به گزارش تیتربرتر: تاسوعا و عاشورا یکی از مهم ترین سوگواری شیعیان می باشد، اما امسال با شیوع ویروس کرونا برگزاری مراسمات عزاداری این سوگواری دست خوش تغییراتی شده است در ادامه به بررسی اهمیت و جایگاه عاشورا و تاسوعا در اسلام می پردازیم.
اعمال در عاشورا و تاسوعا
مهدی شریعتی‌تبار کارشناس علوم قرآنی در پیرامون اعمال روزهای منتهی به تاسوعا و عاشورای حسینی می گوید: روزه داری در ماه محرم از جایگاهی بالایی برخوردار بوده اما مستحب است و متقیان می‌توانند تا روز هشتم محرم روزه بگیرند، اما روز نهم و دهم محرم حکم روزه مکروه است.
وی در همین راستا ادامه داد: «پیامبر اکرم(ص)» در خصوص روزه در ماه محرم می‌فرمایند: هرکس در ابتدای ماه محرم روزه بگیرد خداوند خواسته هایش را برآورده می‌کند همانگونه که حضرت ذکریا روزه و نماز بجا آورد و خداوند خواسته ایشان را برآورده کرد همچنین در ماه محرم دادن اطعام و نذری به نیازمندان ثواب بسیاری دارد.
شریعتی تبار پیرامون دیگر اعمالی که می‌توان در ماه محرم بجا آورد بیان کرد: در این ماه توجه به حادثه بزرگ کربلا همواره مطرح بوده و اعمالی نیز برای آن بیان شده است، محزون بودن در این ماه و به یاد «سید الشهداء(ع)» بودن به ویژه در تاسوعا و عاشورا بسیار سفارش شده است.
وی تصریح کرد: «امام رضا (ع)» در باره محزون بودن پدر گرامیشان می‌فرمایند: در ماه محرم پدرم موسی بن جعفر (ع) هرگز شاد و خندان دیده نمی‌شد و هر چه زمان به سمت عاشورا و تاسوعا نزدیک می‌شد پدرم غمگین‌تر بودند این بخاطر ظلمی بود که بر خاندان «ائمه معصومین(ع)» گذشته بود.
این کارشناس علوم قرآنی به ادعیه‌ای که همواره در روزهای نزدیک به تاسوعا و عاشورا بر آن توصیه شده است اشاره و خاطرنشان کرد: خواندن زیارت عاشورا که از که از زبان «امام باقر (ع)» بیان شده است در روزهای نزدیک به تاسوعا و عاشورا ثواب بسیار فراوانی دارد و در بین دعا‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و همواره مورد تاکید بسیار قرار داشته است.
تاسوعا و عاشورا 99 دقیقا چه روزی است؟
شروع محرم مصادف است با جمعه ۳۱ مرداد ۱۳۹۹ هجری شمسی و [ اول محرم ۱۴۴۲ هجری قمری]
تاسوعای حسینی مصادف است با شنبه ۸ شهریور ۱۳۹۹ هجری شمسی ۹ محرم ۱۴۴۲ قمری
عاشورای حسینی مصادف است با یکشنبه ۹ شهریور ۱۳۹۹ هجری شمسی ۱۰ محرم ۱۴۴۲ قمری
عزاداری تاسوعا و عاشورا
تاسوعا روز نهم ماه محرم است. تاسوعا از ریشه تسع به معنای نه و نهم، فقط بر نهمین روز محرم اطلاق شده‌است. آخرین روزی است که حسین بن علی سومین امام شیعیان و یارانش شبانگاه آن را درک کرده‌اند و این روز به شب عاشورا پیوند خورده‌است. این روز نزد شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است. شیعیان این روز را منتسب به عباس بن علی نیز می‌دانند، و این روز را بسان روز عاشورا گرامی داشته و در آن به سوگواری می‌پردازند.
تاسوعای محرّم سال ۶۱ قمری، تحرکات سپاه عمر سعد در صحرای کربلا افزایش یافت و تصمیم جنگ داشتند. حسین به وسیلهٔ برادرش عباس یک شب مهلت برای راز و نیاز گرفت. در این روز خیمه‌های یاران حسین محاصره گردید. شمر برای عباس و برادرانش امان نامه آورد که وی بر او نهیب زد که: «ما را امان می‌دهید در حالی‌که پسر رسول خدا را امان نباشد؟». حسین بن علی در این روز برای اصحاب خود خطابه ایراد کرد.
عاشورا، دهمین روز از ماه محرم در گاه‌شماری هجری قمری، روز مقدس مسلمانان (و عزای شیعیان) است. شهرت این روز نزد شیعیان به دلیل وقایع عاشورای سال ۶۱ هجری قمری است که در این روز حسین بن علی -امام سوم شیعیان- و یاران وی در رویداد کربلا در جنگ با لشکر عمر سعد کشته شدند. شیعیان در این روز سوگواری میکنند. اهل سنت روز عاشورا را سالگرد روزی می‌دانند که موسی دریای سرخ را شکافت و خودش و پیروانش از آن عبور کردند و این روز را گرامی و روزه گرفتن در این روز را سنت می‌دانند.
مطالب مرتبط:
اهمیت عزاداری عاشورا و تاسوعا
به لحاظ آن که حوادث مهم کربلا در روز نهم و دهم ماه محرم الحرام اتفاق افتاد، این دو روز را برجسته تر نموده و به نام تاسوعا و عاشورا یعنی روز نهم و دهم محرم الحرام در فرهنگ مسلمانان به ویژه شیعیان از جایگاه خاصی بهره مند شد.
ابن اثیر در کتاب «نهایه» میگوید: «عاشورا یک اسم اسلامی است» .
همین مطلب را طریحی در «مجمع البحرین» گفته است.
البته پیش از واقعه کربلا ، هم پیامبر اسلام(ص) و هم حضرت علی(ع) شهادت امام حسین(ع) را در کربلا پیشگویی کرده بودند. امام حسین(ع) نیز شهادت خود را پیشگویی کرده، به برخی از پیامبران پیشین نیز شهادت آن حضرت وحی شده بود. .
پس از آن که حضرت امام در کربلا به شهادت رسید، روز عاشورا میان مردم به روز حزن و اندوه شناخته شد و شیعیان علی(ع) آن روز را روز عزا و عزاداری قرار دادند . از این رو به نام عاشورای حسینی شهرت یافت.
امام صادق(ع) فرمود: و أمّا یوم عاشورا فیوم أصیب فیه الحسین(ع) صریعاً بین أصحابه و أصحابه حوله صرعی عراه؛(۴) عاشورا روزی است که حسین(ع) میان یارانش کشته شد و بر زمین افتاد. یاران او نیز پیرامون او به خاک افتاده و عریان بودند.
روز نهم محرّم، تاسوعای سال ۶۱ هجری امام حسین و یارانش در محاصره نیروهای دشمن بودند. در این روز دشمن آب را به روی اهل بیت امام حسین(ع) و یاران او بسته بود.
این روز به دلیل این که بر اهل بیت سخت گذشت و شاید یکی از روزهای بسیار سخت و مصیبت‌بار برای خاندان پیامبر بود،به عنوان تاسوعای حسینی، مورد توجه شیعیان قرار گرفت.
امام صادق(ع) فرمود: «تاسوعا روزی است که حسین(ع) و اصحاب او در کربلا محاصره شدند و سپاه شامیان بر ضد آنان گرد آمد. ابن زیاد و عمر سعد از فراهم آمدن آن همه سوار خوشحال شدند و آن روز، حسین(ع) و یارانش را ناتوان شمردند و یقین کردند دیگر برای او یاوری نخواهد آمد و عراقیان او را پشتیبانی نخواهند کرد».
در مقابل شیعیان، بنی امیه و پیروانشان روز عاشورا را روز جشن و سرور قرار دادند. به تدریج دشمنان درباره عاشورا احادیثی ساختند تا آن روز را با فضیلت نشان بدهند، در حالی که آن روز، روز غم و اندوه و مصیبت است. روزی است که بهترین انسان را کشتند، جگر رسول خدا را پاره کردند و زنان و کودکان پیامبر را به اسارت بردند، آیا این روز میتواند روز مبارکی باشد؟!
امام صادق(ع) در همین باره می‌فرماید: بنی امیه و همراهان آنان از شامیان، نذر کردند که اگر امام حسین کشته شد و به سپاهیان (بنی‌امیه) آسیبی نرسید و حکومت در خاندان ابی سفیان تثبیت شد، روز عاشورا را عید قرار دهند و به شکرانه پیروزی خود، روزه بگیرند. این عمل، به صورت روش و سنتی میان مردم تاکنون ادامه دارد، که ریشه آن از خاندان ابوسفیان است. در این روز، مردم روزه می‌گیرند و با شادی، با خویشان و بستگان خود،رفتار میکنند.از این رو در زیارت عاشورا آمده است:
«اللّهم ان هذا یوم تبرّکت به بنو امیّه وابن آکله الاکباد».
علت نامگذارى روز دهم محرّم به عاشورا
از جمله روایتی که در متون روایی و تاریخی راه یافته آن است که گفته اند: علت نامگذارى روز دهم محرّم به عاشورا آن است که ده نفر از پیامبران به ده کرامت در این روز مورد گرامیداشت الهى قرار گرفته اند.، در حالی که این سخن صحیح نیست . ابن درید میگوید: «عاشورا یک اسم اسلامی» است و در دوره جاهلیت به این نام معروف نبود.
شیخ عباس قمی با اشاره به همین حدیث به نقل از نویسنده «شفاء الصدور» میگوید: بنی امیه روز عاشورا را مبارک میدانستند. در این روز برای خود خرید میکردند و خرید را در آن روز سنّت کرده بودند.آنان در این روز مراسم عید بر پا میکردند، آن روز را روزه میگرفتند و در آن روز طلب حوائج را مستحب میدانستند، برای همین درباره روز عاشورا فضایل و مناقبی ساختهاند و حتی دعائی هم درباره آن درست کرده‌اند که اولش این است: «یا قابل توبه آدم یوم عاشورا، یا رافع ادریس الی السماء یوم عاشورا، یا مسکّن السفینه یوم عاشورا یا غیاث ابراهیم من النار یوم عاشورا». اینها را ساختهاند تا امر مشتبه شود. آنان در سخنرانی های خود میگویند: هر نبیّ وسیله و شرفی دارد و در روز عاشورا این شرف زیاد میشود، مانند خاموش کردن آتش نمرود برای ابراهیم، قرار گرفتن سفینه نوح کوه جودی، غرق ساختن فرعون در دریا و نجات حضرت موسی از دست فرعون، نجات حضرت عیسی از دست یهودیان.
شیخ عباس قمی در ادامه میگوید: شیخ صدوق از میثم تمار نقل کرده امت پیامبر، فرزند پیامبر را میکشند و روز عاشورا که فرزند پیامبر را کشتهاند، روز مبارک قرار میدهند! راوی میگوید: به میثم گفتم: چگونه آن روز را روز مبارک قرار میدهند؟ گفت: آنان در فضیلت آن حدیث جعل میکنند و میگویند: روز عاشورا روزی است که خداوند توبه آدم را پذیرفته با اینکه توبه آدم در ذی حجه پذیرفته شده است.آنان میگویند: در عاشورا، یونس از شکم ماهی نجات یافته، در حالی که در ذی قعده از شکم ماهی نجات یافته است. میگویند: روز عاشورا روزی است که کشتی نوح کنار کوه جودی قرار گرفت در حالی که روز هیجدهم ذی حجه قرار گرفت. آنان میگویند: روز عاشورا دریا برای موسی شکافته شد در حالی که در ربیع الاول شکافته شده بود .
حضرت امام رضا(ع) می‌فرماید: «کسی که در روز عاشورا از انجام کارهای مورد نیاز خویش پرهیز نماید، خداوند، حوائج دنیا و آخرت او را برآورده کند و کسی که روز عاشورا را، روز حزن و اندوه و مصیبت و گریه خود قرار دهد، خداوند روز قیامت را، روز شادی و سرور او گرداند و چشمش با دیدن ما در بهشت، روشن گردد.
گردآورنده: فرحان مرادی
آنچه دیگران میخوانند:
