به گزارش تیتربرتر؛ ظرف 48 ساعت اخبار ضدونقیض درباره بررسی مجدد لوایحFATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام اثر دوگانه خود را بر بازار سرمایه گذاشت. صبح دیروز بورس ابتدا به استقبال اظهارات لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس دولت که خبر از موافقت رهبری برای بررسی مجدد FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام داده بود، رفت که روند رو به رشدی داشت. اما چند ساعت بعد که یکی از اعضای مجمع اظهار بیاطلاعی کرد و گفت هنوز چنین موضوعی در جلسات مطرح نشده است، روند رو به صعود شاخص کل نزولی شد و در پایان روز با افت حدود ۳۲ هزار واحدی به کانال یک میلیون و ۴۸۰ هزار سقوط کرد.
امروز نیز شاخص کل بورس در ۳۰ دقیقه ابتدای بازار امروز ۴۵ هزار واحد سقوط کرد. از دست دادن حمایت ۱.۵ میلیون واحدی برای بورس گران تمام شد و شاخص کل با این سقوط ترسناک به محدوده یک میلیون و ۴۳۸ هزار واحد رسید. تا اینجای کار شاخص کل ۳.۰۷ درصد و شاخص هموزن ۱.۶۵ درصد کاهش پیدا کردهاند.
البته این اولین بار نیست که اخبار غیراقتصادی با چنین سرعت و شدتی اثر خود را بر بازار سرمایه نشان دادهاند. ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، نتیجه انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و در آخرین نمونه اخبار ضدونقیض درباره بازگشت ایران به FATF از جمله مهمترین اخبار غیراقتصادی در یک سال اخیر بودهاند که بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس داشتهاند. کارشناسان معتقدند این اتفاق در کشورهایی که اقتصادمحور نیستند طبیعی است و اخبار غیراقتصادی اثر خود را بر بازارها به سرعت نشان میدهد. این اثر زمانی شدت مییابد که دولت یا حاکمیت نیز دست بالا در اقتصاد را داشته باشد و تصمیمگیر اصلی در این حوزه باشد.
شروع دوباره ریزش بورس
در ساعات ابتدایی معاملات امروز از مجموع ۳۰۱ نماد بورسی، تنها ۲۶ نماد با رنگ سبز به تابلو آمدهاند. شاهد کاهش قیمت سهام در ۲۷۵ نماد هستیم. همچنین در بازار فرابورس، از مجموع ۲۲۹ نماد معامله شده، ۴۵ نماد در مدار صعودی حرکت میکنند و ۱۸۴ نماد رنگ قرمز به خود گرفتهاند. با این حساب میتوان گفت بیش از ۹۰ درصد نمادها امروز روند نزولی دارند و نگرانی بابت ریزش دوباره بازار افزایش پیدا کرده است.
نقشه بازار امروز سراسر قرمزرنگ است و به سختی میتوان نقاط سبز روی آن پیدا کرد. فلزات اساسی بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص دادهاند و در بین آنها تنها نمادهای فروس و فالوم در مدار صعودی قرار دارند. در تمام نمادهای بانکی به جز وپاسار صف فروش تشکیل شده و خودروییها به جز خعمرا، خمحور و خکار وضعیت مشابهی دارند. حمایت ۱۰ هزار تومان برای صندوق پالایش هنوز پابرجاست و مانع ریزش قیمت این صندوق ETF شده است.
۳۸۸ نماد که ۶۳ درصد بازار سرمایه را تشکیل میدهند، شاهد تشکیل صف فروش هستند. ارزش کل صفهای فروش در ابتدای معاملات امروز بازار سرمایه به شش هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان میرسد و یادآور روزهای ریزش سه ماه شهریور تا آبان است. در این روز ۵۴ نماد همچنان صف خرید دارند و ارزش صف آنها حدود هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان است.در طرف مقابل دیگر صندوقهای سرمایهگذاری سهامی بیش از پنج درصد ارزش خود را از دست دادهاند. در گروه قرمزرنگ محصولات شیمیایی، نمادهای شصدف، شسینا، شلعاب و شگامرن در مدار صعودی حرکت میکنند.
فرآورههای نفتی همگی به صف فروش رسیدهاند. دانا و بپاس تنها نمادهای سبزرنگ گروه بیمهها هستند. تعداد نمادهای سبز در گروه غذاییها بیشتر به چشم میآید. هولدینگها، داروییها، سیمانیها، لیزینگها، لاستیک و پلاستیک، عرضه برق و گاز، استخراج کانههای فلزی، نهادهای مالی، قند و شکر، مخابرات و کاشی و سرامیک از جمله گروههایی هستند که اکثر غریب به اتفاق نمادهایشان به صف فروش رسیدهاند.
مطالب مرتبط:
انتقاد از نوسانگیری بازارگردانهای بورسی
در حالیکه قرار بود، با فعال شدن بازارگردانها در نمادهای بورسی، این صندوق بتوانند، باعث بهبود معاملات بورس و تعادل بخشی به آنها شوند، طی روزها اخیر بسیاری از فعالان و سهامداران خُرد بورس نسبت به فعالیت مخرب این بازارگردانها شاکی هستند، به طوریکه معتقدند، این صندوقها در حال نوسان گیری از سهامداران خُرد در یک بازه قیمتی مشخص در هر نمادهای هستند.
این انتقادات تا آنجا ادامه پیدا کرد که سعید اسلامی بیدگلی عضو شورای عالی بورس با اشاره به برگزاری نشست بررسی مشکلات فعالیت بازارگردانی در توییتر اعلام کرد: فعالان این حوزه حرفهای بسیاری داشتند. به نظر میرسد دستورالعمل بازارگردانی نیاز به بازنگری دارد.
همایون دارابی مدیرعامل سبدگردان داریوش و کارشناس بازار سهام در گفتگو با فرارو با اشاره به نقش بازارگردانها در بورس ، گفت: بازارگردانها از جمله بازیگران مهم بازارهای سرمایه هستند که مسئولیت تعادل بخشی به بازار سهام و روان سازی معاملات سهام را برعهده دارند و تحت تاثیر حضور آنها از تشکیل صف خرید و فروش سنگین جلوگیری شده و بازار روان میشود، به بیان دیگر آنها در زمان صف فروش و مازاد عرضه خریدار و در زمان صف خرید و مازاد تقاضا فروشنده هستند تا با این کار به رساندن سهم به قیمت عادلانه و بر اساس واقعیات کمک کنند.
دارابی افزود: بازارگردانها در بورسهای خارجی نیز همین کارکرد را دارند، اما یک فرق مهم در این جا وجود دارد، در بورسهای جهانی چیزی به نام حجم مبنا و دامنه نوسان وجود ندارد، بازارگردانها در بورسهای جهانی در طول یک روز معاملاتی سهم را در قیمتهای متفاوت میفروشند و میخرند و به نوعی به متعادل شدن وضعیت کمک میکنند، اما در بورس کشورمان با توجه به وجود دامنه نوسان و حجم مبنا این مسئله فشار زیادی را بر روی بازارگردانها میآورد و این موضوع میتواند خللی در کار آنها ایجاد کند و موجب دشواری و پیچیدگی کار بازارگردانها میشود.
این کارشناس بازار سهام با اشاره به اینکه بازارگردانهای بورسی به دلیل تازگی دستورالعمل بازارگردانی هنوز از تجربه کافی برخوردار نیستند، اظهار داشت: به مرور زمان به نظر میرسد عملکرد بازارگردانها نیز بهبود باید، از سوی دیگر به دلیل وجود دامنه نوسان و حجم مبنا در بازار، عملکرد بازارگردانها استاتیک است، یعنی قدرت مانور زیادی نمیتوانند داشته باشند، این در حالیست که در بورسهای جهانی معاملات بازارگردانها پویا و داینامیک است و آنها به خوبی میتوانند به وظایفی که بر عهده شان گذاشته شده را با هزینه کمتری نسبت به همکاران ایرانی خود اجرا کنند.
وی همچنین در مورد عملکرد بازارگردان وپارس در معاملات روز دوشنبه بانک پارسیان که از صف خرید سنگین به معاملات منفی کشیده شد، نیز بیان داشت: زمانیکه ۳۰۰میلیون صف خرید سهم عرضه میشود این عدد از میزانی که برای بازارگردان تعیین شده بسیار بیشتر است و این موضوع به بازارگردان ارتباط پیدا نمیکند که صف عرضه شده و به بازار باز میگشت بخصوص این سهم به دلیل عرضه اولیه سهام شرکت اپال پارسیان که برای روز چهارشنبه برنامه ریزی شده اخبرا رشد کرده است همچنین در کل بازار، با توجه به اینکه شاخص بورس از کف ۱.۲میلیون واحدی در کانال یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی قرار گرفت، توانست بازدهی ۲۵ درصد را به ثبت برساند. قدر مسلم در چنین شرایطی نوسان گیران و تحلیلگران تکنیکالی اقدام به فروش سهم خود میکنند، به خصوص در شرایطی که فشار عرضه نیز وجود داشته باشد، به مانند آن چه که در معاملات روز دوشنبه اتفاق افتاد و عرضهها زیاد شد.
وی خاطر نشان کرد: به دلیل عمق تحلیلی کم در بازار، شمار قابل توجهای از فعالان بازار براساس تابلو و صف خرید و فروش تصمیم میگیرند و با عرضه صف خرید یا جمع آوری صف فروش، بازیگران بازار نیز واکنش شدید نشان میدهند لذا با ریزش صف خرید عرضهها شدت یافته و سهم افت میکند.
تاثیر اخبار غیراقتصادی بر بازار سرمایه
«کسی که در سفره دستش بلندتر و بزرگتر است اثرگذار خواهد بود»؛ این توصیف بهروز شهدایی از اثر اخبار غیراقتصادی بر بازار سرمایه ایران است. به اعتقاد او در کشورهایی مانند ایران که اقتصادمحور نیستند، اخبار غیراقتصادی به سرعت میتواند اثر خود را بر بازارها بگذارد. این کارشناس بازار سرمایه به «دنیایاقتصاد» میگوید: اقتصاد ما یک اقتصاد دولتی است؛ بنابراین تصمیماتی که از سوی حاکمیت گرفته میشود بیشترین تاثیر را بر روی نشانگرهای اقتصادی میگذارد.
او در ادامه با مقایسه این وضعیت با کشورهای دیگر میگوید: در کشورهایی که اقتصادمحور هستند صحبتهای مثلا یک فدرالرزرو تاثیرش بسیار بیشتر از صحبتهای مثلا رئیس دستگاه قضایی یا رئیس مجلس است چرا که آنجا سیاست از اقتصاد تبعیت میکند.
شهدایی بر این باور است که اقتصاد کشور از بانکمحور به بورسمحور در حال شیفت است و بر این اساس توضیح میدهد: از سال گذشته تا به امروز نقش بازار سرمایه در قیاس با بانکها در حال افزایش است؛ به تعبیر دیگر به نظر میرسد حاکمیت به دنبال این است که اقتصاد ما از یک اقتصاد بانکمحور به سمت اقتصاد بورسمحور حرکت کند. حتی ارکان بانکی کشور هم در حال تقویت این سیاست هستند. مثلا اظهارات آقای همتی که ریاست بانک مرکزی را برعهده دارد در راستای حمایت از بازار سرمایه است در حالی که انتظار بود ایشان طرفدار یک اقتصاد بانکمحور باشد ولی میبینیم ایشان عملا از بورس حمایت میکند و سیاستهای بانکی را طوری طراحی میکند که بازار سرمایه با مشکل مواجه نشود.
او با بیان این مطلب اضافه میکند: با دلیل اینکه چرا حاکمیت میخواهد به سمت بازار سرمایه حرکت کند کاری نداریم اما آنچه در واقعیت در حال روی دادن است شیفت به سمت بورس است. اما در این بین یک نکته رعایت نمیشود! نکته هم این است که وقتی میخواهیم تحول اقتصادی از سمت بانک به سمت بورس داشته باشیم باید یادمان باشد که بازار سرمایه برخلاف داراییهای فیزیکی، بازار بزدل و ترسویی است. آن هم به این دلیل که بازار سرمایه سیالیت و نقدشوندگی بالایی دارد. به این دلیل است که میتوانیم بگوییم بازار سرمایه ترسو است. به خاطر سیالیتی که در بازار سرمایه وجود دارد بهصورت اتوماتیک در مقابل هر عملی که وارد شود عکسالعمل نشان میدهد.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه بار دیگر یادآور میشود: در سفره اقتصادی کشور لقمههایی که دولت میگیرد بزرگتر است چون سهم بیشتری از اقتصاد دارد به همین دلیل بازار نوسان دارد. سیاستگذاران ما و کسانی که به نحوی میتوانند بازخورد غیراقتصادی به بازار منعکس کنند یادشان رفته بازار سرمایه که قرار است حاکمیت به آن پروبال دهد، همان بازاری است که از صحبتهای آنها خیلی تاثیر میپذیرد! یک روز میگویند باید قوه قضائیه به بازار سرمایه ورود کند! در حالی که غلط است. بازار سرمایه ساختار دارد و ساختار آن را باید درست کرد که درست هم شده اما اینکه با ذائقه عدهای نمیخواند مساله دیگری است.
شهدایی با مقایسه بازار سرمایه با قوانین فیزیک میگوید: بازار سرمایه مانند قوانین فیزیک است. زمانی که آب را در لب دریا به دمای ۱۰۰ سانتیگراد برسانید به جوش میآید؛ حالا فرقی ندارد این دما با کبریت تامین شود یا با انرژی هستهای یا شمع. در هر صورت شرایط فیزیکی که ایجاد شود آب به جوش میآید. در بازار سرمایه نیز اوضاع اینگونه است و هر تنشی که ایجاد شود بازار سرمایه عکسالعمل نشان میدهد. این اتفاق میتواند اخبار متناقض درباره بررسی مجدد FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام باشد، یا لغو نشست تجاری با کشورهای اروپایی یا حتی جرو بحثهای آقای ظریف با اردوغان.
او تاکید میکند: ما باید یاد بگیریم اگر قرار است اقتصادمان بورسمحور باشد، شبیه سرمایهگذار فکر کنیم. فرقی نمیکند چه لباسی تنمان باشد، کت و شلوار، لباس معلمی یا لباس پلیس، باید یاد بگیریم با نگاه و فکر سرمایهگذار صحبت کنیم. اگر با نگاه و فکر سرمایهگذار کار کنیم یقینا چالشهای غیرمالی و اقتصادی نمیتواند اثر چندانی روی بازار بگذارد.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند: