به گزارش تیتربرتر؛ شاپور محمد زاده در مراسم امضای تفاهم‌نامه میان سازمان نهضت سواد آموزی و سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان این که قبل از انقلاب و در سال ۵۵ تعداد باسوادان در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال، ۴۸.۴ درصد بود، اظهار کرد: یعنی از هر ۱۰۰ نفر ۴۸ نفر باسواد و ۵۲ نفر بی سواد بودند اما براساس آخرین آمار سرشماری سال ۹۵ این عدد به مرز ۹۴.۷ درصد رسید.
نرخ باسوادی چیست؟
نرخ باسوادی افراد بالغ، عبارت است از درصد افرادی که در حد خواندن و نوشتن جملات ساده، روخوانی و روان خوانی قرآن مهارت دارند.
در واژه‌شناسی (ترمینولوژی) آموزش و پرورش در تعریف عبارت نرخ اتلاف/Dissipation/Waste/Loss Rate آمده است: نسبت اتلاف از تقسیم نسبت نهاده به برداشته واقعى به نسبت نهاده به برداشته مطلوب حاصل مىشود. نهاده واقعى (تعداد سال/دانش‌آموز) یا (یا واحد درسى، دانش‌آموز) هزینه شده براى گروه معینى (مثلاً هزار نفر) از افرادی که وارد پایه اوّل یک دوره تحصیلى مىشوند.
برداشته واقعى، به‌صورت تعداد فارغ التّحصیلان آن گروه در طى دوران تحصیلات آنها تعریف مىشود.
بیشتربخوانید: آخرین وضعیت حق التدریسی ها
میزان تلف کردن، نابود کردن، نیست کردن، تباه کردن
نرخ ارتقا [دانش‌آموزان]/Promotion Rate Student: نشان دهنده درصد دانش‌آموزانی است که توانسته‌اند مراحل یادگیری و ارزشیابی را با موفقیت طی کرده و در پایه بالاتر ثبت‌نام کنند. این شاخص از تفاضل تعداد دانش‌آموزان یک پایه از مردودین مشغول به تحصیل همان پایه، تقسیم بر تعداد دانش‌آموزان پایه قبل، ضربدر صد، به‌دست می‌آید.
میزان یا درصد قبول شدگان
نرخ باسوادی گروه‌های سنی/Literacy Rate of Age Groups: این شاخص از تقسیم تعداد باسوادان گروه‌های سنی (شش ساله و بالاتر، ده ساله و بالاتر، پانزده ساله و بالاتر) بر کل جمعیت هر یک از گروه‌های سنی، ضربدر صد، به‌دست می‌آید.
میزان یا درصد باسوادان
نرخ باسوادی/Literacy Rate: نرخ باسوادی افراد بالغ (بالای پانزده سال) عبارت از درصد افراد بالغی که در حد خواندن و نوشتن جملات ساده، روخوانی و روان خوانی قرآن مهارت دارند. نرخ باسوادی طبق تعریف مرکز آمار در ایران مربوط به افراد بالای شش سال است.
میزان یا درصد افرادی که توانایی خواندن، نوشتن و حساب کردن دارند.
نرخ ترک تحصیل/Dropout Rate: نشان دهنده درصد دانش‌آموزانی است که در طول سال‌تحصیلی، بنا به دلایلی، از حضور در مدرسه و ادامه تحصیل خودداری کرده یا از تحصیل باز مانده‌اند. این شاخص از تقسیم مجموع تعداد تارکان تحصیل (در طول سال تحصیلى، از قبول‌شدگان و از مردودین)، بر تعداد کل دانش‌آموزان به‌دست می‌آید:
تعداد «تارکان تحصیل طول سال» از کسر تعداد شرکت کنندگان در امتحانات از آمار تعداد دانش‌آموزان حاصل مىشود.
تعداد «تارکان تحصیل از قبول شدگان» از کسر تعداد دانش‌آموزان ارتقا یافته به کلاس بالاتر (تفاضل تعداد دانش‌آموزان یک پایه و مردودین مشغول به تحصیل همان پایه در سال بعد) از تعداد قبول شدگان به‌دست می‌آید.
تعداد «تارکان تحصیل از مردودان» از کسر تعداد دانش‌آموزان مردود مشغول به تحصیل در یک پایه در سال بعد از تعداد مردودین همان پایه حاصل مىشود.
مطالب مرتبط : جزییات تصویب استخدام معلمان حق التدریس
میزان یا درصد ترک تحصیل کنندگان
نرخ تکرار پایه/Grade Repetition Rate: سهم جمعیت دانش‌آموزی که در یک پایه مشخّص در سال‌تحصیلی معین ثبت‌نام کرده و در سال‌تحصیلی آینده نیز در همان پایه تحصیلی ثبت‌نام می‌کنند. این شاخص از تقسیم تعداد مردود شدگان شاغل به تحصیل در یک پایه، در یک سال‌تحصیلی بر تعداد کل دانش‌آموزان در همان پایه، در سال‌تحصیلی قبل، ضربدر صد به‌دست می‌آید.
میزان یا درصد ردشدگان در یک پایه
نرخ تکرار/Repetition Rate: نرخ تکرار یا مردودی، تعداد مردود شدگان در امتحانات را با عنایت به تعداد شرکت کنندگان در امتحانات پایانی نشان می‌دهد.
میزان یا درصد مردودین
نرخ فارغ‌التّحصیلی/Graduation Rate: سهم جمعیت دانش‌آموزی که دوره تحصیلی متوسطه را با موفقیت به پایان رسانده و موفق به دریافت گواهی‌نامه پایان این دوره شده‌اند. این شاخص از تقسیم تعداد دانش آموختگان بر کل همان جمعیت دانش‌آموزی ثبت‌نام شده در پایه اوّل ابتدایی، ضربدر صد به‌دست می‌آید.
میزان یا درصد فراغت از تحصیل
نرخ قبولی/Acceptance Rate: سهم جمعیت دانش‌آموزی که در آزمون پایانی پایه یا دوره تحصیلی مورد نظر شرکت کرده و با موفقیت آزمون‌ها را به پایان رسانده و موفق به دریافت گواهی‌نامه قبولی در آن پایه یا دوره شده‌اند که در حقیقت تعداد قبول شدگان در امتحانات را، به نسبت شرکت کنندگان، نشان می‌دهد. این شاخص از تقسیم دانش‌آموزان قبول شده در امتحانات پایانی یک سال‌تحصیلی بر تعداد کل دانش‌آموزان شرکت کننده در امتحانات همان سال، ضربدر صد به‌دست می‌آید.
میزان یا درصد قبول شدگان
نرخ گذر/Passing Rate: تعداد دانش‌آموزان ثبت‌نام شده در پایه اوّل دوره تحصیلی بالاتر در یک سال‌تحصیلی مشخّص، به نسبت تعداد دانش‌آموزان ثبت‌نام شده در آخرین پایه دوره تحصیلی سال‌تحصیلی قبل که از تقسیم تعداد ثبت‌نام شدگان در پایه اوّل دوره تحصیلی بالاتر، منهای مردودین مشغول به تحصیل به تعداد دانش‌آموزان آخرین پایه دوره تحصیلی پایین‌تر، در سال‌تحصیلی قبلی، ضربدر صد به‌دست می‌آید.
میزان یا درصد ارتقا یا عبور
نرخ ماندگاری:/Persistence Survival Rate: درصد دانش‌آموزان ورودی پایه اوّل ابتدایی را نشان می‌دهد که توانسته‌اند، با قبولی یا تکرار پایه/واحد درس، به پایه بالاتر ارتقا یابند و تا آن پایه ترک تحصیل نکرده‌اند. این شاخص از تقسیم تعداد دانش‌آموزان یک پایه تحصیلی منهای تارکان تحصیل در همان پایه، بر کل ثبت‌نام شدگان در طول دوره یا دوره‌های تحصیلی، ضربدر صد به‌دست می‌آید.
مطالب مرتبط : ماجرای آئین نامه استخدام معلمان حق التدریس چیست
آخرین نرخ باسوادی ایران در پایان سال 98
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی در باره نرخ باسوادی گفت: در سال ۹۸ براساس آخرین سرشماری نرخ باسوادی در کشور به مرز ۹۶ درصد رسید که این عدد در برخی استان‌ها از ۹۶ درصد هم بیشتر شد.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی تصریح کرد: براساس سرشماری سال ۹۵ در بازه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال، دو میلیون و ۶۰۰ هزار بی سواد داشتیم که حدود ۴۰۰ هزار نفر آنها را اتباع خارجی تشکیل می‌دادند. البته این سرشماری براساس خوداظهاری است که تلاشمان ریشه‌کنی بیسوادی در این گروه سنی است.
محمدزاده با بیان این که قبل از انقلاب در جامعه روستایی حدود ۳۱ درصد باسواد و ۶۹ درصد بی سواد داشتیم، اظهار کرد: توانستیم با کمک سازمان‌های مختلف در روستاها آمار باسوادی را به بیش از ۹۰ درصد ارتقاء دهیم.
وی افزود: قبل از انقلاب از هر ۱۰۰ زن، ۲۸.۵ درصد باسواد و ۷۱.۵ درصد بی سواد بودند ولی در حال حاضر بالای ۹۰ درصد زنان باسواد هستند.
رییس سازمان نهضت سوادآموزی در پایان گفت: اگر سازمان‌های مختلف همکاری‌های لازم را داشته باشند در آینده نزدیک در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال بی سوادی ریشه کن شده و در سرشماری سال ۱۴۰۰ وضعیت باسوادی نسبت به سال‌های قبل بهتر خواهد شد.
گردآورنده: علی اکبر رضایی
