به گزارش سرویس قضایی و حقوقی پایگاه خبری تیتربرتر؛ موضوع مهمتر اینکه در روند رسیدگی به پروندههای حقوقی بعضاً پیچیدگیهایی وجود دارد که گاهی صاحبان دعوی را دچار سردرگمی و حیرت مینماید. به همین لحاظ ضرورت دارد هنگام مراجعه به دادگستری ها ضمن آشنایی نسبی با انواع وقت رسیدگی در سیستم دادرسی در محاکم حقوقی، عنداللزوم از اهل خبره نیز بهرهگیری شود تا هزینههای بیشتری در روند رسیدگی تحمیل نشود.
به گزارش «پایگاه خبری تیتربرتر» به طور کلی در قانون ایران ۴ وقت رسیدگی وجود دارد که عبارتند از؛
وقت عادی
وقت خارج از نوبت
وقت فوق العاده
وقت احتیاطی
وقت عادی
منظور از وقت عادی وقتی است که با هدف رعایت عدالت به ترتیب دفتر اوقات دادگاه روز و ساعت معینی برای رسیدگی از قبل تعیین و به اصحاب دعوی و یا وکلای آنان ابلاغ میشود.
تعیین وقت پیش بینی شده در ماده ۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی مصداقی برای وقت عادی است.
وقت خارج از نوبت
منظور از وقت خارج از نوبت وقتی است که از لحاظ زمانی مناسب‌تر از وقت عادی هست و بدون توجه به دفتر اوقات دادگاه تعیین می شود. به همین خاطر وقت رسیدگی نسبت به وقت عادی نزدیک‌تر است، اما باید توجه داشت که همیشه نزدیک‌ترین وقت نیست مگر در مواردی مثل ماده ۱۰۰ قانون آیین دادرسی مدنی.
وقت فوق العاده
وقت خارج از نوبت وقتی است خارج از دفتر مخصوص اوقات چه به صورت عادی و چه به صورت خارج از نوبت تعیین می گردد و معمولا بدون حضور طرفین به پرونده رسیدگی و اقدام به صدور رأی می‌نمایند.
موارد ۱۱۵ تا ۱۲۰ مصادیقی برای وقت فوق العاده است.
وقت احتیاطی
منظور از وقت احتیاطی وقتی است که با هدف عدم رکورد رسیدگی برای وصول پاسخ استعلام یا انجام کاری توسط طرفین و یا یکی از آنها به پرونده داده می شود.
وقت احتیاطی یا نظارت در قانون پیش بینی نشده است و این ضروریت عملی دادگاه‌ها است که سبب پیدایش آن می شود.
هر چند وقت احتیاطی در دفتر اوقات ثبت می شود، اما با روشن شدن نتیجه اقدام حتی اگر وقت نرسیده باشد می توان به طور فوق العاده‌ای رأی را صادر کرد.
معمولا بعد از صدور قرار‌های کارشناسی تحقیق و معاینه محل مطالبه اسناد و … وقت احتیاطی تعیین می شود.
چگونه وقت رسیدگی دادگاه را تعجیل بیاندازیم؟
علی القاعده وقتی که بدنبال اختلاف حقوقی به دادگاه دادخواست داده می شود ، دادگاه وقت رسیدگی را مشخص می کند فلذا ضروری است که طرفین در این مهلت در جلسه دادرسی حضور یابند و از خود دفاع کنند . اما در مواردی ممکن است که طرفین نتوانند در این جلسه رسیدگی شرکت کنند . به همین دلیل لازم است که جلسه دادگاه به عقب افتد تا طرفین بتوانند در دادگاه حضور یابند . در قانون آیین دادرسی مدنی ، تأخیر جلسه دادرسی پیش بینی شده است و مواردی هم که می توانند سبب تأخیر در جلسه رسیدگی شوند مطرح شده است . به همین دلیل در این مقاله تأخیر جلسه دادرسی و موارد تأخیر در جلسه دادرسی را مطرح می نماییم .
تأخیر جلسه دادرسی
در قانون آیین دادرسی مدنی مواردی پیش بینی شده است که جلسه دادرسی در همان زمان مقرر شده انجام نمی گیرد . بلکه به تناسب موضوع ، به تعویق می افتد . در موادی از این قانون عبارت تأخیر جلسه آمده است . در مواردی تغییر وقت جلسه دادرسی بکار برده شده است .
در مواردی نیز از اصطلاح تجدید جلسه استفاده شده است . اما تمام این موارد را می توان تحت عنوان تأخیر جلسه بررسی نمود . تأخیر جلسه یا به تعویق انداختن جلسه دادگاه تمام علت هایی که به موجب آنها علیرغم فراهم بودن مقدمات رسیدگی در دادگاه ، دادگاه نمی تواند به دستور جلسه عمل کند را در بر می گیرد .
نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که در صورتی که جلسه دادرسی در این موارد به تعویق بیفتد یا وقت آن تغییر کند ، جلسه بعدی که تشکیل می شود همان آثاری را خواهد داشت که جلسه به تأخیر افتاده ، داشته است . بعنوان مثال اگر جلسه ای که به تأخیر می افتد اولین جلسه دادرسی باشد ، جلسه ای که بعدا تشکیل می شود ، همان آثار اولین جلسه دادرسی را خواهد داشت و خواهان و خوانده از حقوق مخصوص اولین جلسه دادرسی برخوردار خواهند بود . مثلا اعتراض به بهای خواسته ، اعتراض نسبت به اصالت اسناد و ... .
موارد تأخیر جلسه دادرسی
مطابق آنچه گفته شد ، موارد تأخیر جلسه دادرسی را می توان چنین خلاصه کرد :
علل مربوط به وکیل
در صورتی که وکیل عزل شود ، یا استعفا بدهد یا فوت نموده یا هر گونه مسئله ای که سبب شود در روز رسیدگی با رویدادی مواجه شود و نتواند در جلسه رسیدگی حاضر شود .
علل مربوط به طرفین دعوا و نماینده آنها
فوت ، محجوریت و زوال سِمَت طرفین دعوا یا نمایندگان آنها مانند ولی که از جمله موارد توقیف دادرسی است . همچنین ، در مواردی که طرفین بعلت قوه قاهره یعنی اتفاقات خارج از اراده نتوانند در جلسه دادرسی شرکت کنند ، جلسه دادرسی باید به تعویق افتد ؛ مانند سیل ، زلزله ، آتش سوزی و ... .
درخواست اصحاب دعوا یا یکی از آنها
دادگاه می تواند به درخواست اصحاب دعوا جلسه دادرسی را برای یک بار به تأخیر اندازد . این درخواست باید در ابتدای جلسه مقرر مطرح شود تا نسبت به آن تصمیم گیری شود در دادگاه . زمانی که این درخواست پذیرفته شد ، هیچ اقدام دیگری در آن جلسه نباید به عمل آید .
همچنین ، در صورتی که خوانده به علت کم بودن فرصت میان ابلاغ دادخواست و روز جلسه دادرسی یا به دلایل دیگر نتواند اسناد خود را حاضر کند ، حق دارد که تأخیر جلسه را درخواست کند . در صورتی که دادگاه درخواست او را مقرون به صحت دانست ، با تعیین جلسه خارج از نوبت نسبت به این درخواست تصمیم گیری می کند و چون خواهان در اولین جلسه دادرسی از دفاعیات خوانده آگاه می شود ، می تواند در برابر اسنادی که خواهان در اولین جلسه ابراز می نماید ، می تواند درخواست مهلت نماید .
سایر علل تأخیر جلسه
بعنوان مثال در صورتی که جلسه برای ملاحظه اسناد ، اطلاعاتی که در اداره یا دادگاه دیگری وجود دارد تشکیل شده باشد و تا روز جلسه به دادگاه نرسند ، جلسه به تعویق می افتد . همچنین ، اگر جلسه برای شنیدن توضیحات کارشناس تشکیل شده باشد و کارشناس حاضر نشود ، تأخیر جلسه الزامی است . در صورتی هم که گواه یا شاهد در موعد مقرر حاضر نشود ، جلسه به تأخیر می افتد و گواه دوباره احظار می شود .
