به گزارش تیتربرتر؛ در خبرها برخی به اخذ مالیات از سود های بانکی پرداخته بودند ، آما آیا واقعا از سودهای بانکی مالیات احذ می کنند یا خیر ؟ برای پاسخ به این سوال با تیتربرتر همراه باشید.
رییس کل سازمان امور مالیاتی در این مورد گفت: مالیات سیستم بانکی را مجبور به تمکین از اخذ سود ۱۵ درصدی از سپرده‌ها کرد و اکنون که نرخ واقعی سود سپرده‌ها منفی است، اخذ مالیات بر سود سپرده‌های بانکی موضوعیت ندارد.
مالیات بر گردش حساب های بانکی چیست؟
قبل از اینکه داستان بررسی تراکنش های بانکی را بازگو کنیم، بهتر است ابتدا یک سوءتفاهم بزرگ برای شما رفع شود. آنچه که به‌عنوان مالیات بر تراکنش های بانکی نقل‌قول محافل است، صرفاً یک سوءبرداشت است.
دولت و سازمان امور مالیاتی نه‌تنها قصد دریافت مالیات از حساب های بانکی را ندارند، بلکه قانون نیز به‌هیچ‌عنوان اجازه چنین کاری را به آن‌ها نداده است. آنچه که در میان مردم به‌اشتباه با عنوان مالیات بر گردش حساب های بانکی نام‌گرفته، در حقیقت اقداماتی قانونی است برای شناسایی افراد و شرکت‌هایی است که قصد فرار مالیاتی و یا پول‌شویی دارند. بهتر است قبل از توضیحات بیشتر، نگاهی به چرایی اجرای این قانون بیندازیم.
بررسی گردش مالی یعنی چه؟
هر فردی که در حال کسب درآمد از راه درست و قانونی است، طبیعتاً برای درآمد کسب کرده خود به میزانی که قانون مشخص کرده است موظف به پرداخت مالیات است. به‌طور مثال تمامی کارگران و کارمندان هرماه و هنگام دریافت حقوق و دستمزد خود، مالیات آن را پرداخت می‌کنند؛ مالیاتی که توسط کارفرما از حقوق آن‌ها کسر شده و به اداره مالیات پرداخت می‌شود.
از سوی دیگر گردش مالی در کسب‌وکارهای قانونی کاملاً شفاف بوده و مبدأ و مقصد پول مشخص است. مثلاً یک کارمند به ازای یک ماه کار در یک شرکت، 4 میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند. این 4 میلیون تومان، هزینه کاری است که این کارمند در شرکت انجام داده است که هم برای کارمند مبدأ آن مشخص است و هم مقصد آن برای شرکت مشخص است.
حالا فردی را در نظر بگیرید که قصد دارد بخشی از درآمد خود را از اداره مالیات پنهان کند؛ در این صورت مبدأ پول نامشخص می‌شود. درعین‌حال فردی را در نظر بگیرید که قصد درآمدزایی از راه‌های غیرقانونی همچون قاچاق کسب درآمد کند؛ طبیعتاً این فرد به دنبال پنهان کردن مبدأ و مقصد درآمد خود است.
یکی از بهترین راه‌هایی که می‌توان بروز چنین جرم‌هایی که آن‌ها را «فرار مالیاتی» و «پول‌شویی» نام‌گذاری کرده‌اند جلوگیری کرد، بررسی و کنترل گردش مالی حساب بانکی اشخاص است. در ادامه نگاهی داریم به اجرای این طرح در برخی کشورهای جهان.
کنترل حساب بانکی اشخاص در برخی کشورهای جهان
بهتر است بدانید که امروز مبارزه با پول‌شویی یکی از بزرگترین دغدغه‌های سیستم‌های اقتصادی جهان است. درآمدهای کسب‌شده در قاچاق انسان، قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و بسیاری دیگر از بزرگترین جرائم سازمان‌یافته تنها از طریق پول‌شویی قادر به ورود به سیستم مالی قانونی یک کشور است.
در کنار این، به دلیل اینکه مالیات اصلی‌ترین و عمده‌ترین درآمد بیشتر دولت‌ها است، مبارزه با فرار مالیاتی نیز ازجمله اهداف بزرگ دستگاه‌های قضا در سراسر جهان است. ازاین‌رو دولت‌ها با اجرای قوانینی سخت گیرانه به کنترل هرچه بیشتر گردش‌های مالی و تراکنش های مشکوک می‌پردازند.
در کشورهایی مانند استرالیا، اسپانیا، نیوزیلند، ترکیه، فنلاند، دانمارک، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و نروژ، مأمورین اداره مالیات به‌راحتی و بدون هیچ‌گونه محدودیتی قادر به بررسی گردش حساب اشخاص و شرکت‌ها هستند و در هر زمان که نیاز داشته باشند، می‌توانند مستندات حساب بانکی افراد را از بانک تقاضا کنند.
در کانادا و آمریکا نیز مأمورین اداره مالیات با کسب مجوزهای لازم قادر به دسترسی به تراکنش های مالی مؤدیان هستند. در کشوری مانند ایتالیا، اگر مأمورین اداره مالیات به گزارش و مستندات ارائه‌شده از سوی بانک تردید کنند، این اختیار قانونی را دارند که به بانک مراجعه کرده و تمامی اسناد را بدون محدودیت از نزدیک موردبررسی قرار دهند.
این‌ها نمونه‌هایی ساده بود از اختیارات قانونی ادارات مالیات در کشورهای مختلف برای بررسی حساب بانکی اشخاص و شرکت‌ها.
قانون کنترل تراکنش های بانکی در ایران
البته شاید این نام‌گذاری چندان صحیح نباشد، زیرا قانونی به این نام وجود ندارد. در اصل به استناد به موادی از قانون مالیات‌های مستقیم، سازمان امور مالیاتی این اختیار را دارد که جهت مبارزه با فرار مالیاتی در صورت نیاز ،حساب های بانکی و تراکنش های بانکی مؤدیان را موردبررسی قرار دهد.
این مواد قانونی از سال‌های دور در قانون مالیات‌های مستقیم وجود داشتند اما بنا به دلایل مختلف ازجمله عدم همکاری بانک‌ها به اجرا درنمی‌آمدند. از سال 95 این قانون جدی گرفته شد و از سال 96 با اصلاحاتی رسماً به اجرا گذاشته شد.
بررسی تراکنش های مشکوک
پیش‌تر عرض شد که سازمان امور مالیاتی این اختیار قانونی را دارد که تراکنش های بانکی مؤدیان را موردبررسی قرار دهد. هم‌اکنون یکی از راه‌های مرسوم در سازمان امور مالیاتی برای تشخیص صحت اظهارنامه مالیاتی مؤدیان، بررسی تراکنش های بانکی آن‌ها است.
اما چیزی که در این باره جدیدتر است، بررسی تراکنش های مشکوک اشخاصی است که حتی پرونده مالیاتی ندارند. طبق دستورالعمل جدید بانک مرکزی، بانک‌ها موظف به ارائه گزارش مستندات برخی حساب های بانکی هستند که تراکنش های مشکوک دارند. اما مصداق تراکنش مشکوک چیست؟
تراکنش مشکوک چیست؟
کاملاً روشن است که میزان سرمایه موجود در حساب های بانکی اشخاص به‌هیچ‌عنوان برای سازمان امور مالیاتی اهمیتی ندارد. آنچه برای اداره مالیات مهم است، تراکنش های بانکی اشخاص است؛ یعنی میزان پولی که از حساب آن‌ها خارج و یا به حساب آن‌ها واردشده است.
پیش از آنکه درباره مصداق تراکنش های مشکوک برای سازمان امور مالیاتی صحبت کنیم، بهتر است تراکنش های بدون مشکل را معرفی کنیم؛
- گردش حساب بین بانکی یک شخص؛ یعنی یک فرد مبلغی را از حساب خود در یک بانک به حساب خود در یک بانک دیگر انتقال دهد
- گردش حساب ناشی از دریافت وام و تسهیلات
- تراکنش هایی که مربوط به دریافت طلب و یا پرداخت بدهی است
- تراکنش های ناشی از دریافت و یا پرداخت دستمزد، اجاره و یا سایر منابع درآمدی
- گردش مالی ناشی از درآمد حاصل از کشاورزی
- گردش مالی ناشی از ارث، وقف، نذر و حبس
- تراکنش هایی که از درآمد معاف از مالیات به وجود آمده‌اند
حالا اگر گردش حساب فرد شامل هیچ‌یک از مصادیق بالا نباشد، طبیعتاً از سوی سازمان امور مالیاتی موردبررسی قرار می‌گیرد، البته درصورتی‌که از مبلغ مشخصی بالاتر باشد.
آیا از سود بانکی مالیات می گیرند؟
امید علی پارسا، درباره اینکه دلیل تمکین بانک‌ها از سود سپرده ۱۵ درصدی اخذ مالیات از سود سپرده‌های بالای ۱۵ درصد است، توضیح داد: سیستم بانکی به هر دلیل سودهای سپرده بیشتر از ۱۵ درصد را پرداخت و دریافت می‌کردند که سازمان امور مالیاتی برای تامین هدف شورای پول و اعتبار و استفاده از ابزار مالیاتی برای اعمال قانون، سود سپرده‌های بالاتر از ۱۵ درصد که بانک‌ها دریافت کرده بودند را به عنوان هزینه قبول مالیاتی نپذیرفت و نخواهد نپذیرفت.
به گفته رییس کل سازمان امور مالیاتی، سیستم بانکی داشت هزینه‌ای را برای سود سپرده‌های بانکی می‌پرداخت که سازمان مالیاتی آن را به عنوان هزینه قانون قبول مالیاتی نمی‌دانست و سیستم بانکی را مجبور کرد تا از قانون تمکین کند و سودی بالاتر از ۱۵ درصد برای سپرده‌های بانکی دریافت نکند.
پارسا در پاسخ به اینکه آیا مالیات بر سود سپرده که در لایحه پیشنهادی شما به دولت حذف شد، همین بود یا خیر؟، گفت: خیر، مالیات بر سود سپرده در حقیقت یک بحث نظری است درباره اینکه کسانی که پول خود را در بانک سرمایه‌گذاری می‌کنند چه میزان سود دریافت می‌کنند و به اندازه سود سپرده‌ای که سیستم بانکی می‌پردازد، سپرده‌گذاران مبلغ اسمی آن دریافت می‌کنند. اما طبق میزان تورم در حقیقت، آن‌ها پولی را از دست می‌دهند.
نویسنده: علی اکبر رضایی
