تیتربرتر؛ روی به لحاظ بیولوژیکی اهمیت فوق العاده ای برای گیاهان و جانوران دارد. روی مسئول عملکردهای متعددی در بدن انسان است و به تحریک فعالیت ۱۰۰ آنزیم مختلف کمک می نماید.
روی چیست؟
روی (zinc) یکی از فلزات گروه ۱۲ جدول تناوبی است. زینک به لحاظ بیولوژیکی اهمیت فوق العاده ای برای گیاهان و جانوران دارد.
زینک مسئول عملکردهای متعددی در بدن انسان است و به تحریک فعالیت ۱۰۰ آنزیم مختلف کمک می نماید.
برای منتفع شدن از مزایای زینک تنها مصرف مقدار کمی از آن کافی است. مقدار مجاز مصرف زینک در امریکا ۸ میلی گرم در روز برای زنان و ۱۱ میلی گرم در روز برای مردان است.
چرا مصرف زینک از اهمیت برخوردار است؟
وجود مقادیر کافی زینک برای داشتن سیستم ایمنی سالم، ترکیب صحیح DNA، داشتن روند رشد مناسب در کودکی و بهبود زخم ها ضروری است.
– تنظیم عملکرد سیستم ایمنی
کمبود زینک در بدن می تواند آسیب جدی به عملکرد سیستم ایمنی وارد آورد.
زینک در بسیاری از مواد غذایی روزانه وجود دارد، بسیاری از مردم روی مورد نیاز بدن خود را از طریق مصرف گوشت قرمز و ماکیان به دست می آورند.
مطالب مرتبط:
غذاهای ذیل منبع غنی زینک هستند:
• صدف
• نان گندم برشته
• جگر گوساله
• گوشت گاو
• دانه های کدو تنبل
• هسته نارنج
• تخم هندوانه
• شکلات تلخ
• گوشت گوسفند
• بادام زمینی
• خرچنگ
عوارض کمبود روی:
کمبود روی در دوران حاملگی باعث اختلال در رشد جنین می گردد. کمبود این ماده در دوران نوزادی و کودکی باعث اختلالات رشد و در سنین بلوغ منجر به اختلالات در بلوغ جنسی (تاخیر در بلوغ جنسی در هر دو جنس و عدم نزول بیضه ها به داخل کیسه بیضه در پسرها) می گردد. سایر علائم شامل از دست دادن اشتها، اسهال، کاهش وزن، ریزش موها، اشکال در عملکرد سیستم ایمنی و بهبود زخم ها، ضایعات پوستی و چشمی و اختلال در حس بویایی و چشایی می باشند. باید توجه داشت که هیچ یک از مشکلات ذکرشده مختص کمبود روی نبوده و لذا تشخیص کمبود روی تنها باید توسط پزشکان و افراد متخصص صورت پذیرد.
گروه هایی که بیشتر در خطر کمبود روی هستند:
جذب روی در افراد مبتلا به بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون (Crown’s Disease) یا کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis) و کسانی که جراحی های دستگاه گوارش برای کاهش طول روده ها انجام داده اند، کاهش می یابد. افراد گیاهخوار نیاز به مصرف مقادیر بیشتری روی در رژیم غذایی دارند، زیرا منابع گیاهی دارای مقادیر کمی روی می باشند و وجود بعضی مواد در غذاهای گیاهی جلوی جذب کامل روی را می گیرد.
کودکانی که در سنین بالای شش ماه به تغذیه با شیر مادر ادامه می دهند ولی از سایر منابع غذایی استفاده چندانی نمی کنند، ممکن است در معرض خطر کمبود روی باشند زیرا شیر مادر حاوی مقادیر کافی از عنصر روی برای سنین بالاتر از شش ماه نمی باشد. افراد معتاد به الکل در معرض خطر سوء جذب مواد غذایی و ماده روی هستند. بیماران مبتلا به کم خونی داسی شکل (Sickle Cell Anemia) نیز ممکن است نیاز به مصرف قرص های مکمل روی داشته باشند.
تاثیرات مفید روی در درمان بیماریها:
تحقیقات بسیاری در مورد تاثیر روی در کنترل و درمان بیماری های مختلف انجام گردیده و یا در حال انجام است. از جمله این موارد می توان به تاثیرات مثبت روی در درمان و یا کاهش دوره اسهال حاد در کودکان اشاره کرد و به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حال حاضر درمان با مکمل های روی را برای درمان اسهال حاد در کودکان توصیه می نماید.
بسیاری از کرم های پوستی حاوی ماده روی به صورت Zinc Oxide می باشند که هم خاصیت ترمیمی مناسبی برای پوست دارد و هم به بهبود زخم ها کمک می نماید. برخی پزشکان داروهای حاوی مکمل های روی را برای درمان زخم های مزمن و یا ریزش مو تجویز می کنند که تایید آن نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
در مورد سرماخوردگی نیز احتمالا مصرف داروهای حاوی روی برای درمان سرماخوردگی مفید است، ولی باید از مصرف ترکیبات روی که به فرم ژل یا اسپری ساخته شده اند و برای مصرف در داخل بینی تجویز می شوند اجتناب کرد، زیرا ممکن است مصرف آنها باعث صدمه به حس بویایی و یا از دست دادن آن گردد.
مصرف بیش از حد روی:
مصرف بیش از حد روی باعث از دست دادن اشتها، حالت تهوع و استفراغ، اسهال، کرامپ شکمی و سردرد می گردد. مسمومیت با روی معمولا با مصرف مکمل ها اتفاق می افتد. مصرف بیش از حد روی می تواند باعث اختلال در جذب آهن و مس از دستگاه گوارش و به دنبال آن کم خونی گردد.
توصیه‌های مصرف روی:
مقدار مصرف مجاز روی برای زنان ۸ میلی گرم در روز و برای آقایان ۱۱ میلی گرم در روز است. مقدار مصرف مناسب روی برای کودکان نیز بسیار مهم است زیرا حتی کمبود ملایم روی می‌تواند باعث اختلال رشد، افزایش خطر ابتلا به عفونت ، اسهال و بیماری‌های تنفسی شود. مقدار مصرف مجاز روی برای کودکان یک الی هشت ساله، ۳ الی ۵ میلی گرم است مردان ۹ الی ۱۳ ساله ، ۸ میلی گرم روی در روز نیاز دارند. بعد از سن ۱۴ سالگی ، این مقدار به ۱۱ میلی گرم افزایش پیدا می‌کند.
برای زنان نیز این مقدار ۸ میلی گرم در روز است اما در سن ۱۴ الی ۱۸ سالگی این مقدار تا ۹ میلی گرم افزایش پیدا خواهد کرد. زنان باردار و شیرده؛ باید بسته به سنشان روزانه ۱۱ الی ۱۳ میلی گرم روی مصرف کنند. کمبود روی علاوه بر عقب ماندگی رشد، می‌تواند باعث تعویق افتادن درمان زخم، کاهش درک طعم، ضایعات پوستی، شب کوری و ریزش مو شود.
کمبود روی همچنین با نقص پذیری عصبی نیز مرتبط است. مکمل‌های حاوی روی نیز در دسترس است اما بهتر است از غذاهای طبیعی برای تامین این عنصر استفاده شود. تحقیقات نشان داده است که مصرف یک نوع ویتامین یا ماده معدنی نمی‌تواند به تنهایی کارساز باشد.
باید به دنبال غذاهایی باشید که بیشتر مواد معدنی و ویتامین‌ها را در خود دارند. ابتدا تمرکز خود را بر روی غذاهایی قرار دهید که بتواند نیاز روزانه شما به روی را تامین کند. در صورت کمبود با نظر پزشک می‌توانید از مکمل‌ها نیز استفاده کنید.
آنچه دیگران می خوانند:
گردآورنده :مریم بالوی فیلی
