به گزارش تیتربرتر؛ انتخابات ریاست جمهوری در سال خرداد ماه 1400 مهمترین رویداد سیاسی و جنجالی کشور به شمار می آید اما از ابتدای امسال گمانه زنی درباره گزینه های احتمالی هر یک از طیف های سیاسی داغ شده است. کمتر از 9 ماه تا برگزاری انتخابات دولت دوازدهم باقیمانده است در این میان اسامی متعددی به عنوان گزینه‌های ریاست جمهوری تکرار می‌شوند یکی از این نام ها سعید جلیلی است.
سعید جلیلی؛ سیاستمدار تک رو
سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی از نفراتی است که گمانه‌های زیادی در خصوص حضورش در رقابت‌های ریاست جمهوری ۱۴۰۰ وجود دارد. سعید جلیلی که هم اکنون عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام است، در سال ۹۲ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و با کسب حدود ۴ میلیون رای بعد از حسن روحانی و محمدباقر قالیباف قرار گرفت.
پیشنهاد تشکیل دولت در سایه یکی از برنامه‌هایی بود که سعید جلیلی بعد از انتخابات‌های ۹۲ و ۹۶ مطرح کرد و مورد توجه قرار نگرفت، ولی اخبار فعالیت‌های آن جسته و گریخته منتشر می‌شود.
نگاهی به عملکرد و و روحیاتش نشان می‌دهد که خیلی اهل حزب و گروه نیست و بیشتر سیاستمداری تک‌رو و یا نهایتا محفلی است. با این حال سعید جلیلی در تمام این سال‌هایی که سودای ریاست جمهوری در سر داشته است، سعی کرده که با ایده "دولت در سایه" در عرصه سیاسی باقی بماند.
سعید جلیلی با ایده دولت در سایه
هنگامی که سعید جلیلی در انتخابات سال ۹۶ در حمایت از ابراهیم رییسی از فرآیند انتخابات کناره‌گیری زودهنگامی داشت مشخص بود که او و مشاورانش به دنبال فرصت بهتری برای ورود به عرصه انتخابات هستند. جلیلی که حالا عضو مجمع تشخیص و شورای عالی امنیت ملی است، از سال ۹۲ اسب خود را زین کرده بود که در سال ۹۶ وارد عرصه انتخابات شود، اما ورود رییسی برنامه او را به عقب انداخت. البته اقبال مردمی به روحانی هم در کناره‌گیری اش بی‌تاثیر نبود. به هر ترتیب جلیلی از رئیسی حمایت کرد و البته گوشه چشمی هم به آینده داشت.
سعید جلیلی سلوک سیاسی ویژه خود را دارد. نگاهی به عملکرد و و روحیاتش نشان می‌دهد که خیلی اهل حزب و گروه نیست و بیشتر سیاستمداری تک‌رو و یا نهایتا محفلی است. با این حال در تمام این سال‌هایی که سودای ریاست جمهوری در سر داشته است، سعی کرده که با ایده "دولت در سایه" در عرصه سیاسی باقی بماند.
سعید جلیلی در بیانیه‌ای که بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ منتشر کرد ایده تشکیل دولت در سایه را مطرح نمود، ولی به دلیل همزمانی با اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری توسط رسانه‌ها زیاد جدی گرفته نشد تا اینکه در ماه‌ها و مصاحبه‌های بعد به تشریح و توضیح دولت در سایه پرداخت.
به گزارش تیتربرتر به نقل از فرارو؛ با این حال شکست سخت سیاسی در انتخابات ۹۲ با رای چهار میلیونی کمتر مجال آن را به جلیلی و اصولگرایان داد که به دنبال پیگیری این ایده بروند. از سوی دیگر کشور تا سال ۹۶ به شدت درگیر مذاکرات و توافق هسته‌ای بود. جلیلی نیز یکی از سردمداران اصلی مخالفت با توافق ایران و غرب به حساب می‌آمد. او که پیش از دولت روحانی دیپلمات ارشد مذاکره کننده ایران بود و تقریبا هیچ دستاوردی در مذاکراتش نداشت حالا به منتقد اصلی دستاورد دیپلماتیک دولت روحانی در مذاکرات تبدیل شده بود. این رویه جلیلی تا هم اکنون ادامه داشته و او از هر فرصتی برای انتقاد از توافق برجام استفاده می‌کند. جلیلی همچنین در سه سال گذشته از مخالفان سر سخت تصویب لوایح مربوط به اف‌ای تی اف توسط ایران بود.
پس از انتخابات سال ۹۶ جلیلی باز هم به ایده دولت در سایه پرداخت و این باره در نامه‌ای به ابراهیم رئیسی شکست خورده بزرگ انتخابات از او خواست که دولت در سایه را تشکیل دهد. البته این پیشنهاد با استقبال رئیسی همراه نشد.
سعید جلیلی، همچنان پیگیر ایده خود بود. او جلسات دولت در سایه را تشکیل می‌داد. برخی نمایندگان مجلس دهم نیز در ان جلسات حضور داشتند به ویژه نمایندگان تندروتر و نزدیک به جبهه پایداری که یکی از پایگاه‌های اصلی آن‌ها مشهد است. پژمانفر، کریمی قدوسی و قاضی زاده هاشمی نمایندگان مشهد در مجلس دهم و یازدهم هستند که عضو پایداری و همشهری سعید جلیلی‌اند. براساس گزارش‌ها جلسات دولت سایه جلیلی با این دسته از نمایندگان به طور مداوم در مجلس دهم برگزار می‌شد.
در جریان انتخابات مجلس یازدهم شایعات زیادی درباره نامزدی سعید جلیلی در انتخابات وجود داشت. گفته می‌شد او از حوزه انتخابیه مشهد کاندیدا می‌شود حتی مطرح شده بود که او سر لیست اصولگرایان و گزینه ریاست مجلس است، اما جلیلی سودای بزرگتری در سر داشت، با نامزدی قالیباف در انتخابات مجلس، جلیلی کنار رفت و از همان زمان خود را در قامت یک کاندیدای جدی ریاست جمهوری مطرح کرد.
مطالب مرتبط:
جلیلی پس از تشکیل مجلس یازدهم و انتخاب قالیباف به عنوان رییس مجلس نامه‌ای به او نوشت و توصیه‌هایی مطرح کرد. او بویژه پیشنهاد اصلاح ساختاری بودجه در سال ۱۴۰۰ را داد.
جلیلی همچنین در نامه خود اشاره‌ای به دولت در سایه هم کرد و نوشت: "هرکس که دل در گرو انقلاب و کشور دارد، باید در حد وسع خود، سایه به سایه تحولات را دنبال و بر آن تاثیر مثبت بگذارد. «دولت سایه» به این معنا، یک حرکت عمومی و یک گفتمان ملی برای «تایید، تکمیل و تصحیح» روند امور است."
او به قالیباف توصیه کرد که مجلس یازدهم اولویت‌ها را جدی بگیرد و چند کار مهم انجام دهد. او با استفاده از تعبیری نظامی نوشت: «یک مجلس قوی میتواند با چند اقدام نقطه‌زن، عرصه‌ای از تهدید را دفع و جبهه ای از امید پیش روی ملت بگشاید.»
ادبیات جلیلی در نامه به قالیباف احتمال برنامه او برای نامزدی در انتخابات ۱۴۰۰ را تقویت کرد. از طرف دیگر سعید جلیلی از سال ۹۶ تاکنون مدام به سفر‌های استانی رفته است. البته بیشتر این سفر‌ها با اقبال مردمی مواجه نشده است.
حالا در حدود هشت ماه مانده تا انتخابات ریاست جمهوری تحرکات گروه‌های سیاسی و نامزد‌های انتخاباتی روشن‌تر می‌شود. گمانه زنی‌ها از احتمال کاندیداتوری علی لاریجانی، ضرغامی، رضایی، قالیباف، احمدی نژاد، فتاح و ... حکایت دارد.
البته این تحرکات بیشتر فردی است و اکثر گروه‌های اصولگرا فعلا رویکرد دقیق خود را نشان نداده اند. فقط درباره جبهه پایداری حرف و حدیث زیاد است. چندی پیش گفته می‌شد که این گروه که به عنوان تندروترین گروه اصولگرا شهرت دارد به سمت پرویز فتاح رییس کنونی بنیاد مستضعفان تمایل پیداکرده است.
فتاح هم برای نامزدی چراغ سبز نشان می‌داد. اما گفت‌وگوی جنجالی فتاح موقعیت او را به شدت متزلزل کرده است. ادعا‌های فتاح با واکنش‌های تند در درون اصولگرایان روبه‌رو شد و نهایتا او را مجبور به عذرخواهی کرد.
پس از ماجرای فتاح حالا گفته می‌شود برخی از اعضای پایداری به سمت سعید جلیلی متمایل شده‌اند و در این رابطه حتی با آیت الله مصباح یزدی دیدار کرده اند. جبهه پایداری در انتخابات سال ۹۲ نیز جلیلی حمایت کرده بود و آیت‌الله مصباح نیز او را به عنوان اصلح معرفی کرد. اما در چند سال اخیر به نظر می‌رسید که پایداری دچار تحول شده و ممکن بود دیگر با جلیلی وارد بازی انتخاباتی نشود. اما پس از ماجرا فتاح به نظر می‌رسد این گروه سیاسی باز هم ناچار شده به سمت جلیلی برود. به نظر ناظران پایداری گوشه چشمی هم به احمدی‌نژاد دارد که البته شانس زیادی برای تائید صلاحیت در شورای نگهبان ندارد.
در همین رابطه چندی پیش رسانه‌ها به نقل از نقوی حسینی نماینده پیشین مجلس از تشکیل ستادهای انتخاباتی جلیلی خبردادند، اما نقوی حسینی این نقل قول را تکذیب کرد.
نامزدی جلیلی در انتخابات ریاست جمهوری و معرفی او از سوی جبهه پایداری میتواند برای اصولگرایان مخاطره آمیز باشد. برخی فعالان این جریان معتقدند که حضور جلیلی ممکن است آتش تفرقه را در این جریان شعله‌ور کند.
شانس جلیلی در انتخابات 1400
صادق زیبا کلام تحلیلگر مسائل سیاسی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اصولگرایان زیادی برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ خود را آماده می‌کنند، اظهار داشت: در این بین سعید جلیلی گزینه بالقوه اصول گرایان تندرو و جبهه پایداری است، در صورتیکه احمدی نژاد رد صلاحیت شود، این جریان با توجه به وزنی که به نسبت احمدی نژاد در بین اقشار ضعیف دارد، به دنبال ورود او به عرصه انتخابات هستند، اما احتمال موفقیت این کار بسیار کم است، به همین خاطر گزینه جایگزین احمدی نژاد، جلیلی است.
زیبا کلام با اشاره به اینکه جلیلی از سال ۹۲ به بعد با تشکیل دولت در سایه خود را برای ۱۴۰۰ آماده می‌کند، گفت: اما مشکل او، عدم مقبولیت در بین عامه مردم است، از سوی دیگر او چهره کاریزماتیکی نیز ندارد تا بتواند افکار را به خود جلب کند، به همین خاطر است که جریان تندرو به سمتی فردی مثل احمدی نژاد رفته اند، اما با این حال با توجه به اینکه اصلاح طلبان و بسیاری از مردم در انتخابات شرکت نمی‌کنند، اگر جلیلی بتواند اصول گرایان را ترغیب کند که بر سر او به اجماع برسند، میتواند نامزد این جریان در سال آینده باشد.
زیباکلام با بیان اینکه رقبای سعید جلیلی این روز‌ها در حال خارج شدن از گود رقابت هستند، افزود: بذرپاش با توجه به حواشی مرتبط با انتخاب او به عنوان رئیس دیوان محاسبات تقرببا شانس خود را از دست داد، فتاح نیز آن مصاحبه کار دستش داد، می‌ماند قالیباف، اما او بر خلاف این دونفر مورد حمایت جناح تندرو نیست و با توجه به اختلافات عمیقی که با جبهه پایداری دارد، بعید است تندرو‌ها با او کنار بیایند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه جایگاه رئیس مجلسی قالیباف مانعی برای نامزدی او در سال ۱۴۰۰ ایجاد نمی‌کند، بیان داشت: او نهایتا استعفا خواهد داد، اما مشکل اصلی این است که آب او با جریان رادیکال به یک جوی نخواهد رفت و شاید شاهد شکل گیری دو قطبی قالیباف- جلیلی در انتخابات سال آینده باشیم، این دوئل بستگی به این دارد که شورای نگهبان احمدی نژاد را رد صلاحیت کند.
وی اضافه کرد: قالیباف شانس بیشتری نسبت به جلیلی دارد، چرا که چهره شناخته شده تری است، اما الان زود است که بخواهیم در این مورد قضاوت کنیم، آن چه مسلم بوده، این است که بسیاری از مردم از فضای کنونی ناامید و دلسرد هستند و در انتخابات پیش‌رو به مانند اسفندماه شرکت نخواهند کرد و این اصول گرایان هستند که می‌توانند خوشحال باشند که در یک انتخابات حداقلی پاستور را نیز به مانند بهارستان فتح خواهند کرد.
همچنین حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصول گرا در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه جلیلی در بین اصول گرایان از اقبال مناسبی برخوردار نیست، گفت: بدنه رای او همان چهار میلیون رایی است که در سال ۹۲ کسب کرد و بعید است طی این هفت سال به میزان او افزوده شده است، جلیلی به دنبال جلب حمایت آیت الله مصباح یزدی است که از این طریق در وهله اول جبهه پایداری از او حمایت کند.
وی افزود: او از چندین ماه گذشته فعالیت انتخاباتی خود را کلید زده است و مشغول رایزنی با اصول گرایان و گروه‌های مختلف سیاسی است تا از او حمایت کنند، اما غافل از این است که باید برنامه‌های خود را برای مردم تشریح کرد تا بتواند رای آن‌ها را کسب کند، به طور کلی جلیلی در حال حاضر با رئیس جمهور شدن فاصله زیادی دارد و به نوعی می‌توان گفت، ظرفیت این کار در او دیده نمی‌شود.
کنعانی مقدم اظهار داشت: جلیلی با توجه به اینکه فاقد تجربه اجرایی است، این مسئله یک امتیاز منفی برای او محسوب می‌شود، این در حالیست که برخی از رقبای احتمالی او از جمله قالیباف حداقل دارای تجربیات فراوان مدیریتی در عرصه‌های گوناگون است و از خود کارنامه‌ای برجای گذاشته، در حال حاضر عملکرد جلیلی برای مردم ناشناخته است و او اگر می‌خواهد وارد عرصه انتخابات شود، باید خود را به مردم بشناساند.
این فعال سیاسی اصول گرا اضافه کرد: اگر جلیلی چنین کاری را انجام ندهد، به فرض محال بیاید و رئیس جمهور نیز شود، رئیس جمهور اقلیت خواهد شد و تازه مشکلات در آن جاست است که خود را برای این چهره عیان می‌کند، بنابراین با توجه به جمیع شرایط به اعتقاد بنده در حال حاضر جلیلی از پتانسیل لازم برای ورود به انتخابات برخوردار نیست، حال باید دید در ادامه او چه شرایطی پیدا خواهد کرد و اینکه آیا میتواند چنین لوازمی را برای خود فراهم کند، تا بتواند در وادی ریاست جمهوری گام بردارد.
گردآورنده: الهام خلیلی خو
آنچه دیگران میخوانند:
