به گزارش تیتربرتر؛ بازی‌های رایانه ای، سهم قابل توجهی از اوقات کودکان و نوجوانان و حتی افراد با سنین بالاتر را برای سرگرمی به خود اختصاص می‌دهند. اما مطالعات محققان نشان می‌دهند که از این بازی‌ها می‌توان به خوبی برای بهبود روش‌های روان درمانی نیز استفاده کرد.
آیا بازی های رایانه ای برای کودکان آرامش ایجاد می کند؟
امروزه بازی‌های رایانه‌ای نقش مهمی در زندگی کودکان و نوجوانان پیدا کرده‌اند و 97 درصد آن‌ها حداقل یک ساعت در روز مشغول چنین بازی‌های هستند.
اگرچه اکثر تحقیقات روان شناسان در مورد تأثیرات بازی‌های رایانه ای بر جنبه منفی آن‌ها همچون آسیب‌های احتمالی مربوط به خشونت، اعتیاد و افسردگی تمرکز داشته‌اند، ولی توجه به مزایای بالقوه آن ها هم تا حد زیادی مهم است، زیرا ماهیت این بازی‌ها در دهه گذشته به طرز چشمگیری تغییر کرده و به‌طور فزاینده‌ای پیچیده، متنوع، واقع‌بینانه، اجتماعی و کاربردی شده اند.
به گفته محققان، برخی از مکانیسم‌های تأثیرگذار در ادغام بازی‌های رایانه‌ای در فرایند مشاوره و روان‌درمانی پیشنهاد شده‌اند که با استفاده از آن‌ها، بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند مزایای روانی اجتماعی واقعی این خدمات را تقویت نمایند. بازی‌های رایانه‌ای تجربیات همه‌جانبه و اجتماعی، شناختی و عاطفی را در اختیار جوانان قرار می‌دهند.
علاوه بر این، چنین تجربیاتی می‌توانند پتانسیل تقویت سلامت روان و بهزیستی را در کودکان و نوجوانان داشته باشند. بازی‌های رایانه‌ای همچنین می‌توانند با فراهم نمودن هیجان و نشاط، علاوه بر افزایش انگیزه افراد، انجام حرکات و تمرینات را مطابق با نظر متخصصین هدفمند کنند.
در رابطه با همین خط پژوهشی، پژوهشگرانی از دانشگاه اصفهان، اقدام به انجام مطالعه ای کرده‌اند که در آن اهمیت بازی‌های رایانه‌ای و نقش آن‌ها در روان‌درمانی بررسی شده‌اند.
بر اساس اطلاعات ارائه شده در این پژوهش، بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند تأثیر ویژه‌ای در فرایند درمان و مشاوره داشته باشند. درواقع استفاده از مداخلات آنلاین و بازی‌ها، رویکرد جدید و روبه افزایشی است که می‌تواند برای درمان و پیشگیری از اختلالات و مشکلات مربوط به سلامت روان به کار رود.
به بیان فرزاد قادری، محقق روانشناسی دانشگاه اصفهان و دیگر همکارش در این تحقیق، «بازی‌های رایانه‌ای پتانسیل بی‌نظیری را برای آموزش اشکال جدید تفکر و رفتار دارند. اما این پتانسیل یادگیری تا حد زیادی در عرصه سلامت روان بدون استفاده مانده است. فلسفه استفاده از مداخلات آنلاین این است که میزان افرادی که از افسردگی و اضطراب رنج می‌برند و یا افراد زیرآستانه ای که تنها بعضی از علائم این اختلالات را نشان می‌دهند، اما ملاک‌های کافی برای تشخیص اختلال را ندارند و در عین حال به خاطر علائم موجود رنج می‌برند، افزایش یافته است».
آن‌ها می گویند: «بازی‌ها، مکمل‌های مفیدی برای درمان‌های روان‌شناختی هستند، زیرا قابلیت‌ها و محتوای آن‌ها ممکن است بیشتر از درمان‌های سنتی برای مراجعان به خصوص کودکان و نوجوانان ایجاد انگیزه کند. بازی‌های رایانه‌ای که به‌خوبی طراحی شده‌اند، بر اساس همان اصول درمانی استوار هستند، اما یک دسترسی مناسب و جذاب را در اختیار مراجع قرار می‌دهند».
طبق یافته‌های این مطالعه، امور مورد اشاره فوق، لزوم توجه بهتر، جامع‌تر و علمی‌تری را از سوی سیاست‌گذاران حوزه سلامت روان به خصوص وزارت بهداشت، وزارت علوم، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و سازمان بهزیستی به‌عنوان متولیان و مجریان سلامت و بهداشت روان جامعه را می‌طلبد.
این یافته‌ها، در نشریه ای موسوم به «نشریه علمی رویش روان شناسی» که به انتشار یافته‌های نوین علمی در حوزه سلامت روان می‌پردازد، به چاپ رسیده‌اند.
مطالب مرتبط:
معرفی آثار بد بازی های رایانه ای
گرچه بسیاری ازکارشناسان تربیتی معتقدند که بازی های رایانه ای می تواند اثرات مثبتی مانند تکامل شخصیت و رفتار، پرورش استعدادها، ایجاد خلاقیت، پرورش تمرکز و دقت، افزایش بهره هوشی، گسترش جهان بینی، تقویت ذوق هنری، آموزش مفاهیم پیچیده، انتقال فرهنگ و غیره را به همراه داشته باشند اما متأسفانه می شنویم که هر از گاهی اخباری از مناطق مختلف جهان به گوش می رسد که فلان نوجوان به دلیل این که مثلا 15 ساعت بدون وقفه مشغول بازی با کامپیوتر بود، دچار حمله های عصبی شد و کارش به بیمارستان کشیده است!
آیا چنین مواردی می تواند دلیلی بر نفی عملکرد مثبت بازی های کامپیوتری باشد؟ 15 ساعت رانندگی مداوم نیز می تواند هر انسانی را از پای درآورد. آیا به این دلیل می توان گفت رانندگی، سر تا سر مضر و منفی است؟
امروزه جامعه شناسان به تأثیرات مثبت بازی های کامپیوتری بر رفتارهای فردی و اجتماعی افراد پی برده اند. دنیای بازی های رایانه ای سرشار از شگفتی هاست. جایی که کودکان را تا مرز تحقق رویاها می برد و آنان در دنیایی هیجان انگیز و پر ماجرا رها می شوند.
در این دنیای مجازی کودکان در عین پیروز شدن، شکست می خورند و در عین آزاد بودن در جبر قرار می گیرند. یادآوری این موضوع مهم است که اعلام شود منظور از بازی های رایانه ای بازی های استاندارد است. یکی از راه های رشد و توسعه قوه خلاقیت و ابداع در کودکان پرداختن به فعالیت هایی همچون رایانه و بازی های رایانه ای استاندارد است که خود حاصل خلاقیت مغز آدمی می باشد.
بنابراین، این قوه را در کودکان تقویت می کند؛ ولی به دلایلی مانند: عدم آموزش صحیح به کودکان و نوجوانان، معرفی بازی های رایانه ای و انواع آن به طور غیر صحیح، آشنا نبودن کاربران به زبان رایانه و ... اهداف بازی های رایانه ای به درستی شناخته نشده است و کودکان در عمل به سمت بازی هایی سوق داده شده اند که اثرات زیان باری دارند. بازی های غیراستاندارد رایانه ای در ایجاد و بروز پرخاشگری بسیارمۆثر است ومی توانند پرخاشگری را در کودکان بالا ببرد.
این گونه بازی ها می تواند در بروز رفتارهای ضد اجتماعی و ناسازگاری مۆثر باشند و موجب اضطراب فرد گردند. چنین بازی هایی باعث وسواس، رفتارهای اعتیاد گونه، غیرانسانی شدن بازی کنندگان، رشد رفتارهای ضد اجتماعی، خالی شدن عواطف و مشکلات سلامتی می شوند.
از آن جا که بررسی نوع بازی های رایانه ای کودکان و نوجوانان نشان می دهد که اغلب بازی ها از نوع خشن (Action ) می باشد. نتایج تحقیقات مارک گریفینس (1997) نشان داد در میان بازی های رایانه ای خشن از هر پنج بازی، که برای کودکان شش سال و بالاتر مناسب تشخیص داده شده است، در سه بازی به ازای کشتن یا صدمه زدن به کاراکتر رایانه ای امتیاز کسب می شود.
یکی از خطرناک‌ترین اثرات منفی بازی‌های رایانه‌ای ”اعتیاد“ به این بازی هاست که بیش از هر چیز کودکان و خصوصاً نوجوانان را تهدید می‌کند. این تهدید آن قدر جدی است که گاه منجر به مرگ می‌شود.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده: علی اکبر رضایی
