به گزارش تیتربرتر؛ ریزش قیمت دلار از اواخر روز سه‌شنبه شروع شد. این ریزش انتظارات کاهشی درباره بازار روز چهارشنبه را افزایش داده بود. برخی فعالان اعتقاد داشتند،‌ معامله‌گران از خریدهای قبلی خود سود گرفتند و همین سودگیری زمینه‌ساز افت قیمت‌ها شد. این در حالی بود که دسته دیگری باور داشتند، سیگنال افزایش عرضه ارز زمینه‌ساز تغییر مسیر معاملات ارزی شد.

ولی خبر رسمی‌تر دیروز از سوی بانک مرکزی منتشر شد. روابط‌عمومی بانک مرکزی خبر داد که صرافی‌های غیربانکی می‌توانند نسبت به خرید منابع ارزی از طریق بانک‌های عامل اقدام کنند؛ این مساله بیانگر آن بود که بازارساز به دنبال افزایش عرضه ارز در  بازار ارز است. در این میان، به نظر می‌رسد برخی از نوسان‌گیران نیز ترجیح دادند به‌جای آنکه در برابر نزول قیمت دلار مقاومت کنند، در فروش همراه بازارساز شوند و از خریدهای پیشین کسب سود کنند.

در این میان کمبود ارز به صورت اسکناس یکی از عمده‌ترین دلایل التهاب این روز‌های بازار ارز است، زیرا که میزان صادرات غیر نفتی با افت فاحشی روبرو بوده به دلیل شیوع کرونا و به تبع آن در مقابل نیز ارزی به کشور وارد نشده است.

با این حال، به نظر می‌رسید دیروز تقاضای چندانی از ظهر در بازار وجود نداشت و همین عامل نیز در افت قیمت اثرگذار بود.

تنها عامل افزایشی که همچنان می‌تواند قیمت دلار را افزایشی کند، سطح قیمتی حواله درهم است. به گفته یکی از فعالان باتجربه بازار، درهم دیروز کاهشی بود ولی افت دلار بسیار بیشتر از نزول درهم بود. در صورت ادامه این روند، قیمت دلار در روزهای بعد می‌تواند به مسیر افزایشی بازگردد، ولی حداقل در روز چهارشنبه کمتر معامله‌گری از بازگشت دلار به کانال ۲۰ هزار تومان سخن می‌گفت و بیشتر انتظارات سمت و سوی کاهشی داشت.

دخالت بانک مرکزی در بازار ارز

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به دلایل تغییرات نرخ دلار گفت: در ۲ سال گذشته ۷۲ میلیارد دلار صادرات انجام شده که ۴۵ میلیارد دلار آن بازگشته، اما ۲۷ میلیارد دلار دیگر هنوز برنگشته است و صادرکنندگان باید تا پایان تیرماه ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند.

عبدالناصر همتی درباره دلایل نوسانات اخیر نرخ ارز اظهارداشت: سیاست‌های پولی به نحوی برنامه‌ریزی شده تا بتوانیم نقدینگی را کنترل کنیم و هدف‌گذاری تورمی برای یک سال آینده را اعلام کرده‌ایم که همان ۲۲ درصد است و امیدواریم با امکاناتی که داریم در راه تحقق آن بکوشیم.

بیشتر بخوانید: تاثیر دلار 20 هزار تومانی بر بورس

وی درباره دخالت بانک مرکزی در بازار ارز بیان داشت: یک کار این است که ارزپاشی بشود در بازار که اگر لازم نباشد انجام نمی‌دهیم و برای نوسانات کوتاه مدت ذخایر را صرف این کار نمی‌کنیم، ولی اگر احساس شود نوسان بلندمدت خواهد بود مداخله می‌کنیم. اجازه نمی‌دهیم از نرخ ارز مناسب فاصله بگیریم و بیشتر دخالت بانک مرکزی برای تامین منابع مورد نیاز واردات است و فقط امروز ۱۲۰ میلیون دلار برای تامین کالا ارائه کردیم.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: اگر دخالت ما این باشد که با نرخ پایین ورود کنیم که کاری ندارد و این همان است که آمریکا می‌خواهد و برای ما ثبات بازار مهم است.

عوامل افزایش نرخ ارز

عباس آرگون نائب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه چهار عامل در افزایش نرخ دخیل هستند، به فرارو گفت: اولین عامل بحث تحریم‌ها است، طی سه سال گذشته و با خروج آمریکا از برجام، تحریم‌های یکجانبه درآمد‌های ارزی کشور را بسیار کاهش داد، از سویی در حال حاضر به دلیل کاهش قیمت نفت درآمد‌های ارزی حاصل از فروش طلای سیاه نیز با افت بسیار فاحشی روبرو شده است.

وی افرود: دلیل دوم نیز مربوط به بحران کرونا است، چهار ماه است که تمامی مرز‌های هوایی و زمینی برای صادرات کالا بسته است و همین عامل باعث شده بحث صادرات غیر نفتی بسیار کاهش یافته، طبعا در چنین شرایطی ورود ارز به صورت اسکناس نیز متوقف شده و همین عامل موجبات قرار گرفتن دلار در کانال ۲۰ هزار تومانی را فراهم آورده است.

آرگون بیان داشت: تا زمانیکه وضعیت صادرات سامان پیدا نکند و بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز به روال قبل از کرونا بازنگزدد، نمی‌توان به طور قطع گفت که این بحران ارزی چه زمانی جمع و جور خواهد شد، چرا که این روز‌ها فشار بیرونی بر روی اقتصاد کشور به خصوص بر بازار ارز بسیار زیاد است، این در حالیست که بانک مرکزی تاکنون منفعل عمل کرده و باید این نهاد نفش فعالتری را در بازار ارز ایفا کند، چرا که دلار این روز‌ها سقف تاریخی خود را شکسته و باید دید این روند چه زمانی متوقف خواهد شد.

این فعال بخش خصوصی با تاکید بر اینکه نمی‌توان زمان مشخصی را برای کنترل بازار ارز در نظر گرفت، اضافه کرد: تا زمانیکه بانک مرکزی در بازار دخالت نکند و ارز نیز به صورت اسکناس در بازار به اندازه کافی وجود نداشته باشد، نمی‌توان نسبت به کنترل بازار ارز خوشبین بود، این در حالیست که بانک مرکزی در سال گذشته به خصوص در نیمه اول سال ثبات خوبی به بازار بخشیده بود، اما متاسفانه این روند ادامه پیدا نکرد، اما این امیدواری وجود دارد که طی روز‌های آینده این امر محقق شود.

تاثیر تحولات سیاسی بر بازار ارز

نائب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه کشورمان به عنوان عامل سوم، یک سیگنال منفی به بازار صادر کرد، ادامه داد: همواره در مورد ارز این واقعیت وجود داشته که ریسک‌های سیاسی و اخبار منفی در این بازار تاثیر آنی و بسیار فوری داشته و این دفعه نیز دلار تحت‌اثرگذاری این‌عامل همچنان افزایش نرخ را تجربه می‌کند.

آرگون با اشاره به اینکه عامل چهارم در افزایش این روز‌های نرخ ارز، وجود تورم فراینده در اقتصاد کشور است، تصریح کرد: طی سالیان متمادی در مورد نرخ ارز یک سیاست غلط حاکم بود وآن تثبیت نرخ ارز بود، اگر فنر دلار را برای مدت‌ها ثابت نگه نمی‌داشتند طی دو دهه اخیر و اجازه می‌دادند همپای نرخ تورم، قیمت ارز نیز با شیب کند، افزایش می‌یافت، طی تقریبا یک دهه اخیر با سه جهش ارزی بزرگ و عمده روبرو نبودیم.

بیشتر بخوانید: آیا سکه 10 میلیون تومان می شود؟

وی یادآور شد: با توجه به این مسئله‌ای که عنوان شد، سرکوب نرخ ارز سیاست غلطی بود که به کار گرفته شد و امروز اثرات آن را در بازار مشاهده می‌کنیم، ازسوی دیگر افزایش نقدینگی در اقتصاد مدام در حالت بازتولید است و این نقدینگی هر زمانی به بازاز‌های مختلف از جمله ارز، سکه، طلا، خودرو و مسکن سرک می‌کشد، بنابراین تا هر موقعی که این نقدینگی به طور فزاینده تولید می‌شود، نباید انتظار ثبات در بازار ارز به طور بلند مدت را داشت.

عضو هیئت نماینگان اتاق بازرگانی تهران گفت: در حال حاضر به غیر ارز مورد نیاز برای واردات، سایر تقاضا‌ها از جمله ارز مسافرتی، دانشجویی، درمانی و... کاهش یافته، به خاطر شرایطی که کرونا حکمفرما کرده و مرز‌ها بسته است، این در حالیست که تقاضا‌های غیر تجاری در بازار همواره وجود داشته و نمی‌توان آن را به طور کامل حذف کرد، بنابراین اگر شرایط کرونایی بهبود یابد و مرز‌ها باز شود، ممکن است تقاضا برای ارز افزایش یابد و این امر ممکن است باعث افزایش بیشتر قیمت‌ها شود.

آرگون افرود: در حال حاضر نمی‌توان نقطه‌ای برای پایان التهاب بازار ارز تعیین کند، چرا که بازار مشخص می‌کند که نقطه تعادل ارز چه نرخی است و نمی‌توان قیمت‌ها را به صورت دستوری تعیین کرد، بنابراین تا زمانیکه این عواملی که با آن‌ها اشاره شد، وجود داشته باشند، نمی‌توان گفت که دلار ثبات خواهد داشت، هرچند ممکن است بازار کنترل شود، اما در بلند مدت با توجه به وضعیتی که وجود دارد، نرخ ارز نیز در مسیر صعود گام خواهد برداشت.

گردآورنده: الهام خلیلی خو