به گزارش تیتربرتر؛ بیش از هشت ماه از شیوع ویروس کرونا، در جهان می‌گذرد و هنوز هم هیچ‌کس نمی‌داند این ویروس تا چه زمانی با زندگی ما همراه خواهد بود.
این بیماری علاوه بر اینکه سلامت مردم را هدف قرار داده است؛ خسارت اقتصادی بی شماری را متوجه تولد و صنعت و مشاغل خرد، کوچک و بزرگ کرده است. بسیاری از واحدهای اقتصادی نیروی انسانی خود را از دست دادند و برخی نیز بخاطر محدودیت های کرونایی میزان فروش و درآمدشان کم شده و مجبور به تعدیل نیرو شدند.
در این راستا بیکاران دوران کرونا بیش از دیگر ایام عادی سال خواهد بود اما همانطور که آمار نرخ بیکاری بهار خبر از کاهش تعداد بیکاران می داد انتشار آمار نرخ بیکاری تابستان 99 نیز در دوران کرونا کاهش یک درصدی را نشان می دهد.
مرکز آمار نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار در تابستان ١٣٩٩ را منتشر کرد. براساس این گزارش اثر منفی ویروس کرونا بر شاخص های نیروی کار کشور در تابستان امسال در مقایسه با بهار تا حدی تعدیل شده است.
مطابق این نتایج، در تابستان سال جاری جمعیت غیرفعال کشور افزایش و جمعیت شاغل و بیکار کشور (جمعیت فعال) نسبت به فصل مشابه سال قبل با کاهش مواجه شده که این کاهش در مقایسه با فصل بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل، از شدت کمتری برخوردار بوده است.
جزییات نرخ بیکاری تابستان 99
در تابستان سال جاری جمعیت غیرفعال کشور افزایش و جمعیت شاغل و بیکار کشور (جمعیت فعال) نسبت به فصل مشابه سال قبل با کاهش مواجه شده است که این کاهش در مقایسه با فصل بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه سال قبل، از شدت کمتری برخوردار بوده است. به عبارت دیگر اثر منفی ویروس کرونا بر شاخص های نیروی کار کشور در فصل تابستان در قیاس با فصل بهار تا حدی تعدیل شده است.
بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ٩,٥ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال ١٣٩٨، ١ درصد کاهش یافته است.
در تابستان ١٣٩٩، به میزان ٤١,٨ درصد از جمعیت ١٥ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان١٣٩٨) ٣.١ درصد کاهش یافته است.
جمعیت شاغلین ١٥ ساله و بیشتر در این فصل ٢٣ میلیون و ٥٤٢ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریباً یک میلیون و دویست و ده هزار نفر کاهش داشته است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در تابستان ١٣٩٩، بخش خدمات با ٤٨,١ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در رتبه های بعدی بخش‌های صنعت با ٣٣,٤ درصد و کشاورزی با ١٨.٥ درصد قرار دارند.
نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله حاکی از آن است که ٢٣,١ درصد از فعالان این گروه سنی در تابستان ١٣٩٩ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ١٣٩٨) ٣ درصد کاهش یافته است.
بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله نیز نشان می‌دهد که در تابستان١٣٩٩، ١٦,٩ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به تابستان ١٣٩٨، به میزان ١ درصد کاهش یافته است.
بررسی سهم اشتغال ناقص جمعیت ١٥ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که در تابستان ١٣٩٩، ٩,٣ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و…) کم‌تر از ٤٤ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ٣٦ درصد از شاغلین ١٥ ساله و بیشتر، ٤٩ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند.
تأثیر کرونا بر نرخ بیکاری
اگرچه وضعیت اشتغال طی سنوات اخیر فراز و نشیب بسیاری داشته است اما شیوع کرونا به قدری در این حوزه موثر بوده که شاهد کاهش یک میلیون شاغل در بخش خدمات و ۵۱۹ هزار نفر در بخش صنعت بودیم.
اشتغال به عنوان یکی از مؤلفه‌های توسعه کشورها، همواره در رأس برنامه‌ها و اهداف دولت‌ها بوده است چراکه علاوه بر کمک به توسعه اقتصاد و بهره‌وری، مشخص شده که تداوم بیکاری و عدم دستیابی افراد به شغل عامل مهمی در بروز بزهکاری و پدیده‌های مخرب اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. با این حال در کشور ما به صورت اصولی به مساله اشتغالزایی و اشتغال پایدار توجه نشده است.
مطالب مرتبط:
البته هر ساله از سوی متولیانی همچون سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام می‌شود که یک میلیون شغل طی یک سال ایجاد خواهد شد اما نتایج اقدامات مسئولان آنطور که باید و شاید ملموس نبوده است و حتی به عنوان نمونه در سال ۹۷ اگرچه قرار بود یک میلیون و ۳۳ هزار شغل ایجاد شود اما طبق آمار فقط ۴۶۳ هزار و ۹۲۸ شغل ایجاد شد.
برای امسال نیز دولت پیش بینی کرده بوده که یک میلیون شغل ایجاد خواهد شد اما علاوه بر فضای نامطلوب حاکم بر کسب و کارها، شیوع ویروس کرونا نیز مزید بر علت شد روند اشتغالزایی کُند شود و باید منتظر ماند تا دید در انتهای امسال، آیا دولت خواهد توانست در کنار حفظ اشتغال موجود، در حوزه ایجاد اشتغال جدید هم عملکرد قابل قبولی رقم بزند یا خیر.
وضعیت اشتغال و بیکاری در ۱۵ سال اخیر
بنابر گزارش مهر؛ با توجه به اینکه چهار بخش صنعت، خدمات، کشاورزی و ساختمان جزو حوزه‌های تأثیرگذار در اشتغال هستند، در ادامه وضعیت اشتغال در این چهار بخش طی ۱۵ سال اخیر (از ۸۴ تا بهار ۹۹) مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش اول: خدمات
مطابق با آمار ارائه شده از سوی وزارت کار، تعداد شاغلان بخش خدمات این حوزه از ۹ میلیون و ۲۵۷ هزار و ۶۱۲ در سال ۸۴ به ۱۲ میلیون و ۲۳۲ هزار و ۳۱۰ نفر در سال ۹۸ افزایش یافت. البته روند صعودی تعداد شاغلان بخش خدمات از سال ۸۹ آغاز شده که بیشترین تعداد هم برای بهار ۹۸ با عدد ۱۲ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۵۰۹ نفر بوده است.
همچنین در بهار ۹۹ تعداد شاغلان بخش خدمات ۱۱ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۱۹ نفر بوده است که اگر با فصل بهار پارسال (۱۲ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۵۰۹ نفر) مقایسه کنیم شاهد کاهش ۹۸۰ هزار و ۴۱۸ نفری خواهیم بود.
چندی پیش مسعود بابایی مدیرکل بیمه بیکاری وزیر کار در این رابطه به مهر گفته بود: ۶۲ درصد کارگاه‌هایی که از شیوع کرونا متأثر شدند در حوزه خدمات فعال بودند و ۵۹ درصد از کل نیروهایی که بیکار شدند مربوط به این حوزه بود.
به طور کلی قیاس تعداد شاغلان خدمات در سال ۸۴ یعنی شروع دولت نهم با سال ۹۸ یعنی زمان دولت دوازدهم نشان می‌دهد که در این بخش شاهد افزایش ۲ میلیون و ۹۷۴ هزار و ۶۹۸ نفر هستیم.
بخش دوم: صنعت
تعداد شاغلان بخش صنعت (بدون ساختمان) از ۴ میلیون و ۱۱۴ هزار و ۹۸ در سال ۸۴ به ۴ میلیون و ۷۴۳ هزار و ۵۳۲ نفر در سال ۹۸ افزایش یافت.
البته بررسی وضعیت اشتغال در این بخش نشان می‌دهد که طی سالهای ۸۸ تا ۹۳ تعداد شاغلان صنعت زیر ۴ میلیون نفر بوده است به گونه‌ای که در سال ۹۰ این عدد به ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار و ۷۱۴ نفر رسیده بود.
همچنین در بهار ۹۹ تعداد شاغلان بخش صنعت ۴ میلیون و ۳۵۷ هزار و ۱۵ نفر بوده است که اگر با فصل بهار پارسال (۴ میلیون و ۸۷۶ هزار و ۸۲۶ نفر) مقایسه کنیم شاهد کاهش ۵۱۹ هزار و ۸۱۰ نفری خواهیم بود که به طور ملموس تأثیر شیوع ویروس کرونا را نشان می‌دهد.
بخش سوم: کشاورزی
تعداد شاغلان بخش کشاورزی از ۵ میلیون و ۹۹ هزار و ۹۶۷ در سال ۸۴ به پایین‌ترین سطح در سال ۹۳ با رقم ۳ میلیون و ۸۱۲ هزار نفر رسید؛ اما در ادامه مسیر با فراز و نشیب به ۴ میلیون و ۳۲۸ هزار و ۴۴۰ نفر در سال ۹۸ افزایش یافت.
همچنین در بهار ۹۹ تعداد شاغلان بخش کشاورزی ۴ میلیون و ۲۸۸ هزار و ۷۲۳ نفر بوده است که اگر با فصل بهار پارسال (۴ میلیون و ۲۷۶ هزار و ۹۹۹ نفر) مقایسه کنیم شاهد رشد ۱۱ هزار و ۷۲۴ نفری خواهیم بود.
آنطور که بابایی گفته بود ۳ درصد از کسب‌وکارهای بخش کشاورزی متأثر از کرونا آسیب دیدند و یک درصد از کل نیروهای بیکار شده مربوط به این بخش هستند.
به طور کلی قیاس تعداد کشاورزان در سال ۸۴ یعنی شروع دولت نهم با سال ۹۸ یعنی زمان دولت دوازدهم نشان می‌دهد که در این بخش شاهد کاهش ۷۷۱ هزار و ۵۲۷ نفر هستیم.
طبق گفته بابایی، ۳۱ درصد کارگاه‌های متأثر شده از کرونا مربوط به حوزه صنعت است و ۳۷ درصد کارگرانی که بیکار شدند در این بخش مشغول به کار بودند.
به طور کلی قیاس تعداد شاغلان صنعت در سال ۸۴ یعنی شروع دولت نهم با سال ۹۸ یعنی زمان دولت دوازدهم نشان می‌دهد که در این بخش شاهد افزایش ۶۲۹ هزار و ۴۳۴ نفر هستیم.
بخش چهارم: صنعت ساختمان
همچنین تعداد شاغلان بخش ساختمان از ۲ میلیون و ۱۴۲ هزار و ۹۹۰ در سال ۸۴ به ۳ میلیون و ۴۰ هزار و ۱۱۲ نفر در سال ۹۸ افزایش یافت.
البته بررسی وضعیت اشتغال در این بخش نشان می‌دهد که از سال ۹۰ به این سو تعداد شاغلان ساختمان به بالای ۳ میلیون نفر رسید که حتی در سال ۹۲ تعداد شاغلان این بخش ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار و ۹۳۱ نفر بود.
اما در ادامه روند تعداد شاغلان ساختمان کاهشی شد به گونه‌ای که در سال ۹۸ شاهد اشتغال ۳ میلیون و ۴۰ هزار و ۱۱۲ نفر در این بخش بودیم.
در بهار ۹۹ نیز که شیوع ویروس کرونا به شدت بخش ساختمان را تحت‌الشعاع خود قرار داد، تعداد شاغلان این حوزه بعد از ۹ سال به زیر ۳ میلیون نفر رسید.
به صورت دقیق‌تر تعداد شاغلان ساختمان در بهار امسال ۲ میلیون و ۹۵۰ هزار و ۲۴۷ نفر بوده است که در قیاس با بهار پارسال (۳ میلیون و ۱۶ هزار و ۴۱۸ نفر) شاهد کاهش ۶۶ هزار و ۱۷۲ نفر هستیم.
پرداخت بیمه بیکاران کرونا در هاله‌ای از ابهام
عضو هیات مدیره کانون شورای اسلامی کار تهران گفت: پرداخت حق بیمه بیکار شدگان کرونا در هاله‌ای از ابهام است و ما خواستار تعیین تکلیف در این زمینه هستیم.
بنابر گزارش ایلنا؛ سید رحیم میر عبدالله در برنامه «کارگر ایرانی» که از اینستاگرام خانه کارگر به صورت زنده پخش شد، گفت: قراردادهای موقت کار یکی از اصلی‌ترین مشکلات جامعه کارگری است که منجر به استثمار کارگران شده است. دادنامه ۱۷۹ دیوان عدالت باعث رواج این نوع قراردادها شده و شاهد این هستیم که حتی در برخی ارگان‌های دولتی که کارها به پیمانکاران سپرده شده، پیمانکار پول بیشتری از حداقل می‌گیرد، اما حداقل حقوق را به کارگر می‌دهد.
او همچنین در جواب سوالی درباره قراردادهای معین بیان کرد: قرارداد معین که بیشتر در مورد کارهای غیرمستمر است، قراردادی است که در آن نوع کار، ساعت کار و مواردی از این قبیل مشخص شده است. اگر قراردادی بین کارگر و کارفرما نیست، به معنای وجود قرارداد دائم است و خواسته ما این است که تمامی قراردادها در مورد مشاغل مستمر باید دائمی بسته شود.
این کارشناس حقوق کار در جواب سوال مخاطبی درباره برقراری بیمه بیکاری گفت: به دنبال شیوع کرونا و تاثیر آن بر اشتغال سامانه‌ای برای ثبت نام بیکار شدگان کرونا در نظر گرفته شد و دولت پرداخت کمک هزینه‌ای به این افراد را تقبل کرد، اما ادامه یافتن بیکاری این افراد باعث می‌شود آنها به سمت دریافت بیمه بیکاری بروند. درباره بیکار شدگان کرونا موضوع حق بیمه آنها هم مطرح است. پرداخت حق بیمه بیکار شدگان کرونا در هاله‌ای از ابهام است و ما خواستار تعیین تکلیف در این زمینه هستیم.
او همچنین درباره تخلف برخی کارفرمایان در مورد درج صحیح عنوان شغلی در فهرست‌های بیمه‌ای گفت: بر اساس قانون چنین کاری تخلف است و این تخلف حتی اگر شناسایی هم نشود در مواردی ممکن است مشکلات ویژه‌ای به دنبال داشته باشد. برای مثال وقتی حادثه شغلی رخ می‌دهد شرح وظایف کارگر بررسی می‌شود، حال اگر فرضا جای جوشکار عنوان شغلی کارگر ساده درج شده باشد، کارفرما بازخواست می‌شود که چرا کارگر ساده را به جوشکاری واداشته است.
میرعبدالله تاکید کرد: بر اساس مواد ۱۴۸ قانون کار و ۳۶ تامین اجتماعی کارفرما موظف به پرداخت حق بیمه کارگران، مواردی مانند سنوات، اضافه کاری و... است. درباره سنوات به رغم الزام قانونی مبنی بر اینکه کلیه مزایای شغلی هم باید در سنوات محاسبه شود، اغلب تنها پایه حقوق را در نظر می‌گیرند.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران می خوانند:
