و همین موضوع باعث شده تا زنبوران عسل برای جمع آوری گرده گل تلاش زیادی انجام دهند.
با این حال، غدد زیر حلقی زنبور عسل است که ژل رویال را ترشح می کند و به همین علت این ماده تا این اندازه خاص و نایاب است. به غده ای که وظیفه تولید ژل رویال را دارد، هیپوفارنژیال گفته می شود.
نکته جالب توجه تولید ژل رویال این است که هر زنبور تنها در مدت محدودی قادر به تولید ژل رویال است و پس از چند روز این غده کارایی خود را از دست می دهد. زنبورهای ماده تازه به دنیا آمده پس از اینکه از حالت شفیرگی خارج شده و به زنبور تبدیل می شوند، هنوز توانایی پرواز ندارند. به همین علت وظایف دیگری بر عهده آنها قرار دارد.
مطالب مرتبط:
در این زمان، پرستاری از لاروها و همچنین حمایت ملکه از مهمترین وظایف زنبوران ماده است. به همین علت در این دوران به آنها زنبور پرستار نیز گفته می شود. در بین 3 تا 20 روزگی، زنبور عسل قادر به تولید ژل رویال است. البته اوج میزان تولید ژل رویال در 9 روزگی زنبور اتفاق می افتد و بعد از آن به مرور کم و کمتر شده تا دیگر به طور کامل قطع شود.
اگر بخواهید دقیقا به این موضوع پی ببرید که ژل رویال چیست و اصلا چرا زنبور عسل آن را تولید می کند، باید به کاربرد آن در کندو بیشتر توجه کنید. همانطور که گفته شد، زنبوران ماده تنها در چند روز اول زندگی خود توانایی ترشح ژل رویال از غده هیپوفارنژیال خود دارند. این ویژگی به این علت در زنبوران ماده قرار داده شده تا بتوانند به رشد لاروها و همچنین تغذیه ملکه کمک کنند.
دو کاربرد ژل رویال در کندو
- تغذیه لاروها
- تغذیه ملکه زنبور عسل
کاربرد ژل رویال برای تغذیه لاروها
یکی از کاربردهای ژل رویال در کندو، تغذیه لاروها است. پس از اینکه ملکه زنبور عسل تخم ریزی می کند، زنبوران پرستار سلول های تخم گذاری شده را با ژل رویال پر می کنند.
این لارو، با مصرف ژل رویال رشد کرده و دوران لاروی و شفیرگی خود را طی می کند. تحقیقات محققان نشان داده که اگر لاروها از ژل رویال تغذیه نشوند یا ماده ژل رویال خاصیت کافی را نداشته باشد، امکان رسیدن به یک زنبور کامل را نخواهند داشت. همچنین ژل رویال سرعت رشد لاروها را افزایش می دهد؛ به گونه ای که یک لارو تنها در مدت چند روز از یک نطفه کوچک به زنبور تبدیل می شود.
زنبوران پرستار وظیفه دارند به نوزادان زنبور نیز ژل رویال بدهند. این نوزادان با مصرف ژل رویال آمده می شوند تا خودشان هم در قالب یک پرستار ظاهر شده و به خواهرهای نوزاد خود کمک کنند. البته زنبورهای نوزاد علاوه بر ژل رویال، عسل و گرده نیز مصرف کرده و پس از چند روز دیگر تا پایان عمر خود از ژل رویال استفاده نمی کنند و تنها با مصرف گرده و عسل تغذیه خود را تامین می نمایند.
غذای اصلی ملکه زنبورها چیست؟
مهمترین کاربرد ژل رویال در کندو که اعجاب فراوان این ماده را نشان می دهد، تغذیه زنبور ملکه است. زنبور ملکه همانند لاروها، در دوران شفیرگی و روزهای ابتدایی زندگی خود از ژل رویال یا شاه انگبین مصرف می کند. تفاوت از اینجا شروع می شود که زنبوران دیگر پس از یک دوره چند روزه، مصرف ژل رویالشان قطع می شود.
این در حالی است که ملکه زنبور عسل تا پایان عمر خود از ژل رویال مصرف می کند. بسیاری از دانشمندان علت تفاوت های مختلف زنبور ملکه با دیگر زنبوران ماده را همین نوع تغذیه او می دانند.
زنبور ملکه از یک نژاد با زنبورهای کارگر متولد می شود؛ اما زنبورهای کارگر عمر کوتاه چند ماهه دارند و زنبور ملکه تا 6 سال هم می تواند به زندگی خود ادامه دهد. علاوه بر این، زنبور ملکه جثه ای بزرگتر از زنبوران کارگر پیدا می کند تا برای وظایف محول شده به خود آماده شود.
زنبوران کارگر همگی عقیم بوده و اصلا قدرت تخم ریزی ندارند؛ اما ملکه زنبور عسل قدرت بسیار بالای باروری داشته و تنها با یک بار جفت گیری با زنبور ماده، تا آخر عمر خود می تواند تخم ریزی داشته باشد. همه این ویژگی های زنبور ملکه و ایجاد تفاوت ها بین این زنبور با خواهران خود، به دلیل مصرف ژل رویال است. همه این موارد، اهمیت تغذیه زنبور عسل با ژل رویال را نشان می دهد.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: مریم بالوی فیلی
