به گزارش کارگروه سیاسی پایگاه خبری تیتربرتر؛ ماجرای افایتیاف و لوایح مربوط به این کارگروه بینالمللی گویا قرار نیست در ایران به این زودیها فیصله پیدا کند و هر روز پرده جدیدی از آن رو میشود. لوایح FATF در ایران همیشه محل بحث بین گروههای سیاسی و بهانه دعواهای جناحی بوده است. درواقع لوایح پالرمو (مبارزه با جرائم سازمانیافته فراملی) و CFT (مقابله با تامین مالی تروریسم) بیش از یک سال در مجمع تشخیص معلق ماندند و تصویب نشدن آنها باعث بازگشت ایران به لیست سیاه شد.
بنابراین با بازگشت ایران به لیست سیاه همین روزنههای امید یعنی معدود کشورهایی همچون روسیه و چین که در حال تعامل با ایران هستند نیز از تصمیم خود منصرف میشوند و حلقه تحریم ایران در این شرایط سخت هر روز تنگتر میشود. در همین راستا روز گذشته دولت در بیانیهای درباره تصمیم کارگروه اقدام مالی (FATF) با بیان اینکه قرار دادن ایران در لیست سیاه، با انگیزه سیاسی بوده اعلام کرد: دولت، قویاً بر این باور است که باید موانع موجود بر سر راه تصویب دو لایحه CFT و پالرمو رفع و بهانه از دست بدخواهان ایران گرفته شود.
ضربه«افای تی اف» برپیکر اقتصاد ایران
بازگشت دوباره ایران به لیست سیاه«افای تی اف»این هفته علاوه بر واکنشهای زیادی که در فضای شبکههای اجتماعی برانگیخت، بازارهای طلا و ارز را هم تحت تاثیر خود قرار داد. کارگروه ویژه اقدام مالی درآخرین نشست خود طی بیانیهای از کشورهای جهان خواست برای مصون نگه داشتن سیستم بانکیشان از خطر پولشویی و تامین مالی تروریسم در نقل و انتقالات مالی ایران، «اقدامات مقابلهای» به کار گیرند. بدان معنی که کشورها در تبادلات مالی و بانکی با ایران باید حساسیت بیشتری به خرج دهند.
البته افایتیاف راه را بر ایران نبست و در بیانیهاش اعلام کرد «چنانچه ایران در آینده به دو کنوانسیون پالرمو و سیافتی بپیوندد، درباره خروج ایران از لیست سیاه تصمیم میگیرد.» در چنین شرایطی بازارهای سکه و طلا که پیشتر روند روبه رشدی به خود گرفته بودند، با ورود ایران به لیست سیاه، به افزایش قیمتها ادامه دادند. جو روانی حاکم بر بازار، سکه تمام را این هفته وارد کانال ۶ میلیون تومانی کرد و دلار هم ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان را رد کرد. رئیس بانک مرکزی در واکنش به افزایش قیمتها در اینستاگرامش نوشت: «گروهی در تلاش بوده و هستند تا با ایجاد فضای روانی، بیثباتی و نیز اعلام نرخهای بیپایه و غیرمعاملاتی در فضای مجازی، ثبات بازارها از جمله بازار ارز را دوباره به هم بزنند.اما بانک مرکزی با هیجانات بازار هیجانی برخورد نمیکند.» از سوی دیگر، همزمان با تقدیر ایالات متحده آمریکا ازاقدام کارگروه ویژه مالی، رئیسجمهور کشورمان هم تلویحا مجمع تشخیص مصلحت نظام را مسبب قرار گرفتن ایران در لیست سیاه «افایتیاف» معرفی کرد و خواستار «پاسخگویی» این نهاد شد. روحانی گفت: «افایتیاف» عدم تصمیم جمعی خارج از اختیار دولت و مجلس را بهانه قرار داده و مصوبهای خلاف مصالح ملت ایران صادر کرد. اینک وقت آن است آنها که بهانه به دست آمریکا دادهاند، پاسخگوی موضعگیری غیرکارشناسانه خود باشند. در شبکههای اجتماعی در حالیکه مخالفان نظام از ورود ایران به لیست سیاه ابراز خوشحالی کردند از طرفی برخی فعالان اقتصادی معتقدند که فضا برای تجارت خارجی بسیار سختتر از گذشته خواهد بود.برخی کاربران هم نوشتند که احتمالا شرکای تجاریمان پس از ورود ایران به لیست سیاه جبران میکنند. دیروز دولت در بیانیهای اعلام کرد که باید موانع موجود بر سر راه تصویب این دو لایحه رفع شود و بهانه از دست بدخواهان ایران گرفته شود.
چه عواملی افزایش قیمت ارز در بازار را رقم زدند؟
یک کارشناس اقتصادی میگوید تبعات نپیوستن ایران به افایتیاف نهایتا میتواند به مسدود شدن برخی منافذ کنونی نظام بانکی منجر شود ولی اثر فعلی که در بازار مشاهده میشود صرفا روانی بوده و این مهم بدون وجود نقدینگی سرگردان در بازار عملی نمیشد.
هر چند همتی، رییس کل بانک مرکزی تاکید کرده است که دلار به کمتر از ۱۴ هزار تومان باز می گردد، امروز قیمت هر دلار با رکوردشکنی آشکار به ۱۵ هزار و ۶۰۰ تومان در صرافیهای بانکی رسید. در حالی که بازارهای ایران و البته جهان تحت تاثیر کرونا قرار دارند، رشد قیمت ها در بازار ارز، زمینه را برای افزایش قیمتها در دیگر بازارها از جمله بازار طلا و سکه و لوازم خانگی و گوشی تلفن همراه و ... فراهم کرده است. سئوال مهم افکار عمومی اما این است که افزایش نرخها تا کجا ادامه دارد؟ فعالان بازار مهمترین دلیل رشد قیمت ها را البته ورود ایران به لیست سیاه اف ای تی اف می دانند اما عباس آرگون ، کارشناس اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی می گوید مهمترین دلیل رشد قیمت ها موج سواری برخی سودجویان، وجود نقدینگی سرگردان و بالاخره ورود به لیست سیاه اف ای تی اف است .
وی می گوید اگر نقدینگی سرگردان نبود و و بازار تا این حد تحت فشار سیاسی قرار نداشت، اصل ماجرا یعنی قرار گرفتن درلیست سیاه اف ای تی اف تا حد در بازار تاثیر نمی گذاشت.
عباس آرگون کارشناس امور اقتصادی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه افزایش قیمتهای اخیر تا کجا ادامه دارد؟گفت: البته هر کدام میتواند ناشی از دلایلی باشد. مثلا در بحث افزایش قیمت طلا که در روزهای گذشته افزایش جهش واری را تجربه کرده، بیش از هر چیز ناشی از عوامل بینالمللی است. زیرا با شیوع ویروس کرونا عملا در بازارهای جهانی قیمت طلا افزایش یافت و این مساله در کشور ما نیز اثرات خود را نشان میدهد.
او در رابطه باافزایش نرخ ارز تصریح کرد: نقدینگی بالایی که در اقتصاد ایران وجود دارد همچنان توانایی این را دارد که نوسان اقتصادی ایجاد کند. در همین ماجرای اخیر میبینیم که افزایش انتظارات تورمی سبب شده تا بخشی از این نقدینگی دوباره وارد بازار ارز شود و همین مساله رابطه عرضه و تقاضا را به نفع تقاضا به هم زد. پرواضح است این مساله موجب افزایش قیمت دلار و یورو و تضعیف ریال میشود.
او در رابطه با دلایل افزایش انتظارات تورمی گفت: اول باید توجه داشت که انتظارات تورمی به شدت نقش مهمی در افزایش قیمتها دارد. این مساله بیش از هر چیز به واکنشهایی باز میگردد که جامعه نسبت به وقایع روز اتخاذ میکند. مثلا این تصور که در روزها و ماههای آینده تحت تاثیر ویروس کرونا صادرات کشور خواهد یافت و این روند ارزآوری را با اخلال مواجه میکند از مهمترین دلایل بروز نوسان در بازار است. البته اکنون نیز به دلیل تحریمها فروش نفت با مشکلات فراوان دچار شد ولی وقتی کشورهای همسایه که از مهمترین مقاصد صادرات غیرنفتی ایران هستند مرزهای خود را میبندند احتمالا ارز آوری کشور هم دچار مشکل میشود. گرچه باید دید این مسائل تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. در هر حال اینها واکنشهای جامعه هستند که لزوما هم درست، علمی یا حتی عقلانی هم نیستند.
وی گفت: البته احتمال کاهش صادرات غیر نفتی، تداوم تحریم صادرات نفتی و همچنین جو روانی موجود می تواند قیمت ارز را دستخوش افزایش کند و سیاست های آتی اعمالی و مهار ویروس کرونا می تواند شرایط را تغییر دهد.
او تصریح کرد: این میان باید توجه داشت که عدهای نیز منافع خود را به منافع ملی ترجیح میدهند و در این روزها اقدام به سفته بازی میکنند. این عمل در شرایط فعلی کشور به مراتب نکوهیدهتر از هر زمانی است. این بینش که وقتی همه در یک کشتی هستیم هر کس میتواند میخ را به کف کشتی بزند نتیجهای جز غرق شدن کشتی با همه سرنشینان نخواهد داشت.
آرگون درباره نقش حضور ایران در لیست سیاه اف ای تی اف خاطرنشان ساخت:این مهم نیز تاثیر روانی خود را در پی داشت. گرچه با توجه به شرایط اقتصادی کشور و محدودیتهای گوناگون نظام بانکی شاید تاثیر واقعی آن در این مقطع چندان چشمگیر نباشد ولی به هر روی اثر روانی آن در شرایط فعلی محسوس است.
آرگون در رابطه با این سوال که آیا در رابطه با ماجرای اف ای تی اف از اتاق بازرگانی نظرخواهی شد یا نه، توضیح داد: اتاق بازرگانی نظرش را در بیانیههای خود منتشر کرد. به نظر اتاق بازرگانی عضویت در اف ای تی اف در نهایت بهتر از عضو نشدن در آن بود. یعنی پذیرش شروط این نهاد نهایتا چیزی به کشور نمیدهد یا مسیری جدید را برای مراودات بانکی باز نخواهد کرد ولی حداقل منافذ کنونی را نخواهد بست. در هر حال این بحث اکنون دیگر زمانش گذشته است.
او در رابطه با امکان عضویت ایران در اف ای تی اف تصریح کرد: در شرایط فعلی دولت و نظام تصمیم نهایی را گرفتند و حداقل برای امروز نمیتوانیم امیدوار باشیم. شاید اگر روزی توافقی در رابطه با لغو تحریمهای ایران شود احتمالا این بحث جایی برای مطرح شدن خواهد داشت.